Tarımsal eğitim ve tarımsal yapılanma istihdama göre mi dizayn ediliyor?

Ziraat mühendisi kimdir ve ne yapar?

Ziraatla bizzat, hem teorik hem uygulamalı olarak uğraşandır. Görevi; fiili olarak tarla bitkileri, bahçe bitkileri, bitki hastalıkları, biyoteknoloji, toprak bilimi gibi, genel olarak ziraat alanlarında bilimsel yöntemlerle araştırma yapmak, bitki yetiştirmek, ıslah çalışmaları yapmak, bitki besleme ve hastalıklarına çare bulmak ve bitki su ihtiyacıyla ilgili çalışmalar yapmak, toprakla ilgili araştırmalar ve analizler yapmak, ayrıca bu alanların organize ve yönetimsel aşamalarında rol almak olarak özetlenebilir.

Tarım Ekonomistleri Ziraat Mühendisi mi?

"Tarım Ekonomisi" kavramının bir tarafında "tarım" diğer tarafında "ekonomi" kelimesi geçse de genel itibarı ile ekonomi tarafı ağır basmaktadır. Tarım ekonomisti ziraattan çok ekonomiyle alakalıdır. Yani tarımdan çok tarımın iktisat ve ekonomi alanıyla ilgilenmektedir. Onların yaptıkları, herhangi bir iktisatçının veya ekonomistin yaptıklarından farklı değildir. Dolayısıyla yaptıkları Ziraat Mühendislerinin yaptığı işlerden farklıdır. Bu bakımdan Tarım Ekonomistliği, Ziraat Mühendisliği unvanını tam olarak karşılamamaktadır. Çünkü ziraatın temeli olan toprak işlemede, ekimde, dikimde, bakımda, yetiştiricilikte, bitki ıslahında, hasatta, üretimde vs. bitkisel üretimin herhangi bir aşamasında, zirai işlem açısından fiili olarak bulunmamaktadırlar. Dolayısıyla Ziraat Mühendisi unvanı verilmesi bu açıdan tartışmalıdır. Dünyada da genellikle ekonomist olarak anılmaktadırlar.

Ülkemizde Ziraat hariç diğer mühendislik alanlarında böyle bir uygulama yoktur. Mesela tercihlerde, makine mühendisliğinin makine ekonomisi bölümü yoktur veya elektrik, elektronik, bilgisayar gibi birçok mühendislik alanında da, ayrıca bir ekonomi bölümüne ihtiyaç duyulmamıştır. Örneğin makine ekonomisi bölümü kurulup makine mühendisi unvanı verilmemiştir. Pe ki, ziraatta niye ana omurgası ekonomi olan, genel ziraat bilgileri verilse de ekonomi üzerine uzmanlaşan ve zirai faaliyetlerin dışında kalan, bitkisel üretimin aşamalarında ve sahada rol almayan sadece üretimin ekonomisiyle ilgilenen bir bölüme ihtiyaç duyulmuş ve ziraat mühendisi unvanı verilmiştir? Ayrıca unvanında ötesinde, ülke gerçekleri göz önüne alındığında, istihdam sorunu yaşanacağını bile bile bu durumdaki bir bölümün sayısını çoğaltmak ne kadar gerçekçidir? Anlaşılan o ki, ziraata, ziraatın dışında herkes müdahil olduğu için bu alanda pek önemsenmiyor!

Ziraat mühendisleri yaptıkları her çalışma ve projede tarımın ekonomisini de bildikleri halde ve zaten ekonomik ve istatistik analiz yaptıkları halde, Tarım Ekonomisi adı altında bölüme ihtiyaç duyulması düşündürücüdür! Hadi ihtiyaç var diyelim; özellikle istihdam açısından, sayısal olarak miktarı ve kapasitesi ülke gerçeklerine göre belirlenmesi gerekmez mi?

Ziraat Fakültelerinin habire Tarım Ekonomisi bölümleri açması neyin nesi?

Bazı ziraat fakülteleri işin kolayını bulmuş; Tarım ekonomisi bölümü eşit ağırlık puanıyla öğrenci aldığı için ve öğrencisiz kalmamak için habire Tarım Ekonomisi bölümü açma eğilimindeler. Doğru, ziraat fakülteleri öğrenci potansiyelini yakalayamıyor. Çünkü Tarım Ekonomisi bölümü haricindeki bölümler matematik ve fen puanlarıyla öğrenci alıyor. Ve öğrencilerin alan tercihi yaparken en az dört fen veya matematik sorusu yapmaları gerekiyor. Ama maalesef sınava giren öğrencilerin %50 den fazlası bu sayıya ulaşamıyor. Bu durumda da eşit ağırlık puanı, sayısal puanlardan daha kolay ve yüksek olduğu için eşit ağırlıkla öğrenci alan bölümlere yöneliniyor. Ama bunun sahadaki, özellikle tarımdaki, istihdamdaki karşılığı düşünülmüyor. Sonuçta sistem kurbanı diplomalı bireyler çıkıyor karşımıza. Oysa diploma ve yetki vermek yetmiyor bilgi ve imkan da vermek gerekiyor.

Madem öğrencilerin %50'den fazlası 4 fen veya 4 matematik yapamıyor. Bunu başaracak eğitimi veremiyoruz, neden branş tercihinde bunu şart koşuyoruz? Pekala fen ve matematiğin yanında sözel puanın katsayısı da artırılabilir. Madem Tarım Ekonomisti eşit ağırlık puanıyla Ziraat Mühendisi oluyor ve Tarla Bitkileri, Bahçe Bitkileri, Bitki Koruma vs. bölümlerinin mezunları gibi eşit haklara sahip olabiliyorsa varsın sınavda Matematik ve Fen puanına Türkçe puanı da eklensin.

Tarımsal eğitim ve Tarımsal yapılanma istihdama göre mi dizayn ediliyor?

Ülkemizdeki tarımsal üretimin yaklaşık %70'i tarla bitkileri, %20'si bahçe bitkilerinde iken ve bunların tamamlayıcı unsuru olan bitki koruma, toprak, sulama, makine ve biyoteknoloji alanları iken ve daha çok sahada ziraat mühendisine ihtiyaç varken neden ihtiyaç olan alana değil de, istihdam sorunu yaşanacağı aşikar olan alanlara gençler yönlendiriliyor? Ve bu durum hem alanda hem eğitimde ülke gerçekleri ile ne kadar örtüşüyor?

Bitkisel üretimin temeli ve ana hammaddesi olan tohum ve tohumculukla ilgili koca memlekette sadece bir bölüm var, ancak 500 den fazla sayısı bulunan iktisat ve ekonomi bölümlerinin yaptığı işi yapan Tarım Ekonomisi bölümünün sayısı, şu an için 23 ama bu plansızlıkla artmaya devam edecek gibi görünüyor.

Ziraat Fakültelerinin, zirai eğitimin ve tarımsal yapılanmaların temel sorunu sahadaki ve istihdamdaki karşılıkları iyi hesap edilmeden açılan bölümler, kurulan fakülteler ve bu alanlara öğrenci alma yöntemlerindeki tutarsızlıklardır. Sektörün baş aktörü Tarım Bakanlığı bu alanda etkisiz kalmaktadır. Tarımsal eğitimin, tarımsal yapılanmanın ve mesleki tutarlılığın, yıl dönümlerinde kutlamaktan öte bir sorumluluk olduğu artık anlaşılmalıdır.

M Murat GÜN