Göreve başlamadan, aylıksız iznin bitiminde, doğum izni almak mümkün mü?

SORU: Merhaba. Ben 657 ye tabi bir devlet memuruyum. İstanbul'da bir eğitim araştırma hastanesinde hemşire olarak çalışmaktaydım. Eşim devlet tarafından yetiştirilmek üzere yurtdışına gönderilen bir yüksek lisans öğrencisi. Bende hamileyim ve doğum önü iznindeyim. Şu anda Amerika'dayız ve doğumumda burada gerçekleşecek. Doğum izni bitiminde ücretsiz izin almak istiyorum. Bunun için hastane yönetimine şahsen başvurmak zorunda mıyım? Evraklarımı buradan tamamlayıp dilekçemi yazıp hastaneye postalasam olmaz mı? Teşekkürler

CEVAP: 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "Aylıksız izin" başlıklı 108. Maddesinin (B) bendi aşağıdaki şekildedir.

"B) Doğum yapan memura, 104'üncü madde uyarınca verilen doğum sonrası analık izni süresinin veya aynı maddenin (F) fıkrası uyarınca verilen izin süresinin bitiminden; eşi doğum yapan memura ise, doğum tarihinden itibaren istekleri üzerine yirmidört aya kadar aylıksız izin verilir."

6 Seri Nolu Kamu Personeli Genel Tebliğinin (I) bölümünün Ç bendinin 3. fıkrası aşağıdaki şekildedir.

"3) Aylıksız izinde iken doğum yapan veya eşi doğum yapan memura doğum sebebiyle aylıksız izin verilmesi

a) İlgili mevzuatı gereğince aylıksız izinli iken doğum yapan memura, analık iznini kullanması halinde doğum sonrası analık izninin bitiminden, analık iznini kullanmaması halinde ise doğumdan sonraki sekiz haftalık sürenin bitiminden itibaren yirmi dört aylık sürenin bitimini aşmayacak şekilde, göreve başlama şartı aranmaksızın talep ettiği süre kadar aylıksız izin verilecektir.

b) İlgili mevzuatı gereğince aylıksız izinli iken eşi doğum yapan memura, isteği halinde göreve başlama şartı aranmaksızın doğum tarihinden itibaren yirmi dört aya kadar aylıksız izin verilecektir."

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 108. maddesinin (B) bendinde "...aylıksız izin verilir." ifadesi yer almaktadır. İdarenin söz konusu iznin verilmesi noktasında bir takdir hakkı bulunmamaktadır. 6 Seri Nolu Kamu Personel Genel Tebliğinde de aylıksız izinde iken göreve başlama şartı aranmaksızın doğum sebebiyle aylıksız izin verileceği belirtilmiştir.

Devlet Personel Başkanlığının 09/08/2011 tarihli ve 14905 sayılı görüşü ile 29/01/2016 tarihli ve 647 sayılı görüşünde de aylıksız izinli olan memurun izin süresi içinde doğum yapacak olması sebebiyle aylıksız izninin kesilerek göreve başlama şartı aranmaksızın analık izni kullanmak istemesi halinde kendisine doğum öncesi ve doğum sonrası analık izninin verilmesi gerektiği yönünde görüş bildirilmiştir.

Doğum sonrası analık izninin verilmesinde idarenin takdir hakkı bulunmadığından göreve başlama şartının aranmaması gerekir. Ücretli doğum izni her ne kadar aylıksız izin olmasa da mahiyeti itibariyle benzer bir durum olduğundan göreve başlama zorunluluğu aranmamalıdır. Göreve başlama zorunluluğu bulunmadığından şahsen başvuru şartı aranmaması gerektiği kanaatindeyiz.