Toplu ulaşımda 'korona' çilesi

Milliyet'ten Gülden Çoktan'ın haberine göre: Yeni tip koronavirüs tedbirleri kapsamında 65 yaş üstü ve 20 yaş altı vatandaşların sokağa çıkma kısıtlaması devam ediyor. Vaka sayısında artışın ardından yeni bir kararla bu yaş grubu vatandaşların toplu taşıma araçlarını kullanması da engellendi. İstanbul başta olmak üzere birçok ilde 20 yaş altı ile 65 yaş ve üstü vatandaşların sokağa çıkabildiği saatlerde toplu taşıma kartları sistem üzerinden iptal ediliyor. Milliyet'in konuştuğu vatandaşlar, mağdur olduklarını söylüyor. Hastaneye gitmek zorunda olanlar, sigortalı bir işte çalışmayıp gündelik işlerde çalışanlar, çocuklarıyla birlikte seyahat etmek zorunda kalan veya engelli yakınlarına eşlik eden çok sayıda vatandaş ise bir yerden başka bir yere ulaşımın çileye dönüştüğünü söylüyor.

'Yasaklar kalksın'

Eşi Salih Kara ile birlikte toplu taşımaya binemedikleri için sitem eden 70 yaşındaki Zehra Kara, hastaneye bile gidemeyecek kadar mağdur olduklarını söyledi. Kara, "Biz devamlı doktorlardayız. Eşimin de benim de çok sayıda sağlık sorunumuz var. Hastaneye gideceğiz. Toplu taşıma yasaklandığı için gidemiyoruz. Çok üzüldük. Bundan şikayetçiyiz. Yasaklar kalksın. Belli bir saatlerde kullanabiliyorduk. Şimdi onu da yapamıyoruz. Çocuklarım her zaman müsait olmuyor. Geçen gün oğlumu işteyken çağırıp hastaneye gittik" diyor.

'Uçalım mı?'

Karardan küçük çocuğu olan anneler de mağdur. Çocukların yanlarında ebeveynleri olsa bile toplu taşıma araçlarına alınmadığını dile getiren Esra Yılmaz, isyan ediyor:

"İnsanların seyahat etme özgürlüğüne engel olmak yasalara aykırı. HES kodu olsa bile ne biz anneler çocuklarımızla birlikte otobüse binebiliyoruz ne de 65 yaşından büyük insanlar. Küçük çocuğumuzla bir yere gidemiyoruz, kısıtlanıyoruz. Ne yapalım uçalım mı? O zaman herkese özel araç tahsis edilsin. Arabası olan istediği yere gidebiliyor, orada sıkıntı yok ama olmayanlar mağdur ediliyor."

'Zevke çıkmıyoruz'

İki çocuk annesi Seda Kalem de hastanede yatan annesini çocuklarının toplu taşıma araçlarına binmesi yasak olduğu için ziyaret edemediğini belirterek, "Eşim işe gittiği için araba onda kalıyor. Çocukları evde tek başlarına bırakıp da gidemiyorum çünkü onlara bakacak kimsem yok. Zevkimize dışarı çıkmıyoruz ki. Yapmamız gereken şeyleri yapmak ya da ihtiyaçlarımızı karşılamak için gidiyoruz. Ama onu da kısıtladılar" diyor.

'Eğitimim aksıyor'

Kısıtlamalardan etkilenen diğer bir isim ise 18 yaşındaki Esra Akça. Sağlık sorunları olduğu için doktor randevusuna gitmesi gerektiğini anlatan genç kız, "Ama otobüse binemediğim için doktora gidemiyorum, sağlık hizmetlerini alamıyorum. Diğer yandan dershaneye gitmem gerek ama ona da gidemiyorum. Bu yasaklar hem tedavimi hem de eğitimimi aksatıyor" diyerek, yaşadıklarına çözüm bulunmasını istiyor.

Ev işçileri işsiz kaldı

Karardan etkilenen diğer bir grup ise ev işçileri. Ev İşçileri Dayanışma Sendikası Genel Başkanı Gülhan Benli, gündelik işlerde çalışan kadınların artık işe gidemez duruma geldiğini belirterek, "İhtiyaçları var ama işlerine gidemiyorlar. Bu insanlar ev temizliği, hasta ya da çocuk bakımı gibi işlerde talep olursa çalışıyorlardı. Ama şu anda toplu taşımaya binemedikleri için işlerine gidemiyorlar. Bu yüzden de para kazanıyorlar" diyor.

En çok berberler şikayetçi

Yasaklardan olumsuz etkilenen meslek grupları da var. Bunların başında da berberler geliyor. Hem 20 yaş altı "çırak"ların hem de 65 yaş üstü "usta"ların çalıştığı üyelerinden çok şikayet aldıklarını anlatan İstanbul Berberler Odası Başkanı Şükrü Akyüz, çaresiz kaldıklarını söylüyor:

"Emekli olmuş, 65 yaşını geçmiş ama bir arkadaşının yanında çalışmaya devam eden usta berberler ya da çırak olarak çalışan gençlerimiz toplu taşımaya binemedikleri için işlerine gelemiyorlar. Bu kişiler sigortalı olmadıkları için izin de alamıyorlar. Emekli maaşı yetmediği için çalışan yaşlılar daha çok mağdur oluyor. Çok şikayet aldım ama burada biz de çaresiz kaldık."

Ne yapmalı?

İstanbul Valiliği'nden edinilen bilgiye göre; 20 yaş altı ile 65 yaş ve üstü olup sigortalı bir işte çalışan vatandaşlar, çalıştıkları iş yerlerinden aldığı belge ile belediyelerin ilgili birimlerine başvurarak toplu taşımayı kullanmaya devam edebiliyor. Ayrıca seyahat yasağından dolayı toplu taşımayı kullanamayıp, gideceği yere maddi imkansızlıktan dolayı gidemeyenler, 112'yi arayarak ALO Vefa hattına yönlendiriliyor. Talep buldukları ilçe kaymakamlıklarına bildirilerek ulaşım imkanı sağlanıyor.

Gözden geçirilmeli

65+ Yaşlı Hakları Derneği Başkanı Dr. Gülüstü Salur, 65 yaş ve üstü vatandaşlara uygulanan seyahat yasağının yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini belirterek, "Dernek olarak, İstanbul Valiliği'ni, gerekçesi açıklanmayan bu 'toptancı yasak' kararını gözden geçirip düzeltmeye çağırıyoruz. Zaten yaşlılar salgının kendileri için nasıl bir risk oluşturduğu konusunda bilinçliler. Baktığımızda yaşlı insanların yüzde 50'si aileleriyle birlikte yaşıyor. Bu aile bireyleri çalışıyor, çeşitli nedenlerle sokağa çıkıyor veya toplu taşımaya biniyor. Yani virüsü eve taşımaları söz konusu. Bu durumda 65 yaş üstü bireyleri eve kapatmanın bulaşma riskini ne kadar azaltacağı konusunda herhangi bir bilimsel veri yok. Ama bu durum büyük bir mağduriyet yaratıyor" değerlendirmesini yaptı.

'Kararı biz almadık'

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Daire Başkanı Utku Cihan ise yasak kararını belediyenin almadığına dikkat çekti:

"Toplu taşımayı kullanmak zorunda olan kişilerle ilgili Valiliğimizle yazıştık. Hem yazılı hem de sözlü aldığımız talimatlar üzerine herhangi bir istisnanın söz konusu olmadığı ve kararın net olduğu tarafımıza iletildi. Sağlık Bakanlığı'nın kararlarını biz şu an uyguluyoruz. Bize şikayetler ve talepler olabiliyor. Ama pandemi ile mücadele konusunun genel değerlendirilmesi gerekiyor. Doğrudan kararı biz almadığımız için doğrudan muhatabı da biz değiliz." İstanbul Büyükşehir Belediyesi Meclis Üyesi ve Trafik Komisyonu Başkanı Dr. Suat Sarı da, kararın revize edilmesi gerektiğini söyleyerek, "Toplu taşıma araçlarında en fazla bir saat yolculuk yapılıyor. Evlerde ve iş yerlerinde saatlerce insanlar bir arada kalıyor. 20 yaş altı ve 65 yaş üstüne yasağın doğru olduğunu düşünmüyorum" diye konuştu.