Yıpranma payına yeni düzenleme
Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda değişiklik öngören taslağı, kamuoyunda "yıpranma payı" olarak bilinen fiili hizmet süresi zammı kapsamındaki iş yeri ve işlerde değişiklik öngörüyor.
Taslağa göre, aralarında basın ve gazetecilik iş yerlerinde İş Kanunu hükümlerine çalışanlar, Basın Kanununa tabi çalışanlar, basın kartı sahibi iken kamu kurumlarında mesleğiyle ilgili istihdam edilenler, hava yollarının uçucu personeli, lokomotif makinistleri, infaz koruma memurları, posta dağıtıcıları, TRT'de haber hizmetinde çalışanlar, Devlet Tiyatrosu sanatkarları, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nın şef ve üyelerinin 360 günlük hizmetlerinin karşılığı 90 günlük fiili hizmet süresi zammı kaldırılıyor.
Taslakta, Türk Silahlı Kuvvetleri'ndeki subay, yedek subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlar, emniyet görevlileri ile MİT mensuplarının, dalgıçların 90 günlük, yeraltı işlerinde çalışanların 180 günlük fiili hizmet zammı ise mevcut kanundaki haliyle korunuyor.
Cam, cıva, çimento, kok, alüminyum, demir-çelik, döküm, asit fabrikaları gibi işyerlerindeki riskli işlerde çalışanlar için de fiili hizmet süresi zammı uygulanmasına devam edilecek.
Yeni düzenlemede itfaiye işlerinde çalışanlar da, fiili hizmet süresi zammından yararlandırılacak.
Kanunun kapsamındaki işler için genellikle 90 günlük fiili hizmet süresi zammı uygulanırken, taslak kapsamdaki işler için genellikle 60-80 günlük fiili hizmet süresi zammı verilmesi planlanıyor.
İşçiler ve kamu çalışanlarının hizmet sürelerine, belirtilen kapsamındaki iş yerlerinde ve işlerde geçen çalışma sürelerinin her 360 günü için tespit edilen prim gün sayıları fiili hizmet süresi zammı olarak eklenecek.
360 günden eksik sürelere ait fiili hizmet süresi zammı, 360 gün için eklenen fiili hizmet süresi ile orantılı olarak belirlenecek. Çalışmanın fiili hizmet süresi zammı kapsamında değerlendirilebilmesi için sigortalının kapsamdaki iş yerleri veya işlerde fiilen ve sürekli olarak çalışması ve söz konusu işlerin risklerine maruz kalması şartı aranacak.
Taslakta, bu şekilde hesaplanan fiili hizmet süresi zammı Türk Silahlı Kuvvetleri, emniyet ve polis mesleği ile MİT'te çalışanlar için 8 yılı, kapsamdaki diğer çalışanlar için 5 yılı geçmemek üzere uzun vadeli sigorta kolları uygulamasında prim ödeme gün sayısına eklenecek ve emekli yaş hadlerinin 3 yılı geçmemek üzere yarısı indirilecek.
180 gün fiili hizmet zammı verilen yer altında çalışan sigortalılar için 5 yıllık süre sınırı uygulanamayacak.
Bu hükümlerden yararlanmak için sigortalıların tabloda belirtilen işlerden en az 3 bin 600 gün fiilen çalışmış olmaları şartı aranacak.
Uzmanlar, değişen üretim ve hizmet şartları nedeniyle fiili hizmet süresi zammı uygulamasında değişikliğe gidildiğini belirtiyorlar. Uzmanlar, bu kapsamdan çıkarılan işlerin bugünkü yapılış biçiminin yıpranmaya yol açmadığı öngörüsüyle değişiklik önerisinin hazırlandığını ifade ediyorlar.
AB'nin bu konudaki standartları ve ilgili yönetmelik hükümleri doğrultusunda ağır ve tehlikeli işlerle ilgili bir liste çıkarıldığını dile getiren uzmanlar, yeni düzenlemede ağır ve tehlikeli nitelikteki işler ile sağlığı bozan işlerin fiili hizmet süresi zammı uygulaması kapsamında değerlendirildiğini kaydettiler.