Aile yardımı ödeneğinden geriye dönük yararlanma hakkı, toplu sözleşmede gözden geçirilmeli

Geriye dönük aile yardımı ödemelerinde Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğünün ve 24.12.2007 tarihli ve 27894 sayılı görüşüne göre işlemler yürütülmekteydi. Bu görüş yazının ilgili bölümü şu şekildedir:

"aile yardım ödeneğinin aile yardımı bildirimine dayanılarak yapılan bir ödeme niteliğinde olması dikkate alındığında, bu bildirimin yapılmadığı dönemlere ilişkin ödeme yapılması söz konusu olmayacağı gibi, bu bildirimin yapılmasından sonra de geriye yönelik olarak aile yardımı ödeneği verilmesine imkan bulunmamaktadır."

Mahkeme: Geriye dönük aile yardımı ödeneği verilmeli

2. geriye dönük aile yardımı kararı

4/C'liye geriye dönük aile yardımı kararı

Ancak bir çok mağduriyet yaşanması sonrasında, toplu sözleşmede bu konuyla ilgili düzenleme yapıldı. 2018 ve 2019 Yıllarını yönelik 4. Dönem Toplu Sözleşmesinin "Genel Hükümler" başlıklı 1. kısmı "Aile yardımı ödeneğinden geriye dönük yararlanma" başlıklı 39. maddesinde; "Aile yardımından yararlanılabilecek eş ve çocuk durumunda meydana gelen değişiklikleri daha sonraki tarihlerde bildiren personele, ilgili mevzuatı uyarınca aile yardımı ödeneği verilmesi koşullarının mevcut olması ve 15.1.2018 tarihinden öncesine taşmaması kaydıyla, anılan bildirime dayanılarak aile yardımı ödeneğinden yararlanabileceği tarihten önceki üç aya kadar olan dönem için de aile yardımı ödenekleri verilir." düzenlemesine yer verilerek yaşanılan mağduriyetin çözümü, üç aya indirilmiştir.

Fakat "KDK'dan aile yardımı ve çocuk ödeneği kararı" haberimizde yer verdimiz KDK kararında; Aile ve çocuk yardımı ödeneğine, yönetmelik hükmü çerçevesinde aile yardımı bildiriminde bulunulmasıyla değil; eş ödeneği için evlenme çocuk ödeneği için ise doğum olayı ile hak kazanıldığına dair çok önemli tespitler yapmıştır.

KDK, kararda ayrıca, ilgili mevzuatta hakkın hangi şartlarda kazanılıp kaybedileceğinin, ne şekilde ve ne zaman ödeneceğinin açıkça düzenlenmiş olmasına karşın geriye dönük talep edilip edilemeyeceği ve bildirim süresine ilişkin bir düzenlemeye yer verilmediğine değinerek; dolaysıyla söz konusu bildirim için herhangi bir süre şartı getirilmediği sonucuna varmış ve hak sahiplerince verilen bildirimlere istinaden geriye dönük olarak aile yardımı talep edilmesinin önünde de engel bir durum bulunmadığına karar vermiştir.

Dolayısıyla Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunun "Ödenemeyen giderler ve bütçeleştirilmiş borçlar" başlıklı 34. maddesi 3. fıkrasındaki; "İlgili olduğu mali yılın sonundan başlayarak beş yıl içinde alacaklıları tarafından geçerli bir mazerete dayanmaksızın, yazılı talep edilmediğinden veya belgeleri verilmediğinden dolayı ödenemeyen borçlar zamanaşımına uğrayarak kamu idareleri lehine düşer." hükümlerince beş yıl içinde alacaklıları tarafından geçerli bir mazerete dayanmaksızın, yazılı talep edilmediğinden veya belgeleri verilmediğinden dolayı ödenemeyen alacaklar ödenmektedir.

Bu durumda, önümüzde görüşülmekte olan toplu 5. Dönem Toplu Sözleşmesinde "Aile yardımı ödeneğinden geriye dönük yararlanma" başlıklı 39. maddesinde; Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunun "Ödenemeyen giderler ve bütçeleştirilmiş borçlar" başlıklı 34. maddesi 3. fıkrasında yer alan 5 yıl zaman aşımı süresine atıfta bulunularak konu çözüme kavuşturulmalıdır.

Ahmet KANDEMİR