İmsak
Güneş
Öğle
İkindi
Akşam
Yatsı

5434 ve 5510'a göre yaş tashihi kuralları

Devlet Memurlarının göreve başlamalarında ve de emekliliklerinde doğum yaşını değiştirmek/düzelttirmek nasıl yapılır. Yaş dolumu nasıl hesaplanır.

Kaynak : Memurlar.Net - Özel
Haber Giriş : 12 Ağustos 2019 00:02, Son Güncelleme : 01 Ağustos 2019 11:03
5434 ve 5510'a göre yaş tashihi kuralları

HEM 5434, HEM DE 5510 A TABİ MEMURLARIN EMEKLİLİKLERİNE YAŞ TASHİHİ KURALLARI

Yaş düzeltilmesi, yani kanundaki ifadesine göre yaş tashihi, sosyal güvenlik hukuku ile medeni hukuk uygulamalarında farklılık gösterir.

Yaş düzeltilmesi, yani hem 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı hem de 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunundaki ifadesine göre yaş tashihi, her iki Kanunda farklılık gösterir.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 2008 yılı Ekim ayı itibariyle yürürlüktedir. Bu tarihten önce memur olanlar için 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu kuralları geçerlidir.

A) 5434'E GÖRE YAŞ TAHSİSİ

5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu Madde 105 kuralları;

- Emeklilik hakkı tanınan bir göreve ilk defa başlama sırasında Kurumlara verilen nüfus hüviyet cüzdanlarındaki yazılı doğum tarihleri esas alınır.

- Şayet 18 yaşını tamamladıktan sonra yaş düzeltilmesi yapılmış ise 18 yaşının doldurulması tarihindeki doğum tarihi esas alınır.

- Nüfus cüzdanlarındaki doğum tarihleri ile nüfus kayıtlarındaki doğum tarihleri farklı ise nüfus kayıtlarındaki tarih esas alınır. Şayet birden fazla nüfus kaydı bulunması ve bu kayıtlarda farklılık olması halinde ise tarihi eski olan kayıt, sonraki kayıt idare veya kaza mercilerinden verilmiş bir karar ile yapılmış veya düzeltilmiş ise, kararlar nüfus kayıtlarına henüz geçirilmemiş olsa bile memurlar için bu karar 18 yaşın doldurulmasından önce olmak şartıyla bu kayıt esas alınır.

- Maddede yer alan önemli kural şu şekildedir. "Ancak, doğum tarihlerinde, memurlar için 18 yaşın doldurulmasından sonra yapılan düzeltmeler dikkate alınmaz."

- Doğum tarihlerinde ay gösterilmemiş ise o yılın Temmuz ayının birinci günü, ay yazılı gün gösterilmemiş ise o ayın birinci günü, doğum günü sayılmaktadır.

- TSK. mensupları için farklı ay ve gün olarak şu kural bulunur. Doğum tarihlerinde ay ve gün yazılı olmayanlar ile doğum günleri 1 Eylülden önce olanlar için 1 Eylül, doğum günleri 1 Eylülden ve daha sonra olanlar için ise takip eden yılın 1 Eylülü olarak kabul edilir. Bu farklılık TSK. mensuplarının 30 Ağustos itibariyle kadrosuzluk nedeniyle emekli olunması ve terfi işlemlerinin yapılması nedeniyle yapılmış bir yasal uygulama olarak görülmektedir.

Değerlendirmemiz:

18 yaşının doldurulmasından önce yapılmış olan yaş tashihleri sosyal güvenlik hukukunda geçerli olur,

Ancak 18 yaşının doldurulmasından sonra yapılmış olanlar ise geçersiz olur.

Bu sosyal güvenlik hukukunda 2008 öncekiler için kesin ifade edilmiş bir husustur.

5510'A GÖRE YAŞ TAHSİSİ

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda yeni memurlar için yaş düzeltmeleri eski memurlardan genel kurallar olarak aynı olmakla birlikte farklıdır.

Kuralları şu şekildedir:

- Devlet memurluğuna başladıklarında nüfus kütüğünde kayıtlı bulunan doğum tarihleri esas alınmaktadır.

- Şayet Devlet memuru göreve başlamadan önce yaş tashihi yaptırmışsa yapılan yaş tashihi geçerli olur, göreve başladıktan sonra yaptırırsa geçerli olmaz.

- Nüfus kayıtlarında doğum ay ve günleri yazılı olmayanlar 1 Temmuz'da, doğum ayı yazılı olup da günü yazılı olmayanlar o ayın birinde doğmuş sayılır.

- Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarının 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 40 ıncı maddesinde belirlenen yaş hadleri sebebiyle emeklilik işlemleri, doğum tarihlerinde ay ve gün yazılı olmayanlar ile doğum günleri 1 Eylülden önce olanlar için 1 Eylül, doğum günleri 1 Eylül ve daha sonra olanlar için müteakip yılın 1 Eylül tarihinde yapılır.

2008 yılı Ekim ayından önce memur olanlarla, bu tarihten sonra memur olanların yaş tashihleri konusunda genel değerlendirmemiz:

Eski memurlar yaş tashihlerinde dezavantajlı olmaktadırlar. Zira, eski memurlarda 18 yaş kesin olarak belirtilmiştir.

Yeni memurlar yaş tashihlerinde avantajlı olmaktadırlar. Bunlar için 18 yaş kesin bir tarih olarak belirtilmemiş, memur olarak göreve başladıkları tarihteki nüfus kayıtlarındaki doğum tarihleri esas alınmıştır. Yani memur göreve 25 yaşında da başlasa, bu yaşa kadar yaptıracağı yaş tashihleri geçerli olacaktır.

Hem eski, hem yeni memurlar için yaş tashihinde hatalı işlem yapılmışsa ne olur:

Kuralına uygun olarak yapılmış yaş tashihi ile nüfus memurluklarınca yapılan maddi hatalar neticesinde yapılan yaş tashihlerinin birbiriyle karıştırılmaması gerekmektedir.

5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu Madde 35, 38 hükümlerine göre yapılmış bir hatanın düzeltilmesi işlemi ise, bu işlem ister 18 yaşından önce ister 18 yaşından sonra yapılmış olsa dahi, sosyal güvenlik hukukunda geçerli olacağını değerlendirmekteyiz.

18 yaşının doldurulmasından önce yapılmış olan yaş tashihleri sosyal güvenlik hukukunda geçerli olur, ancak 18 yaşının doldurulmasından sonra yapılmış olanlar geçersiz olur. Bu sosyal güvenlik hukukunda kesin ifade edilmiş bir husustur. Ayrıca yargı kararlarınca da kabul edilmiş bir işlemdir.

Sosyal güvenlik hukukunda yaş tashihleri Devlet memurunun daha erken yaş grubunu tamamlamaya sağlayan bir sistem olmaktadır.

18 yaşının doldurulmasından önce yaş tashihi yapıp, yaşını büyültmüş şekilde memurluğa başlayan bir memur, emeklilik yaş gruplarını veya zorunlu 65 yaş grubunu daha evvel tamamlayabilmektedir. Bu da daha önce emekli aylığı bağlanması işleminin yapılmasını gerektirir.

B) YAŞ DOLUMU HESAPLAMASI;

Emeklilikte, yaşın doldurulması mı, yoksa yaşa girilen tarih mi esas alınır? Genelde bu hesaplamayı memurlar yapmaktadırlar.

Memurlar, emekli olmadan önce yaptıkları hesaplamalar, tamamıyla alacakları aylık ve ikramiye konularına endeksli olmaktadır. Tabi ki bu hesaplamada önemli olan memurun hizmet süresi ve emekli olacakları yaş grubunun hangi tarih olacağıdır.

Emeklilikte yaş hesaplamasında mutlaka yaşın dolum tarihi esas alınır, girilen yaştan gün alma kabul edilmez:

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 40 ıncı maddesinde 18 yaşını tamamlayanların Devlet memuru olabilecekleri, ayrıca bunlardan bir meslek veya sanat okulunu bitirenlerin en az 15 yaşını doldurmuş olmak ve Türk Medeni Kanununun 12 nci maddesine göre kaza i rüşt kararı almak şartıyla Devlet memurluklarına atanabilecekleri, belirlenmiştir. Buradaki ibareden mutlak suretle 18 yaşının tamamlanması şartının arandığı, anlaşılmaktadır.

5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun 12 nci maddesinde, 18 yaşını bitirmiş olanların memurluktan dolayı sosyal güvenlik haklarından yararlanabilecekleri belirtilmiştir.

5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanununun 105 inci maddesinde yaş düzeltmelerinde, yani yaş tashihlerinde 18 yaşını doldurduğu tarih esas alınacağı belirtilmiştir.

Kademelendirilmiş yaş gruplarının tespit edildiği 5434 sayılı Kanun Madde 39 ve Geçici Madde 205 hükmünde de yaşının doldurulması gerektiği ibaresi bulunur.

Sonuç olarak, emeklilikte yaş hesaplamalarında yaşın girildiği tarih değil, yaşın doldurulduğu tarih olmaktadır.

Örnek: 12.08.1978 doğumlu kadın veya erkek bir devlet memurunun 53 yaşına tabi olduğunu kabul ettiğimizde, ancak bu yaşın dolum tarihinde emekliliğe hak kazanır. Yani 12.08.1978 + 53 = 12.08.2031 tarihinde yaşını doldurmuş olur. Ancak bu tarihten sonra hizmet süresi de tamamsa emekli olabilir.

22.10.1958 doğumlu bir devlet memuru yaş haddinden (Kadın veya erkek memur 65 yaşından dolayı) emekliye sevki 65 yaşını dolduracağı tarihte olur. 22.10.1958 + 65 = 22.10.2023 tarihinde kurumu bu kişiyi emekliye sevk eder. Yani 22.10.2022 tarihi yaşa girildiği tarih olur, bu tarihte resen emeklilik olmaz, resen emeklilik 65 yaşının biteceği 22/10/2023 tarihinde olur.

Bu Habere Tepkiniz

Sonraki Haber