İşçi iken memurluğa geçen kişinin emeklilik yaş tarihi ve hizmet süresi değişir mi?

Değerlendirmemizi günümüzde emeklilik hizmet ve yaş grubunu daha erken tamamlayacak grup olan 8 Eylül 1999 öncesi çalışmaya başlayanlar yönüyle ve ayrıca 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce çalışmaya başlayanlar yönüyle yapmaktayız.

Emeklilik şartları, işçi statüsünde çalışanlarla memur statüsünde çalışanlar arasında farklılık gösterir ve işçi iken memurluğa geçen kişinin emeklilik için aranılan yaş ve hizmeti olumsuz olarak değişir.

İşçi iken emeklilik kazanımında 506 sayılı Kanun Geçici Madde 81 hükmü,

Memur iken emeklilik kazanımında ise 5434 sayılı Kanun Geçici Madde 205 veya Madde 39 hükmü,

Uygulanır.

506 sayılı Kanun Geçici Madde 81 hükmüne göre işçi statüsünde çalışanlarda yaş hesabı 23 Mayıs 2002 tarihine kadar olan sigortalılık süresi, yani sigorta başlangıç tarihi esas alınarak bu tarihe kadar olan (boşlukta geçen süreler dahi olsa kesintisiz olarak) sigortalılık süresine göre yapılırken,

5434 sayılı Kanun Geçici Madde 205 hükmüne göre memur statüsünde çalışanların yaş hesabı 2002 yılının 6 ncı ayına kadar ve bu aydan önceki toplam hizmet sürelerine göre (boşlukta geçen süreler hariç fiili olarak Sosyal Güvenlik Kurumu primleri yatırılmış hizmet süreleri toplamı üzerinden)

yapılmaktadır.

5434 sayılı Kanunun geçici maddesi emeklilik yaş tarihlerini belirlemiştir. Bu kapsama 23/05/2002 tarihine kadar olan süredeki toplam hizmeti en az 3 yıl olanlar girmektedir.

ANCAK, 8 Eylül 1999 tarihinden önce hiçbir şekilde çalışması olmayan ve bu tarihten sonra çalışmaya başlayan memurların emeklilik yaşları kadın ise 58, erkek ise 60 yaş olmakta ve her ikisi için de aranılan hizmet süresi 25 yıl olmaktadır.

Örnek olarak;

1) 7 Ağustos 1996 tarihinde sigortalı çalışmaya başlayan kişinin işçi olarak emeklilik hizmet ve yaş şartı; 25 yıl sigortalılık süresi + 5825 gün hizmet + 56 yaş olur. Bu kişi memur olsa idi ve sigortalı çalışmaya başladığı tarih ile 23/05/2002 tarihine kadar olan sürede de kesintisiz çalışmaları olsa idi emeklilik hizmet ve yaş şartı; 25 yıl hizmet + 56 yaş olacaktır. Yani bu örnekte yaş aynı olmakla birlikte emeklilik için gereken hizmet süresi işçilikten daha fazla olmaktadır. İşçi iken 5825 gün, memur iken 9000 gün aranacaktır.

2) 10 Nisan 1993 tarihinde sigortalı çalışmaya başlayan kişinin işçi olarak emeklilik hizmet ve yaş şartı; 25 yıl sigortalılık süresi + 5675 gün hizmet + 54 yaş olur. Bu kişi memur olsa idi ve sigortalı çalışmaya başladığı tarih ile 23/05/2002 tarihine kadar olan sürede de kesintisiz çalışmaları olsa idi emeklilik hizmet ve yaş şartı; 25 yıl hizmet + 56 yaş olacaktır. Yani bu örnekte hem hizmet süresi hem de yaş olarak işçilikten daha fazla olmaktadır.

3) 7 Aralık 1989 sigortalı girişi olan, ancak 23 Mayıs 2002 tarihine kadar olan toplam çalışma süresi 2610 gün olan kişinin işçi olarak emeklilik hizmet ve yaş şartı; 25 yıllık sigortalılık süresi + 5450 gün + 51 yaş olur. Bu kişi memur olsa idi emeklilik hizmet ve yaş şartı; 25 yıl hizmet + 55 yaş olacaktır. Bu örnekte de hem hizmet süresi hem de yaş olarak işçilikten daha fazla olmaktadır. Bu örnekte kişinin sigortalı çalıştığı tarih ile 23/05/2002 tarihi arasında kesintisiz çalışmaları olmayıp kesintili çalışmalarının olması ve bu tarihler arasında 2610 gün sigortalı çalışmasının olması kişinin emeklilik yaş ve emeklilik hizmeti açısından dezavantajlı duruma getirmektedir.

Sonuçta; İşçilerin emeklilik yaş tarihlerinin ve emeklilikte aranılan hizmet süresinin belirlenmesi memurlara göre daha avantajlıdır. Özetle;

İşçilerin sigortalı başlangıç tarihi ile 23/05/2002 tarihi arasındaki sigortalılık süresi hem hizmet hem de emeklilik yaş tarihini belirlemekte, bu iki tarih arasında prim yatırılmış çalışmaların olma zorunluluğu aranmamaktadır.

Memurların emeklilik yaş gruplarının belirlenmesinde ise 23/05/2002 tarihine kadar olan ve bu tarihe kadar zorunlu primli çalışmalarının toplamı esas alınmakta, sigortalılık başlangıç tarihi esas alınmamaktadır.