Doğum borçlanması nedeniyle kullanılan aylıksız izin süreleri emekliliğe nasıl etki eder?

Soru : Doğum borçlanması emekliliğe esas derece kademeyi ekiler mi? 3 derece 3. kademede öğretmen olarak görev yapmaktayım. 24 aylık doğum borçlanması yaptırmam halinde bu borçlanma emekliliğe esas derece kadememi değiştirir mi?

Değerlendirmemiz: Aylıksız izin süreleri memurun hizmet sürelerinde ve intibaklarında nasıl değerlendirilir?

Genel olarak memurlar ücretsiz izinlerini doğum nedeniyle kullanmaktadırlar. Biz de ücretsiz iznin doğum nedeniyle kullanıldığını kabul ederek değerlendirmelerimizi yapmaktayız.

İntibak işlemi yönüyle;

Doğum nedeniyle ücretsiz izin, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu Madde 108 hükmü gereğince verilir. Bu hüküm uyarınca doğum yapan memura istekleri üzerine 24 aya kadar aylıksız izin verilmektedir.

Bu süreler, memurun kazanılmış hak aylığı, yani ek göstergeyi olumlu etkileyen intibak işlemlerinde değerlendirilmektedir. Yalnız bu şekilde uygulama ilk defa 2016 yılında geldiğinden, 2016 tarihinden sonraki süreleri kapsamakta, daha önceki süreler memurun kazanılmış hak aylık intibakında dikkate alınmamaktadır.

Bu sürelerin memurun kazanılmış hak aylık intibakında değerlendirilmesi için borçlanma yapması şartı da bulunmaz, memur ücretsiz izin bitimi göreve başladığında 10/02/2016 tarihinden sonraki süreleri kapsayacak şekilde intibak işlemini Kurumların yapması gerekir.

İntibak işlemi ile ilgili hükümler;

657 sayılı Kanun Madde 36 (C) 8 numaralı bent: "(Ek: 29/1/2016 - 6663/5 md.) "108 inci maddenin (B) fıkrası uyarınca kullanılan aylıksız izin süreleri, her yıl için bir kademe ilerlemesi ve her üç yıl için bir derece yükselmesi verilmek suretiyle değerlendirilir."

657 sayılı Kanun Geçici Madde 42: "(Ek: 29/1/2016 - 6663/11 md.) 36 ncı maddenin "Ortak Hükümler" bölümünün (C) fıkrasının (8) numaralı bendi hükmü, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra 108 inci maddenin (B) fıkrası kapsamında aylıksız izne ayrılanlar hakkında uygulanır. Anılan tarihte bu şekilde aylıksız izin kullananlar ise kalan izin süreleri bakımından söz konusu bent hükmünden yararlandırılır."

Hizmet yönüyle;

Memurun ücretsiz izin süresini hizmetine katabilmesi için Sosyal Güvenlik Kurumundan hizmet satın alması, yani borçlanması gerekmektedir. Borçlanma yapılması halinde memurun emeklilik için gerekli hizmet süresine ekleme yapılır.

İlgili maddeler;

5510 sayılı Kanun Madde 41 hükmü; "Bu Kanuna göre sigortalı sayılanların;...c) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olanların, personel mevzuatına göre aylıksız izin süreleri,....kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları ve talep tarihinde 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın % 32'si üzerinden hesaplanacak primlerini borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri şartı ile borçlandırılarak, borçlandırılan süreleri sigortalılıklarına sayılır. ..."

5434 sayılı Kanun Ek Madde 72 hükmü; "Personel mevzuatına göre aylıksız izinli sayılanlardan aylıksız izinli olarak geçen sürelere ilişkin kesenek ve karşılıklarını istekleri halinde her ay veya 102 nci maddede yazılı süreler içinde başvurmaları ve başvuru tarihindeki katsayılar ve emekli keseneğine esas aylığın hesabına ait diğer unsurlar ile kesenek ve karşılık oranları esas alınmak suretiyle hesaplanacak kesenek ve karşılıklarını aynı süreler içinde defaten ödemeleri halinde aylıksız geçen izin süreleri emeklilik yönünden eski derecelerinde değerlendirilir."

Açıklamalarımız bağlamında sonuç değerlendirmemiz;

Doğum nedeniyle olduğunu değerlendirdiğimiz ücretsiz izin sürenizi Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaat ederek borçlanma yaparsanız emeklilik için aranılan hizmet süresine ilave edilir.

Ücretsiz izniniz 10/02/2016 tarihinden sonra ise, ister borçlanın ister borçlanmayın her durumda kazanılmış hak aylık intibakınızda, yani ek göstergeyi olumlu etkileyen intibak işleminde değerlendirilir.

Şayet ücretsiz izninizin bir bölümü bu tarihten önceye rastlıyorsa, önceye rastlayan kısmı kazanılmış hak aylık intibakınızda değerlendirilmez. Örnek olarak; Ücretsiz izin süresi 10 Temmuz 2015 - 10 Temmuz 2016 tarihleri arasında olan bir memurun kazanılmış hak aylık intibakında 10 Şubat 2016 - 10 Temmuz 2016 tarihleri arasında geçen süre uygulanır, daha önceki kısımlar için uygulanmaz. Borçlanma yapılacak süre ise intibak işleminden ayrı olarak emeklilik hizmet süresine eklenir.

Sonuç bağlamında değerlendirmemiz: ücretsiz izin kullandığınız sürenin tamamı şayet 10/02/2016 tarihinden sonraki sürelere rastlıyorsa, ücretsiz izin bitiminde Kurumunuzca bu sürelerin kazanılmış hak aylık intibak işlemini yapması gerekir. Şayet kullandığınız ücretsiz izin süreleri bu tarihten önceki sürelerse sadece emekli keseneğine esas aylık yönüyle intibak yani ek göstergeyi etkilemeyen intibak işlemini yapması gerekir. Ancak, ücretsiz izin sürelerinizin bir kısmı 10/02/2016 tarihinden önceye bir kısmı bu tarihten sonraya rastlıyorsa sonraya rastlayan kısmı için kazanılmış hak aylık intibak işlemini yapması gerekir. Bu işlemler için de SGK ya borçlanma yapmak zorunluluğu bulunmamaktadır.

NOT: İntibak işlemine dayalı emeklilik aylık tutarı hesabı 5434 e tabi memurlar için geçerlidir, 5510 a tabi memurlar hakkında intibak işlemine dayalı emeklilik işlemi yapılmaz, bunlar hakkında çalışma hayatları içerisindeki prime esas kazançlar esas alınarak emeklilik işlemleri yapılır.