Asgari geçim indirimi (AGİ) ve aile yardımı ödeneği hesaplaması

AGİ ve aile yardımı ödeneğinin hesaplamasında çocuk kimin üzerinden görünüyorsa sadece o kişinin AGİ ve aile yardımı ödeneği artırılmalı

SORU: Merhaba ben ve eşim devlet memuruyuz. Çocuğumuz oldu ve benim üzerimde kayıtlı olarak görünmekte. Benim AGİ 133.31 TL'den 153.31 TL'ye ve 51.35 TL'lik çocuk yardımı almaktayım. Ancak eşim çocuk yardımı alamıyor diye biliyorum. Eşlerden ikisi de memur ise sadece biri çocuk yardımı alabiliyormuş idare de ona göre işlem tesis etti. Peki eşimin AGİ 133.31 TL olarak mı ödemesi yapılmalı yoksa çocuklu şekilde 153.31 TL olarak mı ödenmeli?

CEVAP: Asgari geçim indirimi uygulaması, 5615 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 2 nci maddesi ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mülga 32 nci maddesi 01/01/2008 tarihinden geçerli olmak üzere başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

"Asgari geçim indirimi

Madde 32- Ücretin gerçek usülde vergilendirilmesinde asgari geçim indirimi uygulanır.

Asgari geçim indirimi; ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarının; mükellefin kendisi için % 50'si, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10'u, çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için % 7,5 diğer çocuklar için % 5'idir. Gelirin kısmi döneme ait olması halinde, ay kesirleri tam ay sayılmak suretiyle bu süreye isabet eden indirim tutarları esas alınır. Asgari geçim indirimi, bu fıkraya göre belirlenen tutar ile 103 üncü maddedeki gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan oranın çarpılmasıyla bulunan tutarın, hesaplanan vergiden mahsup edilmesi suretiyle uygulanır. Mahsup edilecek kısmın fazla olması halinde iade yapılmaz...."

Ayrıca; söz konusu uygulamanın esaslarını belirleyen 265 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin "Uygulamanın Esasları" başlıklı 3 üncü maddesinde; Asgari geçim indirimi uygulamasından ücretleri gerçek usulde vergilendirilen gerçek kişiler yararlanabilecektir.

"Asgari geçim indirimi, ücretin elde edildiği takvim yılı başında belirlenen 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarına;
Mükellefin kendisi için % 50'si
Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10'u
Çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere ilk iki çocuk için % 7,5'i
Diğer çocuklar için % 10'u
olmak üzere ücretlinin şahsi ve medeni durumu dikkate alınarak hesaplanan indirim oranlarının uygulanması sonucu bulunacak tutarın, Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yer alan Gelir Vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan oranla çarpılması sonucu bulunacak indirim tutarının 1/12'sinin aylık olarak hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilmesi suretiyle bulunacaktır." düzenlemesi yer almaktadır.

Diğer taraftan 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Aile yardımı ödeneği" başlıklı 202 nci maddesinde şu hüküm yer almaktadır.

"Evli bulunan Devlet memurlarına aile yardımı ödeneği verilir. Bu yardım, memurun her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı çalışmayan veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan aylık almayan eşi için 1500, çocuklarından herbiri için de 250 gösterge rakamının (72 nci ay dahil olmak üzere 0-6 yaş grubunda yer alan çocuklar için bir kat artırımlı) aylık katsayısı ile çarpılması sonucu elde edilecek miktar üzerinden ödenir. Eşlerden birine iş akdi veya toplu sözleşme gereği çocukları için yapılan aile yardımı ödeneği daha düşük ise, yalnız aradaki fark ödenir. Bu fıkrada yer alan gösterge rakamlarını 3 katına kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir"

Kanunun, "Aile yardımı ödeneğinin ödeme usulü" başlıklı 203 üncü maddesinde ise şu hüküm bulunmaktadır: "Aile yardımı ödeneği Devlet memurlarına her ay aylıklarıyla birlikte ödenir. Karı ve kocanın her ikisi de memur iseler bu ödenek yalnız kocaya verilir. Aile yardımı ödenekleri hiç bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaksızın ödenir ve borç için haczedilemez."

Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerini birlikte değerlendirdiğimizde; eşiniz çalıştığı için çocuk yardımını (72 aya kadar 500* aylık katsayı: 54,28 TL) ve asgari geçim indirimi (%50 sizin % 7,5 çocuğunuzdan dolayı toplam % 57,5 oranı için: 175,04 TL) tutarını siz alacaksınız. Eşiniz ise asgari geçim indirimi olarak 2018 yılı % 50 oranı için: 152,21 TL tutar kadar faydalanacaktır.