KHK ile görevine iade edilen işçilerin mali hakları ödenmiyor

Terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olan kişiler, Kanun Hükmünde Kararnameler yoluyla kamu görevinden başka hiçbir işleme gerek kalmaksızın çıkarılmıştır.

Ancak bu kamu görevlilerinden bazıları aynı usul izlenerek KHK'lar yoluyla görevlerine iade edilmiştir. (675,677,679,683,688,689,692 ve 693 sayılı KHK'lar)

Görevlerine iade edilen kamu görevlileri ile ilgili olarak Kanun Hükmünde Kararnamelerin iade hükümleri aynı şekilde düzenlenmiştir. Örnek olarak 689 KHK'nın iade hükümleri başlıklı 2. maddesi aşağıdaki şekildedir.

"İade hükümleri

MADDE 2 - (1) Ekli (2) sayılı listede yer alan kamu görevlileri, ilgili kanun hükmünde kararnamenin eki listelerin ilgili sıralarından çıkarılmıştır.

(2) İlgili kanun hükmünde kararname hükümleri, birinci fıkrada belirtilen kişiler bakımından tüm hüküm ve sonuçlarıyla birlikte ilgili kanun hükmünde kararnamenin yayımı tarihinden geçerli olmak üzere ortadan kalkmış sayılır. Söz konusu personelden bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren on gün içerisinde göreve başlamayanlar çekilmiş sayılır. Bu kapsamda göreve başlayanlara, kamu görevinden çıkarıldıkları tarihten göreve başladıkları tarihe kadar geçen süreye tekabül eden mali ve sosyal hakları ödenir. Bu kişiler, kamu görevinden çıkarılmalarından dolayı herhangi bir tazminat talebinde bulunamaz. Bu personelin görevlerine iadesi, kamu görevinden çıkarıldıkları tarihte bulundukları yöneticilik görevi dışında öğrenim durumları ve kazanılmış hak aylık derecelerine uygun kadro ve pozisyonlara atanmak suretiyle de yerine getirilebilir. Bu maddeye ilişkin işlemler ilgili bakanlık ve kurumlar tarafından yürütülür."

İade hükümlerine ilişkin maddede "kamu görevlileri" ibaresi kullanılmaktadır.

1982 Anayasasının 128. Maddesi aşağıdaki şekildedir.

"Madde 128 - Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzelkişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür.

Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir.

Ancak, mali ve sosyal haklara ilişkin toplu sözleşme hükümleri saklıdır. Üst kademe yöneticilerinin yetiştirilme usul ve esasları, kanunla özel olarak düzenlenir."

5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 6. Maddesinin 1-c bendi aşağıdaki şekildedir.

"c) Kamu görevlisi deyiminden; kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişi," ......anlaşılır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4. Maddesinin D. Bendi aşağıdaki şekildedir.

"D) İşçiler: (A), (B) ve (C) fıkralarında belirtilenler dışında kalan ve ilgili mevzuatı gereğince tahsis edilen sürekli işçi kadrolarında belirsiz süreli iş sözleşmeleriyle çalıştırılan sürekli işçiler ile mevsimlik veya kampanya işlerinde ya da orman yangınıyla mücadele hizmetlerinde ilgili mevzuatına göre geçici iş pozisyonlarında altı aydan az olmak üzere belirli süreli iş sözleşmeleriyle çalıştırılan geçici işçilerdir. Bunlar hakkında bu Kanun hükümleri uygulanmaz."

Kamu kurum ve kurumlarında çalışan işçiler 4857 sayılı İş Kanununa tabi olarak istihdam edilmektedir.

Kamu görevlisi kavramına işçilerin de dahil olduğu açıktır. Ayrıca iade listeleri ve iade hükümleri içeren ilgili KHK'larda memur ya da işçi herhangi bir ayrıma gidilmemiştir. Sadece iade listelerinde adı geçenlerin ihraç listesinden çıkarıldıkları, ihraca ilişkin KHK hükümlerinin bu kişiler yönünden tüm hüküm ve sonuçlarıyla birlikte ortadan kalktığı ifade edilmiştir.

Uygulamada bazı kurum ve kuruluşların KHK ile ihraç edildikten sonra aynı usulle KHK hükümleri ile iade edilen işçilerin; ihraç edildikleri tarihten iade edildikleri tarihe kadar geçen sürede yoksun kaldıkları mali haklarının ödenmediği görülmektedir.

Uygulamada ortaya çıkan tereddütleri ortadan kaldırmak ve olası mağduriyetleri önlemek için işçiler yönünden net ifadelerin bulunduğu yasal düzenlemelerin yapılmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.