1416 kapsamında eğitim gören, mecburi hizmetinin naklini isteyebilir mi?

(Danıştay, 8. Daire, 02.10.2017 tarih ve E. 2016/8901, K. 2017/6799 sayılı karar.)

Danıştay, 1416 sayılı Kanun kapsamında eğitim gören personel mecburi hizmet nakli konusunda karar verme yetkisinin Milli Eğitim Bakanlığı'na ait olduğuna ve bu konuda 2547 sayılı Kanunun 35. maddesinin uygulanamayacağına karar verdi.

Karara konu olayda,....... Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi ....... Biyokimya Anabilim Dalında araştırma görevlisi olarak görev yapan davacı, mecburi hizmet yükümlülüğünün ........ Üniversitesi Veteriner Fakültesi .............Anabilim Dalına aktarılması talep etmiş ve bu talebi 2547 sayılı Kanun'un 35. maddesinin 3. fıkrası gerekçe gösterilerek edilmiştir.

Danıştay, kararında, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun "Öğretim elemanı yetiştirme" başlıklı 35. maddesinin son cümlesinde geçen "... Özel kanunlarla getirilen mecburi hizmet çalışmaları bu hüküm dışındadır." ifadesi dolayısıyla, söz konusu sınırlamanın sadece 35. madde kapsamında yetiştirilen öğretim elemanları için geçerli olduğunu, özel kanun hükmünde bulunan 1416 sayılı Kanun uyarınca yurt dışına gönderilenlerin mecburi hizmet yükümlülüğünün bu sınırlama dışında olduğunu, bu Kanun uyarınca yurt dışına gönderilenlerin mecburi hizmet yükümlülükleri hakkında karar verme yetkisinin Milli Eğitim Bakanlığına ait olduğunu belirtmiştir.

Bu karar sonucunda mecburi hizmetin nakli 2547 sayılı Kanun'un 35. maddesinin 3. fıkrası kapsamı dışında kalmaktadır ve mecburi hizmetin devrinin Milli Eğitim Bakanlığının uygun görmesi halinde mümkün olduğu sonucu çıkmaktadır. Ancak bu konuda Milli eğitim Bakanlığının takdir yetkisine sahip olduğunu da unutmamak gerekir.

T.C.

D A N I Ş T A Y

SEKİZİNCİ DAİRE

Esas No : 2016/8901

Karar No : 2017/6799

İstemin Özeti : İdare Mahkemesinin 29/03/2016 gün ve E:2015/472, K:2016/214 sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir.

Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi :

Düşüncesi : İstemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince dosyanın tekemmül ettiği anlaşıldığından yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeyerek işin gereği görüşüldü:

Dava, ....... Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi ....... Biyokimya Anabilim Dalında araştırma görevlisi olarak görev yapan davacının, mecburi hizmet yükümlülüğünün ........ Üniversitesi Veteriner Fakültesi .............Anabilim Dalına aktarılması talebinin reddine dair işlemin iptali istenilmektedir.

İdare Mahkemesince 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 35. maddesinde değinilen, yurt içi veya yurt dışında yetiştirilen öğretim elemanlarının, genel hükümlere göre bağlı oldukları yükseköğretim kurumlarında mecburi hizmetlerini yerine getirmek zorunda oldukları yönündeki emredici ve bağlayıcı kural çerçevesinde, aynı Kanunun 7. maddesi gereğince, yükseköğretim kurumlarının bu Kanunda belirlenen amaç, hedef ve ilkeler doğrultusunda kurulması, geliştirilmesi, eğitim - öğretim faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi ve yükseköğretim alanlarının ihtiyaç duyduğu öğretim elemanlarının yurt içinde ve yurt dışında yetiştirilmesi görevleri arasında bulunan davalı idare tarafından davacının mecburi hizmet yükümlülüğünün ....... Üniversitesi'ne devrine muvafakat verilmemesi işleminde anılan mevzuat hükümlerine aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun "Öğretim elemanı yetiştirme" başlıklı 35. maddesinde; "Yükseköğretim kurumları; kendilerinin ve yeni kurulmuş ve kurulacak diğer yükseköğretim kurumlarının ihtiyacı için yurt içinde ve dışında, kalkınma planı ilke ve hedeflerine ve Yükseköğretim Kurulunun belirteceği ihtiyaca ve esaslara göre öğretim elemanı yetiştirirler.

(Ek fıkra: 17/8/1983 - 2880/18 md.) Öğretim elemanı yetiştirilmesi amacıyla üniversitelerin araştırma görevlisi kadroları, araştırma veya doktora çalışmaları yaptırmak üzere başka bir üniversiteye, Yükseköğretim Kurulunca geçici olarak tahsis edilebilir. Bu şekilde doktora veya tıpta uzmanlık veya sanatta yeterlik payesi alanlar, bu eğitimin sonunda kadrolarıyla birlikte kendi üniversitelerine dönerler.

(Ek fıkra: 17/8/1983 - 2880/18 md.) Yurt içi veya yurt dışında yetiştirilen öğretim elemanları, genel hükümlere göre bağlı oldukları yükseköğretim kurumlarında mecburi hizmetlerini yerine getirmek zorundadırlar. (Ek cümle: 19/11/2014-6569/26 md.) Bu mecburi hizmet, eş durumu ve sağlık mazeretleri hariç olmak üzere başka yükseköğretim kurumlarında ve kamu kurum ve kuruluşlarında yerine getirilemez. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyenlere, yükseköğretim kurumlarında görev verilmez. Özel kanunlarla getirilen mecburi hizmet çalışmaları bu hüküm dışındadır." hükmüne yer verilmiştir.

16/04/1929 tarih ve 1169 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 1416 sayılı Ecnebi Memlekete Gönderilecek Talebe Hakkında Kanun'un 21. maddesine, 02/12/2016 tarihli 6764 sayılı Kanun'un 18. maddesi ile eklenen beşinci fıkrasında; "Yükseköğretim kurumları adına ve Milli Eğitim Bakanlığı hesabına lisansüstü öğrenim görenlerin mecburi hizmet yükümlülüklerinin, yükseköğretim kurumları ile kamu kurum ve kuruluşlarına devrine Yükseköğretim Kurulunun uygun görüşü üzerine Milli Eğitim Bakanlığınca karar verilir. Kamu kurum ve kuruluşları adına lisansüstü öğrenim görenlerin mecburi hizmet yükümlülüklerinin kamu kurum ve kuruluşları ile yükseköğretim kurumlarına devrine ise Milli Eğitim Bakanlığınca karar verilir." düzenlemesine yer verilmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre; 2547 sayılı Kanun'un 35. maddesi uyarınca yurt dışına gönderilen kişiler ile 1416 sayılı Kanun kapsamında gönderilenlerin hukuki durumlarının ve tabi oldukları usuli ve şekli işlemlerin farklı olduğunun kabulü gerekir.

Bir başka anlatımla; 2547 sayılı Kanunu'nun 35. maddesi uyarınca yükseköğretim kurumlarının ihtiyaçları doğrultusunda kalkınma planı ilke ve hedeflerine ve Yükseköğretim Kurulu'nun belirleyeceği ihtiyaç ve esaslar dahilinde yurt dışına öğretim elemanı gönderebileceği; 1416 sayılı Kanun kapsamında yurt dışına gönderilecek personelin ise Milli Eğitim Bakanlığı hesabına ilgili Yükseköğretim Kurumu adına Milli Eğitim Bakanlığınca gönderileceği düzenlenmiştir.

Dosyanın incelenmesinden, ......... Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi'nde araştırma görevlisi olarak görev yapan davacının 1416 sayılı Kanun kapsamında Milli Eğitim Bakanlığı hesabına ...... Üniversitesi adına Amerika Birleşik Devletlerinde .....alanında yüksek lisans ve doktora öğrenimini 2013 yılında tamamlayarak 10/01/2014 tarihinde ........ Üniversitesi'nde mecburi hizmet yükümlülüğü kapsamında araştırma görevlisi kadrosunda çalışmaya başladığı, davacının ......... Üniversitesi'nde yerine getirmekte olduğu, mecburi hizmet yükümlülüğünün ...........Üniversitesi Veteriner Fakültesi .......Anabilim Dalına aktarılması talebinde bulunduğu, bu talebin davalı idare tarafından 24/06/2015 tarih ve 2233 sayılı işlemle 2547 sayılı Kanun'un 35. maddesinin 3. fıkrası gerekçe gösterilerek reddi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.

Olayda, 1416 sayılı Ecnebi Memlekete Gönderilecek Talebe Hakkında Kanun uyarınca yurt dışına gönderilen davacının, mevcuri hizmet yükümlülüğü, bu yükümlülüğün süresi, başka bir kuruma aktarımı gibi konularda 1416 sayılı Kanun'da yer alan düzenlemelerin uygulanması gerektiği açık olup; davacının mecburi hizmet yükümlülüğünün ........ Üniversitesi Veteriner Fakültesi ......... Anabilim Dalına aktarılması talebinin 2547 sayılı Kanun'un 35. maddesinin 3. fıkrası gerekçe gösterilerek reddi yönündeki işlemde sebep unsuru yönünden hukuka uygunluk bulunmamaktadır.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun "Öğretim elemanı yetiştirme" başlıklı 35. maddesinin son cümlesinde geçen "... Özel kanunlarla getirilen mecburi hizmet çalışmaları bu hüküm dışındadır." ifadesi de 2547 sayılı Kanundaki söz konusu sınırlamanın sadece 35. madde kapsamında yetiştirilen öğretim elemanları için geçerli olduğunu, özel kanun hükmünde bulunan 1416 sayılı Kanun uyarınca yurt dışına gönderilenlerin mecburi hizmet yükümlülüğünün bu sınırlama dışında olduğunu göstermektedir.

Öte yandan; Milli Eğitim Bakanlığı Yükseköğretim ve Yurtdışı Eğitim Genel Müdürlüğü'nün 18/01/2016 tarih ve 595405 sayılı yazısında 1416 sayılı Ecnebi Memlekete Gönderilecek Talebe Hakkında Kanun uyarınca yurt dışına gönderilenlerin mecburi hizmet yükümlülükleri hakkında karar verme yetkisinin Milli Eğitim Bakanlığı'nın uhdesinde olduğu belirtilmiştir.

Dolayısıyla dava konusu işlemde sebep unsuru yönünden hukuka uygunluk, Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle; ...... İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmediğinden kullanılmayan 48,10 TL yürütmenin durdurulması harcının istemi halinde davacıya iadesine bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 02/10/2017 tarihinde oybirliği ile karar verildi.