Okul Kantininde sigortasız işçi çalıştırılması kantin işletme sözleşmesinin feshine imkan verir mi?

İstanbul'da bir Okul kantininin ilköğretim müfettişlerince denetlenmesi sonucu, okul kantininin işletmecisinin yanında çalıştırdığı işçilerin sigorta bildirimlerini yapmaması dolayısıyla okul kantini sözleşme şartlarına uymadığından bahisle sözleşmesinin feshedilmesi gerektiği yönünde soruşturma raporu düzenlenmiş, bunun üzerine de Milli Eğitim Bakanlığı tarafından okul müdürlüğünden kantini işleten davacının sözleşmesinin feshedilmesi istenmiştir. Kantin işleten idare tarafından, okulun kantinini işleten davacının kantin işletme sözleşmesinin feshedilmesinin istenilmesi işlemine karşı iptal davası açmıştır.

Danıştay temyizen baktığı davada, Okul Aile Birliği ve davacı arasında akdedilen kantin kira sözleşmesinin 17. maddesinde yer alan "...Bakanlığımız ve diğer ilgili bakanlıkların bu konudaki düzenlemelerine uymak zorundadır." ibaresinin Milli Eğitim Bakanlığı ve diğer ilgili bakanlıkların bu konudaki düzenlemelerini kapsadığını ve fakat Kanuna aykırı fiillerin bu kapsamda değerlendirilmesinin mümkün olmadığını; SGK işlemlerine ilişkin bildirimlerin yapılmaması fiilinin sözleşmenin 17. maddesi kapsamında değerlendirilemeyeceğini, söz konusu fiil nedeniyle uygulanacak yaptırımların kendi mevzuatı içerisinde değerlendirilmesi gerektiğini nitekim sigorta bildirimlerinin yapılmamasının 5510 sayılı Kanun uyarınca birtakım yaptırımlara tabi olduğunu vurgulayarak sözleşmenin feshedilmesinin istenmesinin hukuka aykırı olduğuna karar vermiştir.

DANIŞTAY

ONÜÇÜNCÜ DAİRE

E. 2014/4476

K. 2018/25

T. 02.01.2018

İstemin Özeti : İstanbul 2. İdare Mahkemesi'nin 29.05.2014 tarih ve E:2014/727, K:2014/1028 sayılı kararının; yanında çalışan şahısların sigortasını yaptırmama iddiasının sözleşmenin iptali sebebi sayılamayacağı, bu hususun SGK denetmenlerinin görev alanına girdiği ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi Kürşat KALKAN'ın Düşüncesi : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

Dava, ........ İlköğretim Okulu kantinini işleten davacının kantin işletme sözleşmesinin feshedilmesinin kantinin işletildiği okul müdürlüğünden istenilmesine ilişkin olarak tesis edilen 06.07.2010 tarih ve ........ sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesi'nce; 21.05.2010 tarih ve ........ sayılı inceleme ve soruşturma raporu ve eklerine dayalı olarak kantin müsteciri davacının yanında çalıştırdığı işçilerin sigorta bildirimlerini yapmadığının sabit olduğu, böylelikle okul aile birliği ile aralarında yapılan 21.05.2009 tarihli kira sözleşmesinin 17. maddesi hükümlerini ihlal ettiği anlaşıldığından, davalı idarenin sözleşmenin feshedilmesine ilişkin işleminin hukuka uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.

09.02.2012 tarih ve 28199 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Okul-Aile Birliği Yönetmeliğinin 30. maddesiyle yürürlükten kaldırılan ve dava konusu işlemin tesis edildiği tarih itibarıyla yürürlükte bulunan 31.05.2005 tarih ve 25831 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Okul-Aile Birliği Yönetmeliğinin "Birliğin görev ve yetkileri" başlıklı 6. maddesinin (k) bendinde, birliğin görev ve yetkilerinden birinin de kantin ve benzeri yerleri işlettirmek veya işletmek olduğu belirtilmiş; "Kiraya verme usulü" başlıklı 17. maddesinin 1. fıkrasında, birliğin, kantin ve benzeri yerleri öncelikle işletmecilere kiralama usulü ile işlettireceği açıklanmış; "Ek-2 Okullarda Bulunan Kantin, Açık Alan, Salon ve Benzeri Yerlerin İşletme (Kiralama) Sözleşmesi"nin 24. maddesinde ise, bu sözleşmede yer alan hükümlere uyulmadığının tespiti halinde sözleşmenin feshedileceği düzenlenmiştir.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 8. maddesinin 1. fıkrasında, işverenlerin, 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılan kişileri, 7. maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalılık başlangıç tarihinden önce, sigortalı işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirmekle yükümlü oldukları kural altına alınmıştır.

Davacı ile ........ İlköğretim Okulu Okul-Aile Birliği arasında imzalanan 21.05.2009 tarihli kira sözleşmesinin 17. maddesinde, "Yüklenici, Milli Eğitim Bakanlığı Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığı'nın okul kantinlerinin denetimleri ile ilgili olarak yayımladığı 16.09.1988 tarihli ve 7409 sayılı Genelgesinin ekinde "Okul Kantinleri Denetim Formu" ile getirilen yükümlülükler ile Bakanlığımız ve diğer ilgili bakanlıkların bu konudaki düzenlemelerine uymak zorundadır." düzenlemesi; 24. maddesinde ise "Sözleşme ile getirilen yükümlülüklerin takibi, birlik ve okul yönetimi tarafından yapılır. Bu sözleşmede yer alan hükümlere uyulmadığı birlik yönetimince tespit edildiğinde sözleşme, birlik kararı ile fesh edilir." düzenlemesi yer almıştır.

Dosyanın incelenmesinden, ülke çapında yayımlanan bir gazetede, İstanbul ilindeki ilk ve ortaöğretim okullarındaki kantinler hakkında çıkan yazı üzerine İstanbul ili genelindeki okul kantinlerinde denetimler yapıldığı, ........ Avcılar İlçesi, ........ İlköğretim Okulu'nun kantininin ilköğretim müfettişlerince denetlenmesi sonucu, okul kantininin işletmecisinin 21.05.2009 tarihli okul kantini sözleşme şartlarına uymadığından bahisle sözleşmesinin feshedilmesi gerektiği yönünde 21.05.2010 tarih ve ........ sayılı soruşturma raporu düzenlendiği, bunun üzerine davalı idare tarafından, okulun kantinini işleten davacının kantin işletme sözleşmesinin feshedilmesinin kantinin işletildiği okul müdürlüğünden 06.07.2010 tarih ve ........ sayılı işlemle istenildiği, 12.07.2010 tarihinde de kantinin işletildiği okulun okul aile birliği tarafından, davacı ile yapılan 21.05.2009 tarihli okul kantini sözleşmesinin feshedildiği, bakılan davanın ise davalı idare tarafından, okulun kantinini işleten davacının kantin işletme sözleşmesinin feshedilmesinin istenilmesine ilişkin işleme karşı açıldığı anlaşılmaktadır.

Davacı ile ........ İlköğretim Okulu Okul-Aile Birliği arasında imzalanan 21.05.2009 tarihli kira sözleşmesinin 17. maddesinde yer alan "...Bakanlığımız ve diğer ilgili bakanlıkların bu konudaki düzenlemelerine uymak zorundadır." ibaresinin bu hüküm Milli Eğitim Bakanlığı ve diğer ilgili bakanlıkların bu konudaki düzenlemelerini kapsadığı ve Kanuna aykırı fiillerin de bu kapsamda değerlendirilmesine hukuken imkan bulunmadığı açıktır.

Bu durumda, davacının anılan fiili nedeniyle uygulanacak yaptırımların kendi mevzuatı içerisinde değerlendirilmesi gerektiği, davacıya bu fiili nedeniyle 5510 sayılı Kanun uyarınca birtakım yaptırımlar uygulanabilecekse de, çalışanlarının SGK işlemlerine ilişkin bildirimlerini yapmaması fiilinin sözleşmenin 17. maddesi kapsamında değerlendirilemeyeceği dikkate alındığında aynı sözleşmenin 24. maddesi uyarınca sözleşmenin feshedilmesi yönünde işlem yapılmasının okul müdürlüğünden istenilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk, davanın reddi yolundaki ilişkin Mahkeme kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulü ile 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca İstanbul 2. İdare Mahkemesi'nin 29.05.2014 tarih ve E:2014/727, K:2014/1028 sayılı kararının BOZULMASINA, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 02.01.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.