Emeklilikte makam, yüksek hakimlik, temsil ve görev tazminatı nasıl kazanılır?

Devlete memurlarından bazı görev ünvanları için emekli aylığından bağımsız olarak makam, yüksek hakimlik, temsil ve görev tazminatı ödemeleri de yapılmaktadır.

Bu ödemeler emeklilik aylığı için sadece 2008 yılı Ekim ayından önce çalışmaya başlayan memur emeklilerine yapılan ödemelerdir. Yani 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu kuralları uygulanarak emekli aylığı bağlananları kapsar.

MAKAM TAZMİNATINDAN PRİM KESİNTİSİ YAPILIR MI?

Kısa net bilgiler olarak:

Memurlar çalışmakta iken bu tazminat tutarlarından Sosyal Güvenlik Kurumuna herhangi bir prim kesintisi yapılmaz.

Bu tazminatlar, memurların emeklilik ikramiyesinde uygulanmaz.

Bu tazminatlar memurların kadro, görev veya rütbeler itibariyle farklı gösterge rakamları esas alınmak suretiyle belirlenmiştir. Emeklilik aylık ödemelerinde gösterge rakamı ne ise bu rakam ile memur maaş katsayısı çarpılarak ortaya çıkan tutar, memura emekli aylığına ek olarak yapılır.

MAKAM TAZMİNATI İÇİN 2 YIL ŞARTI

Memurların emekli aylığı ile beraber makam tazminatı tutarlarını alabilmesi için makam tazminatlı görevlerinin tamamının en az 2 yıl olması gerekiyor. Daha az bir süre yapmışlarsa yararlanamıyorlar.

MAKAM TAZMİNATI İÇİN GEREKLİ SÜRE KESİNTİLİ OLABİLİR Mİ?

Memurların 2 yıllık süreleri tamamlamaları, bazı durumlarda görevden alınıp makam tazminatsız görevlere geçme ve daha sonra tekrar makam tazminatlı görevlere atanma durumları da olabilmektedir. Bu durumda 2 yıllık süreyi tamamlamaları kesintili duruma gelebilmektedir. Ancak kesintili durumlar da olsa 2 yıllık sürenin tamamlanması halinde emekli olduklarında makam tazminatı almaya hak kazanabileceklerini değerlendirmekteyiz.

Makam tazminatından yararlanabilmek için 2 yıllık sürenin mutlaka kesintisiz makam tazminatlı bir görev olması gerekmiyor. Kesintili aralıklarla makam tazminatlı görevlerle birlikte 2 yılın dolması emeklilikte yeterli sayılıyor. Yani 7 ay daire başkanlığı yapmış bir memur daha sonra özel bir ihtisasa sahip olmayı gerektirmeyen düz müşavirlik veya uzmanlık görevine atanırsa, bu sürelerle birlikte 2 yılı tamamlarsa emeklilikte daire başkanı için tespiti yapılan makam ve görev tazminatından yararlanabiliyorlar.

2 YILLIK SÜRENİN İKİ İSTİSNASI

2 yılın istisnaları olarak; 12/2/2000 tarihinde yayımlanmış olan 4505 sayılı Kanundan önce iki yıldan az makam tazminatlı görevde bulunanlar emeklilikte yararlanabiliyorlar. İkinci istisna olarak makam tazminatlı bir görevde iken vefat eden memurun dul ve yetimlerine aylık bağlanmasında bu tutarlar da ekleniyor. Burada ek gösterge uygulamasından farklı olarak sadece ölüm hali dikkate alınmış durumdadır.

2 YILLIK SÜREYE DAHİL EDİLEN UNVANLAR

Emeklilikte makam tazminatından yararlanılabilmesi için 2 yıllık süreye dahil edilen ünvanlarda bulunmaktadır. Ancak bu süreye dahil edilen ünvanlarla birlikte 2 yıllık sürenin dolması için önkoşul olarak ilk etapta makam tazminatlı bir görevde en az 6 ay bulunulması gerekiyor. En az 6 ay bulunduktan sonra 2 yılın tamamlanmasında aranılan ünvanlar müşavirlik, uzmanlık gibi görevler esas alınmaktadır. Müşavirlik, uzmanlık gibi görevlerin ihtisas konusu görevler olmaması gerekiyor. İhtisas konusu görevler ise sayılmıyor.

TEMSİL VE GÖREV TAZMİNATI

Makam tazminatı uygulanan emekli için ayrıca görev veya temsil tazminatı tutarları da ödenmektedir.

Temsil tazminatı makam tazminatı 7000 ve daha yukarı rakamlarda tespit edilen görev ünvanlarına ödeniyor.

Görev tazminatı da makam tazminatı 7000 rakamından daha az makam tazminatı tespit edilmiş görev ünvanlarına ödeniyor.

Yüksek hakimlik tazminatı da makam tazminatıyla aynı türdendir. Sadece bunun isim farklılığı hakimlik sınıfında olanlara yapılan ödeme olduğundan isimlendirme olarak ayrıştırılmıştır.

GÖREV VEYA TEMSİL TAZMİNATI ÖDENEBİLMESİ İÇİN EMEKLİNİN KAMUDA ÇALIŞMAMASI GEREKİYOR

Görev veya temsil tazminatı tutarlarının ödenmesi için emeklinin kamu işyerlerinde görev almaması gerekiyor. Kamu işyerlerinde görev alanlardan istisna olarak ödenenler;

- Emekli olduktan sonra eğitim veya bilimsel araştırma kurum ve birimlerinde emekli aylıkları kesilmeksizin çalıştırılanlara ödenmektedir.

- Her derece türdeki eğitim kurumları veya eğitim birimlerinde ders ücreti karşılığında ders görevi verilenlere ödenmektedir.

- Profesör unvanına sahip olanlardan 29/3/1984 tarihli ve 2992 sayılı Kanun Madde 34 üncü maddesine göre görevlendirilenlere ödenmektedir. Yani temel kanun üzerinde çalışmalar yapmak üzere kurulan komisyonlarda görev yapan uzman personele ödenmektedir.

Konu ile ilgili kanun maddeleri:

- 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu Ek Madde 26 hükmü ile bu kanuna ekli makam tazminatı cetvelleri.

- 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu Ek Madde 68 hükmü. Geçici Madde 208 hükmü.

- 4505 sayılı Kanun ve 631 ve 375 sayılı KHK.ler.

- 2802 sayılı Kanun, 270 sayılı KHK.

Makam Tazminatı hakkında kısa genel değerlendirmemiz:

5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu Ek Madde 68 hükmüne işlenmiş olan, ancak uygulama imkanı bulunmayan "Makam veya yüksek hakimlik tazminatı ödenmesini gerektiren görevlerde toplam en az iki yıl bulunmadan veya bu görevlerde hiç bulunmadan emekliye ayrılanlara ise, en az altı ay süreyle bulundukları en üst görevleri için belirlenen görev tazminatı veya hizmet yılları itibarıyla belirlenen görev tazminatından yüksek olanı ödenir." Hükmü benzeri yeni bir düzenlemenin yapılması veya idareci konumunda olan Şef ve Müdür ünvanlarına da makam tazminatı uygulamasının hayata geçirilmesinin uygun olacağını değerlendirmekteyiz.

Bu açıklamalarımız tamamen 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu kuralları uygulananlara yöneliktir. İlk defa 2008 yılı Ekim ayından sonra olanları kapsamaz. Yeni memurların yani 5510 sayılı Kanuna tabi memurların emekli aylıklarında çalışma hayatları içerisindeki Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilen primleri esas alınarak aylık bağlanmaktadır. Bunlar hakkında aylıkların dışında makam, temsil, görev tazminatı olarak ayrı bir ödeme sistemi bulunmamaktadır.