Belediyeler sözleşmeli personeline zam yapmayabilir mi?

Soru: Büyükşehir belediyeleri 5393 sayılı Kanuna tabi sözleşmeli personelin maaşına devletin belirlediği %7.36 zammı yansıtmama hakkına sahip midir?

Cevap: 5393 Sayılı Belediye Kanununun 49. maddesine göre belediyelerde tam zamanlı sözleşmeli personel istihdam edilebilmektedir. Bu personele ödenecek ücretler belediye meclisi tarafından belirlenmektedir. Kanun ücretler için üst sınır getirmiş, alt sınır belirlememiştir. Ücretin üst sınırı aynı unvandaki kadrolu personele ödenecek tutarın yüzde yirmibeş fazlası olup, tavan rakamlar Hazine ve Maliye Bakanlığınca her yılın ocak ve temmuz ayında belirlenmektedir. 2021 Yılı Ocak Ayı Mahalli İdare Sözleşmeli Personeli Ücretleri Hakkında Genelge için tıklayınız. Genelge ile bir önceki döneme göre tavan ücretler yüzde 7,3 oranında artırılmıştır. Bu personel ayrıca 375 sayılı KHK nin ek 9. maddesinde düzenlenen ek ödemeden yararlanmakta, sosyal denge sözleşmesi imzalanmış olan belediyelerde bu ödemeyi de almaktadır.

Hazine ve Maliye Bakanlığının 9 Ocak 2021 tarihli ve 9167 sayılı Genelgesinde, "Belediyeler ve il özel idareleri ile mahalli idare birliklerinin meclisleri veya büyükşehir belediyeleri bağlı kuruluşlarının yönetim kurulları, 5393 sayılı Kanunun 49 uncu maddesi çerçevesinde 1/1/2021 tarihinden sonra da çalıştırmaya devam olunacak veya 2021 yılında ilk defa istihdam edilmeye başlanacak sözleşmeli personel için ekli (1) Sayılı Cetvel'de gösterilen ücret tavanlarını aşmamak kaydıyla net ücret tespitine yetkilidir." denilmektedir.

Genelgede ayrıca, net ücret tespitine ilişkin yetkili meclis veya yönetim kurulu kararının 2021 yılı Ocak ayı içerisinde alınacağı ve ilgililere 1/1/2021 tarihinden itibaren geçerli olacak şekilde yapılacak sözleşmelerin yenileme işlemlerinin yine Ocak ayı içinde tamamlanacağı hükme bağlanmıştır.

Yukarıda yer verdiğimiz mevzuat hükümlerinden, belediye meclislerinin sözleşmeli personel ücretlerini kanunla belirlenen üst sınırı aşmamak koşuluyla belirlemekte serbest olduğu, ücretleri genel zam oranından daha düşük veya zam uygulamaksızın belirleyebileceği anlaşılıyor.

Toplu sözleşmede de söz konusu personeli koruyucu hüküm yer almamaktadır. Kamudaki tüm sözleşmeli personel ücretleri için genel bir artış oranı tespit edilmesine rağmen belediye sözleşmeli personeli için bu yapılmamaktadır. Yukarıda da belirttiğimiz gibi Hazine ve Maliye Bakanlığı ocak ve temmuzda iki ayrı zam Genelgesi yayımlamaktadır. Toplu sözleşme hükümleri esas alınarak hazırlanan bu Genelgelerde gösterge ve katsayılar ile sözleşmeli personel ücret tavanı ve artış oranı enflasyon farkları da dikkate alınarak belirlenmektedir. Ancak belediye sözleşmeli personeli için ayrı bir Genelge yürürlüğe konularak unvan bazında tavan ücretler belirlenmekte, genel ücret artış oranı ücret tavanlarına uygulanmakta, personelin mevcut ücretleri için artış oranı belirlenmemektedir. Bu yetki hakkaniyete uygun kullanılması halinde mahalli idarelerin özerkliği ile bütçe dengeleri bakımından uygun görülse bile, pek çok yönden suistimale açık bir yetkidir.

Sorunun kalıcı çözümü için 5349 sayılı Kanunun 49. maddesinde düzenleme yapılarak sözleşmeli personel için unvan bazında taban ücret belirlenmesi için yetki verilmeli, Hazine ve Maliye Bakanlığı tavan ücreti ilan ettiği gibi taban ücretleri de tespit etmeli, toplu sözleşmelerde de mevcut ücretlere genel artış oranının altında zam yapılmasını engelleyecek hükümlere yer verlimelidir.