Kamuda sorunları ortaya koyan rapor uygulamaya geçirilmedi!

Bilindiği üzere, mülga Kalkınma Bakanlığı tarafından hazırlık çalışmaları yürütülen Onbirinci Kalkınma Planı (2019-2023) 30.10.1984 tarihli ve 3067 sayılı Kanun gereğince, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunun 18.07.2019 tarihli 105'inci Birleşiminde onaylanmış ve 23 Temmuz 2019 tarihli Mükerrer Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.

Söz konusu Planın hazırlık çalışmaları doğrultusunda, mülga Kalkınma Bakanlığı tarafından Hacettepe Üniversitesinden Prof. Dr. Uğur ÖMÜRGÖNÜLŞEN Başkanlığında farklı kurum ve kuruluşlardan temsilcilerle birlikte "Kamuda İnsan Kaynakları Yönetimi Çalışma Grubu Raporu" oluşturulmuştur.

Raporu incelediğimizde, sorunları ortaya koymak adına öncelikle dört başlık altında Mevcut Durum Analizi yapıldığı görülmektedir. Bunlar;

-"Ülkemizde ve Dünyada Genel Durum",

-"Türkiye'de Genel Durum ve Sorun Alanları"

-"Sorumlu Kurum ve Kuruluşlar"

-"Onuncu Kalkınma Planı Döneminin Değerlendirilmesi"

Daha sonra ise Kalkınma Planı çerçevesinde plan dönemine dair bir perspektif çizilmiştir. Bu amaçla, "Uzun Vadeli Hedefler", "2019-2023 Kalkınma Plan Döneminde Beklenen Gelişmeler", "Hedeflere Dönük Amaç ve Politikalar" ile "Önemli Projeler"e yer verilmiştir.

Raporda özellikle hedeflere dönük "Amaç ve Politikalar" ile "Önemli Projeler"e baktığımızda 12 (oniki amaç ve bu amaçların altında birçok politikanın geliştirildiğini görüyoruz. Ayrıca 3 (üç) proje ise önemli projeler başlığı altında raporda yer bulmuştur.

Amaçları ve önemli projeleri sıralarsak;

Amaç 1: Kamu personel sisteminde statü hukukun çerçevesi yeniden değerlendirilmeli ve personel statüleri sadeleştirilmelidir.

Amaç 2: Kamu personelinin verimliliğinin artırılmasına yönelik politikalar uygulanacaktır.

Amaç 3: Kamuda görev, yetki ve sorumluluk ile bağlantılı daha etkin, adil, açık anlaşılır ve amaca uygun bir maaş rejimi uygulanacaktır.

Amaç 4: Kamuda yaygınlık kazanmış olan kariyer uzmanlık sistemi gözden geçirilecektir. Sadakat ve liyakat dengesi çerçevesinde atama ve terfilerde liyakate dayalı, şeffaf ve objektif bir sistem geliştirilecektir.

Amaç 5: Kamuda çalışan merkez ve taşra personelinin kalitesini ve uyumunu artırmak amacıyla eğitim programları geliştirilerek bölgesel eğitimler artırılacaktır. Hizmet içi eğitim uygulaması, akredite edilmiş program ve kuruluşlar aracılığıyla kamu çalışanlarının mesleki ve temel becerilerini artıran, uzaktan eğitim sistemleri de kullanılmak suretiyle kolayca erişilebilen bir yapıya dönüştürülecektir.

Amaç 6: Kamu personelinin ülke düzeyinde görev gerekleri dikkate alınarak ve dengeli dağılımı sağlanacaktır.

Amaç 7: Kamu görevlerine ilk defa atanacak personelin, engelliler ve sosyal hizmet modellerinden yararlananlar da dahil olmak üzere, hakkaniyet ve liyakat ilkeleri çerçevesinde atanmasına ilişkin politikalar tespit edilecektir. Modern insan kaynakları yönetimi anlayışına uygun, bilgi ve beceriyi en doğru şekilde ölçen ve adil bir personel alım sistemi uygulanacaktır.

Amaç 8: Kamu personeli bilgi sistemi çalışması tamamlanarak doğru ve hızlı veriye ulaşma imkanı oluşturulacaktır.

Amaç 9: Kamu bilişim personelinin istihdamının düzenlenmesi ve kamu bilişim uzmanlığı kadrosunun oluşturulması için gerekli mevzuat altyapısı tamamlanarak nitelikli personel istihdamına imkan sağlanacaktır.

Amaç 10: Yerel yönetimlerin insan kaynakları kapasitesini geliştirecek yönde adımlar atılacaktır.

Amaç 11: Sözleşmeli personel istihdamı yeniden yapılandırılacaktır.

Amaç 12: Kamu yönetiminde insan kaynakları birimleri yeniden yapılandırılacaktır.

Önemli Projeler 1: Kamu Personel Bilgi Sistemi Projesi

Önemli Projeler 2: Kamu Yönetiminde Uzaktan Eğitim Projesi

Önemli Projeler 3: Elektronik Kamu İstihdamı Portalı (EKİP) Geliştirilmesi Projesi

Bahsi geçen rapor incelendiğinde, hazırlayan ekip alanında yetkin ve sahadan geldikleri için sorunları ve bu sorunların çözümüne yönelik politikaları olabildiğince kapsamlı şekilde ortaya koymaya gayret etmiştir. Ülkemizde kamu sisteminin kanayan yaralarına değinildiği ve buna yönelik politikalar geliştirildiği görülmektedir. Statülerin sadeleştirilmesi, maaş sisteminin gözden geçirilmesi, sözleşmeli personel istihdamında yaşanan sorunlar ve bir türlü oluşturulamayan kamu personel bilgi sistemi gibi hedefler raporda göze çarpmaktadır.

Ancak, 2019-2023 yıllarını kapsayan 11 inci Kalkınma Planını incelediğimizde ise bahsettiğimiz raporun hiç hazırlanmamış gibi davranıldığı, ortaya konulan politika ve projelerin sınırlı düzeyde Kalkınma Planında yer bulabildiğini görüyoruz.

Kalkınma Planında "Kamuda İnsan Kaynakları" başlığı altında yer alan yer alan amaç ve politikalar şunlardır: (Sayfa 198)

Amaç 803. Topluma kaliteli hizmet sunan, değişen koşullara uyum yeteneği yüksek ve daha verimli bir kamu personel sistemi oluşturulması temel amaçtır.

Politika ve Tedbirler

-Kamu personeline ilişkin kamu hizmetlerinin sunumunda önemli bir role sahip olan insan kaynağının temini, etkin ve verimli bir şekilde hizmet sunumu ve çalışan memnuniyeti artırılacaktır.

-Kamu personeline ilişkin kamu hizmetlerinin sunumunda etkinliği, verimliliği ve çalışan memnuniyetini artırmaya yönelik hukuki düzenlemeler yapılacaktır.

-Kamu kurumlarının insan kaynakları yönetimi konusunda kapasiteleri güçlendirilecektir.

-Kamu kurum ve kuruluşlarındaki personel birimlerinin insan kaynakları yönetimi anlayışıyla yapılandırılması ve bu birimlerin kapasitesinin güçlendirilmesi sağlanacaktır.

-Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisinin kapasitesi artırılacaktır.

-Kamuda etik bilincinin yerleştirilmesini ve etik uygulamalarının güçlenmesini sağlayacak şekilde ilgili düzenlemeler yapılacaktır.

-Kamu kurum ve kuruluşlarında personele yönelik eğitimler çeşitlendirilecek ve geliştirilecektir.

-Kamu personelinin dijital becerileri geliştirilerek dijital dönüşüm ve teknolojik gelişmelere uyumları sağlanacaktır.

-Kamu personelinin niteliğini artırmaya yönelik hizmet içi eğitim programlarının oluşturulması ve düzenli olarak yürütülmesi sağlanacak ve her düzeydeki personele yönetim becerisi kazandırmayı amaçlayan eğitim programları geliştirilecektir.

-Hizmet içi eğitim uygulaması, kamu çalışanlarının mesleki ve temel becerilerini artıran uzaktan eğitim sistemleri kullanılmak suretiyle kolayca erişilebilen bir yapıya dönüştürülecektir.

Sonuç olarak, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçiş sonrası kapatılan Kalkınma Bakanlığı tarafından 2018 yılında hazırlatılan Kamuda İnsan Kaynakları Yönetimi raporunun iki yıl önce ortaya koyduğu sorunların "hiçbir düzenleme yapılmadığı için" artarak devam ettiğini söylemek herhalde yanlış olmaz. Sözleşmeli istihdamı giderek yaygınlaşmakta iken, 1978 model düzenleme artık yokuşta kalmaktadır. Maaş unsurlarındaki çeşitliliğin artması işin içinden çıkılmaz bir noktaya gittiğini göstermektedir. Ödüllendirme sistemi işlemez hale gelmiş, çeşitliliğinin arttırılarak günümüz koşullarına göre elden geçirilmesi elzem olmuştur.

Dört buçuk milyona aşan kamu çalışanlarına dair gerek mevzuattan gerekse diğer süreçlerden kaynaklı sorunların üstüne şimdi gidilmez ve bu durum görmezden gelinmeye devam edilirse, ilerleyen süreçte bedeli ağır olmaz mı?

Bu sorunun cevabını hepimiz yaşayarak göreceğiz.

Not: 2018 yılında hazırlanan bu raporu neden şimdi gündem ediyorsunuz sorusunu herkesin sorması gayet doğal. Ancak, böyle bir raporun hazırlandığına rastgele vakıf olduğumuzu bilmenizde fayda var. Keşke bu raporlar herkesin görmesi ve katkı vermesi açısından daha etkin bir şekilde duyurulabilse idi.

Raporun tam metni için tıklayınız.