Kamu Denetçiliği Kurumuna Nasıl Atanılır?
5548 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu 13/10/2006 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi. Kurum; bir başdenetçi, 10 kamu denetçisi, 16 uzman yardımcısı ve 31 uzmana sahip olacak... Uzman ve uzman yardımcıları Başbakanlıktaki emsali personelinin, kamu denetçisi Başbakanlık müsteşar yardımcısının, başdenetçi ise Başbakanlık Müsteşarının aldığı maaşı alacak... Unvanlara giriş şartları için tıklayınız.
BAŞDENETÇİ VE DENETÇİ
Başdenetçi ve denetçi ataması yapıldığında Kamu Denetçiliği Kurumu kurulmuş olacaktır. Bu unvanlara seçimle atama yapılacaktır.
İlk önce Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı tarafından 13 Kasım tarihinden sonra Başdenetçi ve beş denetçi seçimi için aday adaylığı başvuru süreci başlatılacaktır.
Adayların seçimi şu şekilde olacaktır:
- İlân edilen başvuru süresi içinde, 10 uncu maddede yazılı nitelikleri taşıyanlardan,
Başdenetçi veya denetçi aday adayı olmak isteyenler TBMM Başkanlığına başvuruda
bulunurlar.
- Komisyon, Başdenetçi seçiminde başvuruda bulunan aday adayları arasından
üç adayı, denetçi seçiminde, başvuruda bulunan aday adayları arasından,
seçilecek denetçi sayısının üç katı kadar adayı, başvuru süresinin bittiği tarihten
itibaren otuz gün içinde belirleyerek Genel Kurula sunulmak üzere Başkanlığa
bildirir. (Komisyondan kast edilen, Türkiye Büyük Millet Meclisi Dilekçe Komisyonu
ile İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu üyelerinden oluşan Karma Komisyonu; genel
Kuruldan kast edilen ise Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kuruludur.)
- TBMM Genel Kurul, bildirim tarihinden itibaren otuz gün içinde, Başdenetçi
ve denetçi seçimlerine başlar.
- Başdenetçi veya denetçi, üye tam sayısının üçte iki çoğunluğu ile seçilir.
Birinci oylamada bu çoğunluk sağlanamadığı takdirde ikinci oylamaya geçilir.
İkinci oylamada üye tam sayısının salt çoğunluğunun oyunu alan aday seçilmiş
olur. Bu oylamada üye tam sayısının salt çoğunluğu sağlanamadığı takdirde en
çok oy alan adaylardan, seçilecek aday sayısının iki katı kadar aday ile seçime
gidilir. Üçüncü oylamada karar yeter sayısı olmak şartıyla en fazla oy alan
aday seçilmiş olur. Birden fazla denetçi seçimi yapılacağı durumlarda adaylar
için birleşik oy pusulası düzenlenir. Adayların adlarının karşısındaki özel
yer işaretlenmek suretiyle oy kullanılır. Seçilecek üyelerin sayısından fazla
verilen oylar geçersiz sayılır.
- Seçim, Kurumun Başkanlığa başvuruda bulunduğu tarihten itibaren en geç doksan
gün içinde sonuçlandırılır.
Adayların hangi niteliklere haiz olması gerekiyor
Başdenetçi veya denetçi seçilebilmek için aşağıdaki şartlar aranır:
a) Türk vatandaşı olmak.
b) Seçimin yapıldığı tarihte başdenetçi için 50, denetçi için 40 yaşını doldurmuş
olmak.
c) Dört yıllık eğitim veren hukuk, siyasal bilgiler, iktisadi ve idarî bilimler,
iktisat ve işletme fakültelerinden veya bunlara denkliği kabul edilmiş yabancı
öğretim kurumlarından mezun olmak.
ç) Mesleği ile ilgili olarak kamu kurum veya kuruluşlarında veya kamu kurumu
niteliğindeki meslek kuruluşlarına kayıtlı olarak ya da özel sektörde en az
on yıl çalışmış olmak.
d) Kamu haklarından yasaklı olmamak.
e) Görevini devamlı yapmasına engel olabilecek vücut veya akıl hastalığı veya
vücut sakatlığı ile özürlü bulunmamak.
f) Başvuru sırasında herhangi bir siyasî partiye üye olmamak.
g) 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen
süreler geçmiş olsa bile kasten işlenen bir suçtan dolayı altı ay veya daha
fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile Devletin güvenliğine,
anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, millî savunmaya, Devlet sırlarına
karşı suçlar ve casusluk suçları ile yabancı devletlerle olan ilişkilere karşı
suçlardan veya zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik,
güveni kötüye kullanma, hileli iflâs, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına
fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık
suçlarından hükümlü bulunmamak.
UZMAN VE UZMAN YARDIMCILIĞINA ATAMA
Kamu Denetçiliği Kurumunda 16 uzman yardımcısı ve 31 uzman serbest kadrosu bulunmaktadır.
Kanunun geçici üçüncü maddesine göre ilk Başdenetçi ve denetçilerin seçimi tamamlandıktan sonra Başdenetçi tarafından doksan gün içinde; bir defaya mahsus olmak ve Kamu Denetçiliği Kurumu uzmanı unvanlı serbest kadro adedinin yüzde ellisini geçmemek üzere (yani toplam 15 kişi), 25 ve 26 ncı maddelerdeki şartlar aranmaksızın, uzman olarak kamu kurum ve kuruluşlarından atama yapılabilir.
Uzman olarak atanacakların Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde sayılan genel şartları taşımaları ve Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 25 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde sayılan niteliklere ve mesleklerinde en az beş yıllık deneyime sahip olmaları gerekir.
25'inci maddenin birinci fıkrası ise şu şekildedir: En az dört yıllık eğitim veren hukuk, siyasal bilgiler, iktisadi ve idarî bilimler, iktisat ve işletme fakültelerinden veya bunlara denkliği kabul edilmiş yabancı öğretim kurumlarından mezun olmak.