İl müdürü yıllık izne çıktığında, il müdür yardımcısı varken bir memura vekalet bırakılabilir mi?

SORU: Sayın Yetkili; İl müdürünün izinli olduğu dönemlerde, kurumda asaleten il müdür yardımcısı varken, ayniyat saymanına il müdürlüğüne vekalet verilmesi mevzuata uygun mudur?

CEVAP: 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Vekalet görevi ve aylık verilmesinin şartları" başlıklı 86. Maddesinin ilk fıkrası aşağıdaki şekildedir:

"Memurların kanuni izin, geçici görev, disiplin cezası uygulaması veya görevden uzaklaştırma nedenleriyle işlerinden geçici olarak ayrılmaları halinde yerlerine kurum içinden veya diğer kurumlardan veya açıktan vekil atanabilir."

3 sayılı Üst Kademe Kamu Yöneticileri ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin "Atama şartları" başlıklı 3. maddesinin 2. fıkrasının (ç) bendi ise aşağıdaki şekildedir:

"ç) İl ve bölge müdürü kadro, pozisyon ve görevleri ile kamu iktisadi teşebbüsleri yönetim kurulu üyeliklerine atanacaklar için kamuda ve/veya sosyal güvenlik kurumlarına tabi olmak kaydıyla uluslararası kuruluşlar ile özel sektörde veya serbest olarak, alanında en az beş yıl çalışmış ve temayüz etmiş olmak."

Devlet memuru olmak için temel koşulların belirlendiği Devlet Memurları Kanununun 48. maddesindeki şartlara ve yukarıdaki genel hükümlere uygun niteliklere haiz olan kişiler, vekaleten il müdürü olarak atanabilmektedir.

Ancak çalıştığı kurumun özel olarak belirlediği bir nitelik var ise o niteliğe de haiz olması gerekir. Örneğin, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Personelinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğine göre; Çevre ve Şehircilik İl Müdürü, unvanlı kadroya atanabilmek için en az dört yıllık lisans eğitimi veren hukuk, siyasal bilgiler, iktisadi ve idari bilimler, iktisat, işletme, mimarlık, mühendislik, mimarlık-mühendislik ve ziraat fakülteleri veya bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen yurtiçindeki veya yurtdışındaki yükseköğretim kurumlarının birinden mezun olmak gerekmektedir. Söz konusu bölümlerden mezun olmayanlar vekaleten de olsa il müdürü olarak atanamaz.

Bu bağlamda, mevzuat yönünden, il müdürlüğü için, daha az kıdemli veya daha alt bir kadroda yer alan bir memura vekalet verilmesine bir sorun bulunmamaktadır. Bir başka deyişle mevzuat il müdür yardımcısı varken bir ayniyat saymanına vekalet verilmesine cevaz vermektedir.

Ancak bu yapılan işlem yönetim ilkelerine terstir. Daha üst bir yönetici varken, 10 günlük izne çıkan bir il müdürünün yerine, il müdür yardımcısının altında bir unvanda olan ayniyat saymanına veya başka bir memura vekalet verilmesi, yönetimsel sorunlara neden olur ve çalışma barışını bozar. Bu tespit, ayniyat saymanının veya başka bir memurun, vekalet görevini yürütemeyeceği anlamına gelmemektedir.

Mevzuatta yer almasa dahi, il müdürlerinin yılllık izne ayrıldıklarında yerlerine varolan il müdür yardımcılarından birinin vekaleten atanması çok daha uygun olacaktır.

İl müdür yardımcıları varken memura vekalet bırakılması gibi bir durum yaşanması halinde, konunun Kamu Denetçiliği Kurumuna aktarılması uygun olacaktır.