Kamu görevlisi, vücuduna dövme yaptırabilir mi?

Soru: Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde bulunan kurumlarda çalışan bir hizmetlinin vücudunda dövme olması ya da vücuduna dövme yaptırması durumunda disiplin cezası verilebilir mi?

Cevap: 657 sayılı Kanunun Ek 19 uncu maddesi gereğince Devlet memurları, kanun, tüzük ve yönetmeliklerin öngördüğü kılık ve kıyafet kurallarına uymak mecburiyetinde olup "belirlenen kılık ve kıyafet hükümlerine aykırı davranmak" uyarma cezasını gerektirir bir fiil ve hal olarak düzenlenmiştir.

25/10/1982 tarih ve 17849 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Çalışan Personelin Kılık ve Kıyafetine Dair Yönetmelikte; memurların, sözleşmeli ve geçici görevle çalışan personel ile işçilerin kılık ve kıyafetlerinin düzenlenmesine ilişkin esaslar düzenlenmiş, Emniyet Hizmetleri Sınıfına mensup olanların, hakimlerin, savcıların, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında görev yapan subay, sözleşmeli subay, yedek subay, astsubay, sözleşmeli astsubay, uzman erbaş, uzman jandarma, sözleşmeli erbaş ve er ile erbaş ve erlerin ilgili kurum ve kuruluşun özel yönetmeliklerinde belirtilen usul ve esaslara, Diyanet İşleri Başkanlığında bilfiil din işleriyle ilgili personelin giyim ve kuşamına ilişkin hususların ise Başbakanlıkça onaylanacak usul ve esaslara tabi oldukları belirtilmiştir.

Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Çalışan Personelin Kılık ve Kıyafetine Dair Yönetmeliğin 1 inci maddesinde "Bu Yönetmelik, kamu personelinin Atatürk devrim ve ilkelerine uygun, uygar, aşırılığa kaçmayacak şekilde sade bir kılık ve kıyafette olmalarını, kılık ve kıyafette birlik ve bütünlük içinde bulunmalarını sağlamayı amaçlamaktadır." hükmüne, "Ana İlkeler" başlıklı 4 üncü maddesinde "Kurum ve kuruluşlarda görevli memur, sözleşmeli personel, geçici personel ile hizmetliler ve işçilerin giyimlerinde sadelik, temizlik ve hizmete uygunluk esastır." hükmüne yer verilmiştir.

Söz konusu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde kamu görevlilerinin kılık ve kıyafette uyacakları hususlar şu şekilde düzenlenmiştir:

"a. Kadınlar;

Kolsuz ve çok açık yakalı gömlek, bluz veya elbise ile strech, kot ve benzeri pantolonlar giyilmez. Etek boyu dizden yukarı ve yırtmaçlı olamaz. Terlik tipi (sandalet) ayakkabı giyilmez.

b. Erkekler;

Elbiseler temiz, düzgün, ütülü ve sade; ayakkabılar kapalı, temiz ve boyalı giyilir. Sandalet veya atkılı ayakkabı giyilmez. Bina içinde ve görev mahallinde baş daima açık bulundurulur. Kulak ortasından aşağıda favori bırakılmaz. Saçlar, kulağı kapatmayacak biçimde ve normal duruşta enseden gömlek yakasını aşmayacak şekilde uzatılabilir, temiz bakımlı ve taranmış olur. Her gün sakal tıraşı olunur ve sakal bırakılmaz. Bıyık tabii olarak bırakılır, uzunluğu üst dudak boyunu geçemez. Üstten alınmaz, yanlar üst dudak hizasında olur, alt uçları dudak hizasından kesilir. Kravat takılır, kravatı örtecek şekilde balıkçı yaka veya benzeri süveterler giyilmez. Hizmet gereğine uygun olarak verilmişse tek tip elbise giyilir.

Bina içinde gömleksiz, kravatsız ve çorapsız dolaşılmaz.

c. Ancak bazı hizmetler için özel iş kıyafetleri varsa görev sırasında kurum amirinin izni ile bu kıyafet kullanılır."

Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Çalışan Personelin Kılık ve Kıyafetine Dair Yönetmeliğinde yer alan kılık ve kıyafetlere dair düzenlemelerde, kamu görevlilerinin dövme yaptırmasının veya vücudunda dövme olmasının Yönetmeliğe aykırılık teşkil edeceğine dair bir hüküm bulunmamaktadır. Bu nedenle, kamu görevlilerinin sırf dövme yaptırmasından veya vücudunda dövme olmasından dolayı disiplin cezası ile tecziye edilemeyeceğini düşünmekteyiz.

Ancak, vücuda yapılan dövmenin terör propagandası niteliğinde, siyasi veya ideolojik amaçlı, genel ahlak ve edep dışı, Memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici, 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkındaki Kanuna aykırı olması, suç teşkil etmesi gibi 657 sayılı Kanunda zikredilen diğer disiplin cezasını gerektirir fiil ve davranışlar kapsamında olması hallerinde ilgili hükümlere göre disiplin işlemlerinin yapılabileceğini değerlendiriyoruz.