GYS'ye girmeden müdürlük kadrosuna atamada, kamu zararı belediye başkanından alınacak

2010 yılında yaşanan bir olayda, bir belediye, görevde yükselme sınavına girmemesine rağmen bir personelini müdürlük kadrosuna atamıştır. Sayıştay Başkanlığı yaptığı incelemede bu hususu tespit etmiştir. Sayıştay'ın 22.10.2020 tutanak tarihli kararı web sitesinde yayımlanmış olup, karara göre ortaya çıkan kamu zararı, atama onayında imzası olan belediye başkanı ile muhasebe yetkilisinden alınacaktır.

İşte ilgili Sayıştay Dairesi kararı

Sayıştay 6. Dairesinin 756 Karar, 412 İlam ve 22.10.2020 tutanak tarihli kararı

Müdürlük Kadrosuna Hatalı Atama Yapılarak Maaş Ödenmesi.

Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda;

.... Belediyesinde herhangi bir fakülte veya yüksekokul mezunu olmayan ve görevde yükselme sınavına girmeyen ....'nin Emlak ve İstimlak Müdürlüğü kadrosuna atanarak maaşını bu kadrodan aldığı görülmüştür.

04.07.2009 tarih ve 27278 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik görevde yükselmeye tabi kadroları, kimlerin sınava girebileceğini ve sınavın yapılma esas ve usullerini belirlemiştir.

Yönetmeliğin "Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliğine İlişkin Esaslar" başlıklı bölümünün "Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliğine Tabi Kadrolar" başlıklı 5'inci maddesinde, müdürlük görevde yükselme ve unvan değişikliğine tabi kadrolar arasında sayılmıştır. "Görevde yükselme suretiyle atanacaklarda aranacak genel şartlar" başlıklı 6'ncı maddesinde, görevde yükselme sınavında başarılı olma şartının arandığı belirtilmiştir.

Aynı Yönetmeliğin "Görevde Yükselme Sınavına Tabi Olarak Atanacaklarda Aranacak Özel Şartlar" başlıklı 7'nci maddesinde ise aynen;

"5 inci maddenin birinci fıkrasında sayılan unvanlara görevde yükselme suretiyle yapılacak atamalarda aşağıdaki özel şartlar aranır.

a) Müdür ve şube müdürü kadrosuna atanabilmek için;

1) 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (B) bendinde belirtilen atanma şartlarını taşımak,

2) Fakülte veya en az dört yıllık yüksekokul mezunu olmak,

3) Ekli (1) sayılı listede sayılan ve teknik öğrenim gerektiren müdürlüklere atanabilmek için; yükseköğretim kurumlarının, kadronun görev alanı ile ilgili eğitim ve öğretimde bulunan en az dört yıllık bölümlerinden veya bu bölümlere denkliği kabul edilen yurtdışındaki yükseköğretim kurumlarının ilgili bölümlerinden mezun olmak,

4) Ekli (2) sayılı listede sayılan müdürlükler için son müracaat tarihi itibariyle iki yılı uzman, sivil savunma uzmanı, şef, ayniyat saymanı, kontrol memuru, eğitmen veya muhasebeci kadrosunda çalışmış olmak,

."

denilmiştir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 68'inci maddesinin (B) bendinde;

"Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfı ile Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı hariç, sınıfların 1, 2, 3 ve 4 üncü derecelerindeki kadrolarına, derece yükselmesindeki süre kaydı aranmaksızın, atanmasındaki usule göre daha aşağıdaki derecelerden atama yapılabilir.

Ancak, bu şekilde bir atamanın yapılabilmesi için ilgilinin;

a) 1 inci dereceli kadrolardan ek göstergesi 5300 ve daha yukarıda olanlar için en az 12 yıl,

b) 1 inci ve 2 nci dereceli kadrolardan ek göstergesi 5300'den az olanlar için en az 10 yıl,

c) 3 üncü ve 4 üncü dereceli kadrolar için en az 8 yıl,

hizmetinin bulunması ve yükseköğrenim görmüş olması şarttır. Dört yıldan az süreli yükseköğrenim görenler için bu sürelere iki yıl ilave edilir." denilerek 68 (B)'ye göre atanabilmek için en az iki yıllık yüksekokul mezunu olmanın şart olduğu hükme bağlanmıştır.

Bu hükümlere göre Belediyelerde müdürlük kadrolarına atanabilmek için fakülte veya dört yıllık yüksekokul mezunu olmak, 2-3 yıllık yüksekokul mezunu olmak (657 sayılı Kanun'un 68'inci maddesinin (B) bendinde belirtilen diğer atanma şartlarını taşımak kaydıyla), bunun yanında görevde yükselme sınavına girerek başarılı olmak gerekmektedir.

.... Belediyesinde herhangi bir fakülte veya yüksekokulu bitirmeyen ve görevde yükselme sınavına girmeyen .... şef kadrosunda iken 14.10.2010 tarihli olur ile Emlak ve İstimlak Müdürlüğü kadrosuna aslen atanmıştır. Bu nedenle yapılan atama hatalıdır. .... maaşını kendi kadrosundan alması gerekirken müdürlük kadrosundan almıştır. Dolayısıyla bu kişiye fazla maaş ödemesi yapılması sonucu kamu zararına neden olunmuştur.

Sorumlular savunmalarında; ....'nin asaleten değil de vekaleten müdürlük görevine atanmış olsa sorgu maddesinde söz konusu edilen maaş farkını alabileceğini, buna ilişkin Anayasa Mahkemesi kararı olduğunu ve bu kararda aynı kurumda dolu kadroya vekalet edenlere vekalet aylığı verilirken boş kadroya vekalet edenlere vekalet aylığı verilmemesinin eşitlik ilkesine aykırı olduğu bu yüzden de boş kadroya vekalet edenlere de vekalet aylığı verilmesi gerektiği sonucuna varıldığını, vekalet edilen kadro ve görevler için öngörülen zam ve tazminatların toplam net tutarının asli kadro ve görevleri karşılığında fiilen aldıkları zam ve tazminatların toplam net tutarından fazla olması durumunda aradaki farkın ödenmesi gerektiğini ve .... aslen müdürlüğe atandığı için tazminat farkının geri ödenmesinin talep edilmesinin haksız bir uygulama olduğunu belirtmişlerse de;

Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik'te belediyelerde müdür olarak atanabilmek için gerekli şartlar sayılarak bu şartları taşımayan kişilerin müdür olarak atanamayacağı hükme bağlanmıştır. .... eğitim durumu ve görevde yükselme sınavına girip başarılı olma şartlarını taşımadan Emlak ve İstimlak Müdürlüğü kadrosuna aslen atanmış ve maaşını müdürlük kadrosundan almıştır.

Savunmada dolu kadroya vekalet edenlere vekalet aylığı verilirken boş kadroya vekalet edenlere verilmemesinin eşitlik ilkesine aykırı olduğu yönünde bir Anayasa Mahkemesi kararı olduğu belirtilmiştir. Ancak bunun sorgu maddesindeki tespitle hiçbir ilgisi bulunmamaktadır. Zira sorgu maddesinde müdürlük için atanma şartlarının sağlanmaması durumu ele alınmıştır.

Denetçi tarafından kamu zararından atamayı onaylayan Belediye Başkanı ile birlikte harcama yetkilisi, gerçekleştirme görevlisi ve ödeme emirlerinde imzaların tamam olmaması nedeniyle muhasebe yetkilisi sorumlu tutulmuşsa da;

Harcama yetkilisi, gerçekleştirme görevlisi ve muhasebe yetkilisinin yasal sorumluluk ve yükümlülükleri 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun 32, 33 ve 61'inci maddelerinde düzenlenmiştir.

5018 sayılı Kanun'un;

"Harcama Talimatı ve Sorumluluk" başlıklı 32'nci maddesinde; "Bütçelerden harcama yapılabilmesi, harcama yetkilisinin harcama talimatı vermesiyle mümkündür. Harcama talimatlarında hizmet gerekçesi, yapılacak işin konusu ve tutarı, süresi, kullanılabilir ödeneği, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgiler yer alır. Harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun olmasından, Ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından ve bu Kanun çerçevesinde yapmaları gereken diğer işlemlerden sorumludur.",

"Giderlerin Gerçekleştirilmesi" başlıklı 33'üncü maddesinde; "Bütçelerden bir giderin yapılabilmesi için iş, mal veya hizmetin belirlenmiş usul ve esaslara uygun olarak alındığının veya gerçekleştirildiğinin, görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca onaylanması ve gerçekleştirme belgelerinin düzenlenmiş olması gerekir. Giderlerin gerçekleştirilmesi; harcama yetkililerince belirlenen görevli tarafından düzenlenen ödeme emri belgesinin harcama yetkilisince imzalanması ve tutarın hak sahibine ödenmesiyle tamamlanır. Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin hazırlanması görevlerini yürütürler.",

"Muhasebe hizmeti ve muhasebe yetkilisinin yetki ve sorumlulukları" başlıklı 61'inci maddeside "..Muhasebe yetkilileri ödeme aşamasında, ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde; a) Yetkililerin imzasını, b) Ödemeye ilişkin ilgili mevzuatında sayılan belgelerin tamam olmasını, c) Maddi hata bulunup bulunmadığını, d) Hak sahibinin kimliğine ilişkin bilgileri, Kontrol etmekle yükümlüdür.",

hükümlerine yer verilmiştir.

Bu hükümler bağlamında, somut olayda harcama yetkilileri ile gerçekleştirme görevlilerinin sorumluluğu ödeme emrine konu atamaya ilişkin harcamayı yapmak, muhasebe yetkilisinin ise 5018 sayılı Kanun'un 61'inci maddesinde sayılan kontrolleri yerine getirmektir.

Hukuki uyuşmazlık konusuna esas atama aşamasında herhangi bir yetki ve sorumluluğu bulunmayan harcama yetkilileri, gerçekleştirme görevlilerinin sorumluluğu bulunmamaktadır. Zira ilgili kamu görevlilerince 5018 sayılı Kanun'un 32, 33'üncü maddeleri çerçevesinde, icra edilen fiiller ile kamu zararına sebebiyet veren atama işlemindeki mevzuat hükümlerine aykırılık arasında uygun illiyet bağı bulunmamaktadır.

5018 sayılı Kanun'un 61'inci maddesi uyarınca muhasebe yetkililerinin, giderleri hak sahibine ödeme yükümlülüğü ve ödeme aşamasında, ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde yetkililerin imzasını arama yükümlülüğü bulunduğundan; harcama yetkilisi ve gerçekleştirme görevlisinin imzaları bulunmayan ödeme emirlerinde muhasebe yetkilisinin sorumluluğu vardır.

....'nin müdürlüğe atanmasını onaylayan Belediye Başkanı .... de kamu zararından sorumludur.

Bu itibarla, herhangi bir fakülte veya yüksekokul mezunu olmayan ve görevde yükselme sınavına girmeyen ....'nin Emlak ve İstimlak Müdürlüğü kadrosuna atanarak maaşını kendi kadrosundan alması gerekirken müdürlük kadrosundan alması sonucu neden olunan kamu zararı tutarı .. TL'nin atamayı onaylayan Belediye Başkanı .... ile Muhasebe Yetkilisi (Mali Hizm. Müd. Vek.) ....'a müştereken ve müteselsilen 6085 sayılı Sayıştay Kanunu'nun 53'üncü maddesi gereğince hüküm tarihinden itibaren işleyecek faizleri ile ödettirilmesine anılan Kanun'un 55'inci maddesi uyarınca İşbu İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.