Özel üniversitedeki profesör, devlete geçtiğinde emeklilik açısından hak kaybına uğrar mı?

SORULAR: Halen özel bir üniversitede profesör olarak çalışmaktayım. Şimdiye kadar memuriyetim bulunmamakta. 4-a lı olarak 49 yaş ve 5300 gün şartını tamamlayarak 23/05/2020 tarihinde emekli olabileceğim. Bu yıl başında bir devlet üniversitesinde göreve başlamayı düşünüyorum. 1 ekim 2008 den önce memuriyetim bulunmadığından memurluğa geçerek 4-c li olarak emekli olmamın 9000 gün tamamlama ve emeklilik yaşımın 60 olma şartlarını karşıma çıkaracağı gibi emekli maaşımın da daha az bağlanacağı şeklinde duyumlarım var. Şu anda memuriyete geçmem mi yoksa 4-a lı olarak emekli olduktan sonra memur olmam mı benim için daha avantajlıdır? 4-a lı olarak emekli olduktan sonra memur olmam durumunda emekliliğim iptal edilip sonrasında -şartlar yerine geldiğinde- 4-c statüsünden mi emekli olurum? Yoksa 4-a emekli maaşım devem eder. Aynı zamanda memur olarak çalışmaya devam edebilir miyim?
Doğum Tarihim: 23/05/1971 İlk işe giriş tarihim: 1/7/1986 Toplam Uzun Vade Gün Sayım: 5339 Sigorta Kolum: 4a Sigorta Statüm: APHB

CEVAP: Sigortalı olarak profesör unvanıyla çalışan kişi, memurluk hizmetine başlarsa sosyal güvenlik durumu nasıl olur? Sorunuz özelinde durumunuzu değerlendirmekteyiz.

2008 yılı Ekim ayından önce memurluk, yedek subaylık, vekil öğretmenlik, fahri imamlık gibi memurluk sayılan hizmetleri bulunmayanlar emekli aylık bağlanma sistemi açısından 5510 a tabi olurlar.

2008 yılı Ekim ayından önce sigortalı, bağ-kurlu hizmetleri olup da bu tarihten sonra memur olanlar için sadece emeklilik yaş gruplarının belirlenmesinde 5434 ün emeklilik yaşı ile ilgili hükümleri uygulanır.

Emeklilik yaş grubunda işçiler için 506 geçici madde 81 hükmünde yapılan hesaplama yapılmaz. İşçilerde sigortalılık süresi esas alınır, ancak memurlarda 23/05/2002 tarihindeki toplam hizmet esas alınır.

Erkek memurların emeklilik hizmet süresinin mutlaka 25 yıl olması gerekir, 25 yıldan az olmada tek bir istisna vardır, o da 61 yaşını doldurmuş memurun 15 yıl hizmeti varsa yine emekli aylığı bağlanır.

Bu durumlar işçiler için avantaj, memurlar için dezavantajlı görülmektedir.

5434 e tabi memurlarda emeklilikte makam tazminatı, görev tazminatı, temsil tazminatı, ek gösterge uygulaması vardır. 5510 a tabi memurlarda bunlar yoktur.

5434 e tabi memurlarda, emekliliklerinde derece, kademe, gösterge, ek gösterge, kıdem aylığı, taban aylığı, emeklilik tazminatı, makam tazminatı, görev tazminatı, temsil tazminatı gibi kalemler esas alınarak aylıkları belirlenir.

5510 a tabi memurlarda ise tüm bunlar ayrılmaz, bütün bunları da içine alır şekilde Sosyal Güvenlik Kurumu prime esas kazançları belirlenir ve prime esas kazançları esas alınarak emekli aylıkları tespit edilir. Yani kısaca Ortalama Aylık Kazanç x Aylık Bağlama Oranı = AYLIK olmaktadır.

Bu bağlamda değerlendirmemiz şöyle olacaktır:

Halen sigortalı olarak, yani 5510 sayılı Kanun 4/1 ( a ) kapsamında çalışıyor olmanız ve 2008 yılı Ekim ayından önce hiçbir şekilde memurluk hizmetinizin olmaması durumu esas alınarak sorularınızı cevap olarak değerlendirmekteyiz;

Soru 1- Sigortalı olarak çalışmayı bırakıp memurluğa geçilirse emeklilik yaş grubu ve hizmet yılı ne olur;

Cevap 1- Memurluğa başlama düşünceniz olursa emeklilik yaş grubunuz 60 yaş grubu olmaz. Sigortalı olarak çalıştığınız sürenin 23/05/2002 tarihine kadar olan kısmı alınır. Bizim yaptığımız hesaplamada 23/05/2002 tarihine kadar sigortalı sürenizin şayet 15 yıl 10 ay 22 gün olduğunu varsayarsak, 23/05/1971 + 49 = 26/05/2020 tarihi memurluktaki emeklilik tarihiniz olur. ANCAK önemli bir hususu belirtmemiz gerekir. Sigortalı iken memurluğa geçtiğinizde memurlukta en az 3 yıl 6 ay çalışmanız gerekir. Yani son 7 yıllık hizmet süresi uygulanır. En az 3 yıl 6 ay memurlukta çalışmadığınız takdirde yine emeklilik statünüz işçi statüsünde olacağını değerlendirmekteyiz. Ayrıca memur statüsünde emekli olacağınız tarih itibariyle de en az 25 yıl hizmetinizin olması gereklidir.

Soru 2- Memurluğa geçildiğinde emekli aylığı ne olur;

Cevap 2- 2008 yılı Ekim ayından önce memurluk hizmetinizin olmaması nedeniyle, memurluğa geçme halinde de emekli aylıklarınızda prime esas kazançlar esas alınır. Sigortalı olarak emekli aylığı bağlanmadan geçme durumunuzda son statünüz memurluk statüsü olur, ancak memurluk statünüzden emekli olsanız da emekliliğinizde ayrı bir makam tazminatı vb. gibi ödemeler uygulanmaz, tüm çalışmalarınızdaki kazançlarınız sizin emekli aylığınızı belirler. Emekli aylık kıyaslamasını Sosyal Güvenlik Kurumundan öğrenmenizi tavsiye edebiliriz.

Soru 3- Sigortalı olarak emekli olmadan mı, yoksa emekli olduktan sonramı memurluğa geçmek avantaj sağlar mı;

Cevap 3- Emekli olmadan memurluğa geçmek son statünüzün memur olmasını sağlar, emekli olduktan sonra geçme durumunda son statü değişmez, yeni çalışmalarınızla birlikte sigorta kapsamındaki aylıklarınız yeniden hesaplanır.

Burada ikinci bir hususu belirtmemiz gerekir, şayet emekli olduktan sonra belirttiğiniz gibi bir Üniversitede ders ücreti karşılığı ders verme şeklinde bir çalışma olacaksa, bu durumda sigortalı emekli aylığınız kesilmez. Hem emekli aylığınızı alırsınız, hem de ders ücreti karşılığı ders ücret tutarını alırsınız. Bu açıklamamız 5335 sayılı Kanun Madde 30 hükmü gereği olmaktadır.

Şayet Üniversitedeki kadronuz, Üniversitenin Profesör kadrosu şeklinde olacaksa, emekli aylıklarınız kesilir, bu görevinizden ayrıldıktan sonra yine sigortalı statüde emekli aylıklarınız güncellenerek ödenir.

Sonuçta, sizin için emekliliğinizde ek gösterge, makam tazminatı, görev tazminatı, temsil tazminatı uygulanmayacağından son statünüzün 4/c veya 4/a olmasının bir anlamı, bir avantajı olmayacağını söyleyebiliriz.

Not: Sizin durumunuz bağlamında şunu belirtmemiz gerekir. 5510 sayılı Kanunun 2008 yılı Ekim ayında yürürlüğe girmiştir. Bu tarihten önce hiçbir şekilde memurluk hizmeti olmayanlar hakkında emekli aylığı bağlanacak sistemlerin uygulanmasında tamamıyla 5510 sayılı Kanun hükümleri uygulanır. 5510 sayılı Kanun Geçici Madde 2 hükmü de, 2008 yılı Ekim ayından önce sigortalı hizmetleri olup da bu tarihten sonra memurluk hizmetleri olanlara ilişkin uygulamayı belirler.