Makam tazminatında, 2 yıllık süre nasıl hesaplanır?

Devlete memurlarından bazı görev unvanları için makam tazminatı ödemeleri de yapılır. Bu ödemeler emekli aylığı ile birlikte ancak ayrıca yapılan bir hesaplama ile yapılmaktadır.

Bu ödemeler sadece 2008 yılı Ekim ayından önce çalışmaya başlayan memur emeklilerine yapılan ödemelerdir. Yani 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu kuralları uygulanarak emekli aylığı bağlananları kapsar.

5510 a tabi memurların ise SGK. prim matrahlarında esas alınır. Emekli olduklarında alacakları aylık tutarları içerisinde bu tazminatlardan kazanılan tutarlarda dahil olur.

Emeklilikte makam tazminatı için en az 2 yıl şarttır:

5434 sayılı Kanun Ek Madde 68 hükmü bu hususu belirler. Memurların emekli aylığı ile biraber makam tazminatı alabilmesi için mutlaka makam tazminatlı görevlerinin en az 2 yıl olması gerekir. Makam tazminatlı görev olmasa da 2 yıllık sürede sayılan görevlerde bulunur.

2 yıllık süreye dahil edilen ünvanlar:

Bu görevler, kariyer uzmanlığı olmayan uzmanlıklar, kariyer bir görevi, teknik bir görevi ihtiva etmeyen müşavirlikler gibi görevlerde 2 yıllık sürede sayılır, ancak bu sürelerin sayılması için öncelikli olarak makam tazminatlı bir görevde en az 6 ay bulunmaları gerekmektedir.

Emeklilikte makam tazminatından yararlanılabilmesi için 2 yıllık süreye dahil edilen ünvanlarda bulunmaktadır. Ancak bu süreye dahil edilen ünvanlarla birlikte 2 yıllık sürenin dolması için önkoşul olarak ilk etapta makam tazminatlı bir görevde en az 6 ay bulunulması gerekiyor. En az 6 ay bulunduktan sonra 2 yılın tamamlanmasında aranılan ünvanlar müşavirlik, uzmanlık gibi görevler esas alınmaktadır. Müşavirlik, uzmanlık gibi görevlerin ihtisas konusu görevler olmaması gerekiyor. İhtisas konusu görevler ise sayılmıyor.

Bazı durumlarda da araştırmacı unvanlı kadrolara atamalar yapıldığında, bunlarında bu sürelerinin 2 yıllık sürenin hesabında sayılması yönünde kanunlarda, kararnamelerde hükümler bulunur. Örnek olarak;

Örnek olarak; 6 ay Genel Müdür Yardımcısı olan bir kişi bu görevden ayrılıp uzman, ihtisası olmayan düz müşavir gibi kadrolara atanırsa, toplam olarak bu görevlerle birlikte 2 yılı tamamlarsa emekli olduğunda Genel Müdür Yardımcısı makam tazminatı alır. Yani 6 + 18 = 24 ay tamamlanmış olur.

2 yıllık sürenin tamamlanmamasında sadece iki istisnası vardır:

2 yılın istisnaları olarak; 12/2/2000 tarihinde yayımlanmış olan 4505 sayılı Kanundan önce iki yıldan az makam tazminatlı görevde bulunanlar emeklilikte yararlanabiliyorlar. İkinci istisna olarak makam tazminatlı bir görevde iken vefat eden memurun dul ve yetimlerine aylık bağlanmasında bu tutarlar da ekleniyor. Burada ek gösterge uygulamasından farklı olarak sadece ölüm hali dikkate alınmış durumdadır.

Bazı kanunlarda da iki yıllık sürenin istisnası bulunmaktadır.

2 yıllık süre kesintili olarak tamamlanırsa emeklilikte yine de hak kazandırır mı:

Memurların 2 yıllık süreleri tamamlamaları, bazı durumlarda görevden alınıp makam tazminatsız görevlere geçme ve daha sonra tekrar makam tazminatlı görevlere atanma durumları da olabilmektedir. Bu durumda 2 yıllık süreyi tamamlamaları kesintili duruma gelebilmektedir. Ancak kesintili durumlar da olsa 2 yıllık sürenin tamamlanması halinde emekli olduklarında makam tazminatı almaya hak kazanabileceklerini değerlendirmekteyiz.

Makam tazminatından yararlanabilmek için 2 yıllık sürenin mutlaka kesintisiz makam tazminatlı bir görev olması gerekmiyor. Kesintili aralıklarla makam tazminatlı görevlerle birlikte 2 yılın dolması emeklilikte yeterli sayılıyor. Yani 7 ay daire başkanlığı yapmış bir memur daha sonra makam tazminatı olmayan mühendislik, mimarlık, şube müdürlüğü gibi bir göreve, daha sonra da özel bir ihtisasa sahip olmayı gerektirmeyen düz müşavirlik veya uzmanlık görevine veya yine daire başkanlığı görevine atanırsa, bu sürelerle birlikte 2 yılı tamamlarsa emeklilikte daire başkanı için tespiti yapılan makam ve görev tazminatından yararlanabiliyorlar.

Örnek olarak: 7 ay Daire Başkanı, daha sonra 10 ay Şube Müdürlüğü/mühendis, mimar, daha sonra 12 ay yine Daire Başkanlığı, daha sonra da 7 ay Genel Müdür Yardımcılığı olursa, bu kişi Şube Müdürlüğü süresi hariç diğer süreleri ile birlikte 2 yılı tamamlamış olur, sadece bu tamamlama süresi biraz gecikmiş olur.

Emeklilikte makam tazminatı alanlar, ayrıca temsil veya görev tazminatı da almaktadırlar:

Makam tazminatı uygulanan emekli için ayrıca görev veya temsil tazminatı tutarları da ödenmektedir.

Temsil tazminatı makam tazminatı 7000 ve daha yukarı rakamlarda tespit edilen görev unvanlarına ödenir.

Görev tazminatı da makam tazminatı 7000 rakamından daha az makam tazminatı tespit edilmiş görev unvanlarına ödenir..

Görev veya temsil tazminatı emeklilikte şartlı olarak ödenir;

Görev veya temsil tazminatı tutarlarının ödenmesi için emeklinin kamu işyerlerinde görev almaması gerekiyor. Kamu işyerlerinde görev alanlardan istisna olarak ödenenler;

- Emekli olduktan sonra eğitim veya bilimsel araştırma kurum ve birimlerinde emekli aylıkları kesilmeksizin çalıştırılanlara ödenmektedir.

- Her derece türdeki eğitim kurumları veya eğitim birimlerinde ders ücreti karşılığında ders görevi verilenlere ödenmektedir.

- Profesör unvanına sahip olanlardan 29/3/1984 tarihli ve 2992 sayılı Kanun Madde 34 üncü maddesine göre görevlendirilenlere ödenmektedir. Yani temel kanun üzerinde çalışmalar yapmak üzere kurulan komisyonlarda görev yapan uzman personele ödenmektedir.

Makam, temsil ve görev tazminatı için Sosyal Güvenlik Kurumu prim kesintisi yapılır mı:

Memurlar çalışmakta iken bu tazminat tutarlarından Sosyal Güvenlik Kurumuna herhangi bir prim kesintisi yapılmaz.

Bu tazminatlar, memurların emeklilik ikramiyesinde uygulanmaz.

Bu tazminatlar memurların kadro, görev veya rütbeler itibariyle farklı gösterge rakamları esas alınmak suretiyle belirlenmiştir. Emeklilik aylık ödemelerinde gösterge rakamı ne ise bu rakam ile memur maaş katsayısı çarpılarak ortaya çıkan tutar, memura emekli aylığına ek olarak yapılır.

Makam, temsil veya görev tazminatları emekli ikramiyesine dahil edilir mi:

Memurların emekli ikramiyeleri SGK. primlerine esas matrahlar üzerinden hesaplandığından ve makam, temsil veya görev tazminatları bu matrahlara dahil unsurlar olmadığından emekli ikramiyesinde dikkate alınmaz.

Makam Tazminatı hakkında kısa genel değerlendirmemiz:

5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu Ek Madde 68 hükmüne işlenmiş olan, ancak uygulama imkanı bulunmayan "Makam veya yüksek hakimlik tazminatı ödenmesini gerektiren görevlerde toplam en az iki yıl bulunmadan veya bu görevlerde hiç bulunmadan emekliye ayrılanlara ise, en az altı ay süreyle bulundukları en üst görevleri için belirlenen görev tazminatı veya hizmet yılları itibarıyla belirlenen görev tazminatından yüksek olanı ödenir." Hükmü benzeri yeni bir düzenlemenin yapılması veya idareci konumunda olan Şef ve Müdür ünvanlarına da makam tazminatı uygulamasının hayata geçirilmesinin uygun olacağını değerlendirmekteyiz.

Bu açıklamalarımız tamamen 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu kuralları uygulananlara yöneliktir. İlk defa 2008 yılı Ekim ayından sonra olanları kapsamaz. Yeni memurların yani 5510 sayılı Kanuna tabi memurların emekli aylıklarında çalışma hayatları içerisindeki Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilen primleri esas alınarak aylık bağlanmaktadır. Bunlar hakkında aylıkların dışında makam, temsil, görev tazminatı olarak ayrı bir ödeme sistemi bulunmamaktadır.