OHAL Komisyonunun göreve iade kararı verdiği memur için güvenlik soruşturması yapılır mı?

Soru: Ohal komisyon kararı ile göreve iade edilen öğretmene güvenlik soruşturması yapılacak mı? Yapılacak ise OHAL Komisyonu Kararına rağmen güvenlik soruşturması sonucu olumsuz diyerek göreve başlatmama gibi bir uygulama yapılabilir mi?

Cevap: 7075 sayılı Kanunun Komisyon kararlarının uygulanmasına ilişkin 10. maddesinin ilk fıkrasında, "Kamu görevinden, meslekten veya görev yapılan teşkilattan çıkarılan ya da ilişiği kesilenlere ilişkin başvurunun kabulü halinde karar, kadro veya pozisyonunun bulunduğu kuruma, yükseköğretim kurumlarında kamu görevinden çıkarılan öğretim elemanları için Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına bildirilir. Kamu görevine iade edilmesine karar verilenlerin eski kadro veya pozisyonuna atanması esastır. Kurumlar, bildirim veya atama teklif tarihini takip eden otuz gün içerisinde atama işlemlerini tamamlar. Bu kapsamda yer alan personele ilişkin kadro ve pozisyonlar, ilgililere ilişkin atama onaylarının alındığı tarih itibarıyla diğer kanunlardaki hükümlere bakılmaksızın ve başka bir işleme gerek kalmaksızın ilgili mevzuatı uyarınca ihdas, tahsis ve vize edilmiş sayılır." denilmektedir.

7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununun 3. maddesinde ise, " (1) Arşiv araştırması, statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın ilk defa veya yeniden memuriyete yahut kamu görevine atanacaklar hakkında yapılır.

(2) Kurum ve kuruluşlarda, yetkili olmayan kişilerin bilgi sahibi olmaları halinde devlet güvenliğinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün, iç ve dış menfaatlerin zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgelerin bulunduğu gizlilik dereceli birimler ile Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, jandarma, emniyet, sahil güvenlik ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu personeli ile ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışacak öğretmenler, üst kademe kamu yöneticileri, özel kanunları uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan kişiler ile milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis, hizmetlerde statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın istihdam edilenler hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılır." hükümleri yer almaktadır.

Yukarıdaki hükümlerden Komisyonun başvurunun kabulüne ilişkin kararının göreve iade niteliğinde bir karar olduğu anlaşılmakla birlikte; karar üzerine ilgili kurumlarca atama işlemi yapılması gerekli olduğundan bu atamanın yeniden memuriyete atanma niteliğinde olduğunu ve atama yapılacak kadro dikkate alınarak sadece arşiv araştırması veya arşiv araştırmasıyla birlikte güvenlik soruşturmasının birlikte yapılacağını değerlendirmekteyiz.

Ayrıca, öğretmen kadrolarına atanacaklar hakkında arşiv araştırması ve güvenlik soruşturmasının birlikte yapılması zorunludur. Kanun hükmünden, güvenlik soruşturması yapılmasının gerekli olduğu bir göreve memurlar arasından atama yapılacak olması halinde de güvenlik soruşturması yapılacağı anlaşılmaktadır.

Diğer taraftan arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması sonucunda elde edilen verilerin değerlendirme komisyonlarınca değerlendirilmesi sürecinde kamu görevinden çıkarılmaya esas alınan ve Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonunun geçersizliğine hükmettiği verilerin dikkate alınmaması, varsa bunlar dışındaki veriler esas alınarak karar verilmesi gerektiğini değerlendirmekteyiz.