AYM tutuklu olduğu dönemde maaş alamayan muhtar için 'hak ihlali' dedi

Anayasa Mahkemesinin Resmi Gazete'de yayımlanan kararına göre, bir soruşturma kapsamında tutuklanan muhtar, bir süre tutuklu kaldıktan sonra yargılandı ve beraat etti.

Muhtar, haksız yere tutuklandığı gerekçesiyle tazminat davası açtı. Davaya bakan mahkeme, muhtara tazminat ödenmesine karar verdi. Dosyanın temyiz aşamasında ise Yargıtay, başvurucunun tutuklu kaldığı sürede ödenmediği iddia edilen muhtarlık maaşının ödenmesi için idari yargı yerlerine başvurması gerektiğine karar verdi.

Bunun üzerine muhtar, Mahalli İdareler Bürosuna başvurarak tutuklu kaldığı dönemde ödenmeyen muhtarlık maaşlarının kendisine ödenmesini talep etti. Bu talebi reddeden İl Özel İdaresi, ilgili yönetmelik gereği tutuklu bulunan süreler için ödenek verilmesinin mümkün olmadığına hükmetti.

Muhtar, İl Özel İdaresi işlemine karşı açtığı davadan da sonuç alamayınca Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunarak, tutuklu kaldığı süre için muhtarlık maaşının ödenmemesi nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiğini ileri sürdü.

Anayasa Mahkemesi, muhtarın Anayasa'nın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edildiğine karar verdi.

- Gerekçeden

Yüksek Mahkemenin gerekçesinde, başvurucunun beraat kararının kesinleşmesinden sonra maddi ve manevi zararlarının tazmini için açtığı davayı kazandığı ancak başvurucuya tutuklu kaldığı dönemde alması gereken muhtarlık maaşının verilmediği belirtildi.

Mahalle muhtarı olarak seçilen başvurucunun, 2108 sayılı Kanun hükümlerine göre muhtarlık ödeneği almaya hak kazandığı, ayrıca yargılanıp beraat ettiğinden, tutuklu kaldığı süre için uğradığı zararların tazmin edilmesi gerektiğinin tespit edildiği hatırlatıldı.

Gerekçede, idari yargı yerlerinin, ilgili yönetmelikteki düzenlemeye atıf yaparak, tutuklu bulunulan sürede bu aylıkların ödenemeyeceği yönündeki bir yorumla başvurucunun talebini reddettiği belirtilerek, şu değerlendirmede bulunuldu:

"Oysa başvurucu ilgili yönetmelikte değinilen hastalık veya izin gibi sebeplerle kendi isteğiyle görevinden ayrılmamıştır. Derece mahkemeleri, ilgili kanun ve yönetmelik hükümlerini yorumlarken başvurucunun hangi sebeple görevinden ayrılmak zorunda kaldığını dikkate almamıştır. Başvurucunun maaşının kanun gereği ödenmesi zorunlu olup aksi yönde bir sınırlama yoktur. Yönetmelikteki düzenleme dikkate alınsa dahi başvurucunun kendi isteği dışında görevinden ayrılmaya zorlandığı göz önünde bulundurulmalıdır.

İlgili kanun hükümlerine göre tutuklama sebebiyle başvurucunun uğradığı zararların tazmininin gerektiği kabul edildiği halde söz konusu aylıkların başvurucuya ödenmemesinin haklı bir sebebi ortaya konulamamıştır. İlgili kanun ve yönetmelik hükümlerinin derece mahkemelerince katı bir biçimde yorumlanması nedeniyle muhtarlık aylıklarının ödenmemesi başvurucuya aşırı bir külfet yüklemiştir. Mülkiyet hakkının korunması ile müdahalenin kamu yararı amacı arasında olması gereken adil denge başvurucu aleyhine bozulmuştur. Başvurucunun mülkiyet hakkına yapılan müdahale bu sebeple ölçülü değildir."