Okulların WhatsApp grubuna katılmak mecburi midir?

Sitemize iletilen bilgi ve belgelere göre öğretmenler, WhatsApp gurubuna katılmaya zorlanmakta, katılmayanlara ve gruptan çıkanlara soruşturmalar açılmaktadır.

Öğretmenlerin WhatsApp gurubuna katılmaya zorlanması, katılmayanlara ve gruptan çıkanlar soruşturmalar açılmasını mevzuatlarımız çerçevesinde incelersek;

1982 Anayasamızın;

"I. Temel hak ve hürriyetlerin niteliği" başlıklı 12. maddesi 1. fıkrasındaki; "Herkes, kişiliğine bağlı, dokunulmaz, devredilmez, vazgeçilmez temel hak ve hürriyetlere sahiptir." hükümleri,

"A. Özel hayatın gizliliği" başlıklı 20. maddesi 1. ve 3. fıkrasındaki "Herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz." , "Herkes, kendisiyle ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sahiptir. Bu hak; kişinin kendisiyle ilgili kişisel veriler hakkında bilgilendirilme, bu verilere erişme, bunların düzeltilmesini veya silinmesini talep etme ve amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenmeyi de kapsar. Kişisel veriler, ancak kanunda öngörülen hallerde veya kişinin açık rızasıyla işlenebilir. Kişisel verilerin korunmasına ilişkin esas ve usuller kanunla düzenlenir." hükümleri,

"C. Haberleşme hürriyeti" başlıklı 22. maddesindeki; "Herkes, haberleşme hürriyetine sahiptir. Haberleşmenin gizliliği esastır.

Milli güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlakın korunması veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması sebeplerinden biri veya birkaçına bağlı olarak usulüne göre verilmiş hakim kararı olmadıkça; yine bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri bulunmadıkça; haberleşme engellenemez ve gizliliğine dokunulamaz. Yetkili merciin kararı yirmi dört saat içinde görevli hakimin onayına sunulur. Hakim, kararını kırk sekiz saat içinde açıklar; aksi halde, karar kendiliğinden kalkar." hükümlerine göre ( Benzer hükümler uluslar arası sözleşmemelerde de yer almaktadır.) kişilerin cep telefonu cihazı ve mobil telefon numarası kişiye ait olup özel hayatı ilgilendirmektedir.

Kişilerin cep telefonu cihazı ve mobil telefon numarası ile yasalar çerçevesinde neyi yapıp yapamayacağı, hangi uygulamaları bulundurup bulundurmayacağı, kiminle konuşup konuşmayacağı, cep telefonu kapatıp kapatmayacağı kişiyi ve özel hayatını ilgilendirmektedir.

Kamu idareleri; kişilerin cep telefonu cihazı ve mobil telefon numarası üzerinde bir idari yaptırım hakkına dolayısıyla WhatsApp uygulamasını cep telefonunda kullanmaya, WhatsApp grubuna katılmaya zorlama hakkına sahip değildir.

WhatsApp Mesajının tebligat yerine geçeceğine dair yargı kararı vardır demek hatalı bir söylemde bulunmak olacaktır.

Şöyle ki; Söz konusu karar; Sakarya 1. Ağır Ceza Mahkemesindeki bir dava sebebiyle sanık ve avukatına çağrı kağıdı ve tebliğnamenin tebliği için Akyazı Cumhuriyet Başsavcılığı'na müzekkere yazılması, müzekkerede istenilen hususların tarihli olması ve ivedilik arz etmesi sebebiyle Akyazı Cumhuriyet Başsavcılığında görevli personel tarafından adı geçen avukata telefon ile ulaşılarak bilgi verilmesi ve akabinde Avukatın talebi üzerine müzekkere ekinde gönderilen çağrı kağıdı ve tebliğnameyi WhatsApp aracılığıyla avukata gönderilmesi bunun üzerine avukatın Akyazı Cumhuriyet Başsavcılığına gelerek müvekkili ile görüşmesi sonrasında gelişmiş Avukat, müvekkilinin duruşma sebebiyle oluşacak olan ulaşım ve diğer masrafları karşılamadığını, bu sebeple duruşmaya katılmayıp müzekkere ekinde gönderilen çağrı kağıdı ve tebliğnameyi tebliğ almayacağını bildirmiştir.

Bu gelişmeler üzerine Akyazı Cumhuriyet Başsavcılığı ise yaşanılanları tutanak haline getirip Yargıtay 14. Ceza Dairesine gönderdi. Daire, WhatsApp'tan yapılan bildirimin avukat tarafından kabul edildiğini, okunduğunu ve müvekkil ile görüşme yapıldığını gerekçe göstererek tebligatı yapılmış saymıştır. Yargı mercileri WhatsApp'tan tebligat yapılabileceğine dair bir karar vermemişlerdir. Kaldı ki zaten bu şekilde bir karar veremezler. Yargı merciilerin yerindelik denetimi yapma hakları bulunmamaktadır. Yargı, söz konusu bu kararında sadece ve sadece avukatın WhatsApp üzerinden belgeleri kendisinin talep ettiğini ve tebligatı okuduğunu gerekçe göstererek bu işlemin tebligat sayılması gerektiğine karar vermiştir.

Buradan hareketle Kamu idareleri; kişilerin cep telefonu cihazı ve mobil telefon numarası üzerinde bir idari yaptırım hakkına dolaysıyla WhatsApp uygulamasını cep telefonunda kullanmaya, WhatsApp grubuna katılmaya zorlama hakkına sahip değildir.

Yargı yetkisi, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlıdır. İdari mahkemeler yerindelik denetimi yapamazlar, yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idari eylem ve işlem niteliğinde veya idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı veremezler.

Çünkü 1982 Anayasamızın "B. Yargı yolu" başlıklı 125. maddesi 4. fıkrasındaki; "Yargı yetkisi, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olup, hiçbir surette yerindelik denetimi şeklinde kullanılamaz. Yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idari eylem ve işlem niteliğinde veya takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı verilemez." hükümleri bulunmaktadır.

Tebligat işlemlerinin nasıl yapılacağı 7201 sayılı Tebligat Kanununda belirtilmiş ve sınırları çizilmiştir. Yasama organları teknolojik gelişmelere uygun olarak Tebligat Kanununda değişiklik yaparak tebligatın sınırlarını genişletebilir.

Kaldı ki;

7201 sayılı Tebligat Kanunun "Elektronik tebligat" başlıklı 7. maddesi (a) bendindeki; "Tebligata elverişli bir elektronik adres vererek bu adrese tebligat yapılmasını isteyen kişiye, elektronik yolla tebligat yapılabilir." hükümlerine göre herhangi bir elektronik adres, WhatsApp vb gibi uygulamaları kişiler kendi isteği ve arzusu ile okul yönetimi bildirmesi halinde bu tür elektronik adreslere tebligat yapılması mümkündür.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun"Devlet memurlarının görev ve sorumlulukları" başlıklı 11. maddesi 1. fıkrasındaki; "Devlet memurları kanun, tüzük ve yönetmeliklerde belirtilen esaslara uymakla ve amirler tarafından verilen görevleri yerine getirmekle yükümlü ve görevlerinin iyi ve doğru yürütülmesinden amirlerine karşı sorumludurlar." hükümlerine göre uluslararası sözleşmelerimize, anayasamıza kanunlarımıza, yönetmeliklerimize ve ilgili mevzuatımıza uygun yazılı ve sözlü talimatları devlet memurlarının yerine getirmesi gerekmektedir.

Ahmet KANDEMİR