Üst Düzey Kadrolara Atananların Emeklilik Ek Göstergesi

5434 sayılı Kanunun ek 67 nci maddesinde yapılan değişiklikle birlikte bu maddenin uygulamasında bazı farklılıkların ve yanlış anlamaların ortaya çıktığı görülmektedir. Konuyla ilgili olarak Emekli Sandığı Genel Müdürlüğünün(Sosyal Güvenlik Kurumu) çıkarmış olduğu İç Genelgenin bu mahiyette olması nedeniyle yanlış anlamaların düzeltilmesi için aşağıda konunun detaylı bir şekilde izah edilmesine gerek duyulmuştur.

EK 67 MADDE HÜKMÜ

5434 sayılı Kanunun ek 67 nci maddesinde; ?Daha önce atanmış ya da seçilmiş oldukları kadro, görev veya aylık almış oldukları dereceler için belirlenmiş olan ek göstergelerden daha düşük ek gösterge ödenmesi gereken veya ek göstergesi olmayan bir kadro, görev veya dereceye atanan ya da seçilenler; daha önceden yararlanmış oldukları ek gösterge rakamı ile halen bulundukları kadro, görev veya dereceye ilişkin ek gösterge rakamı arasındaki farktan kaynaklanan kesenek ve karşılık tutarının tamamının aylıklarından kesilmesi suretiyle emeklilik açısından yüksek olan ek göstergeden yararlanmaya devam ederler. Bu Kanunun 12 nci maddesinin (II) numaralı fıkrasının (n) bendinde sayılanlar hariç, atandıkları veya seçildikleri kadro, görev ya da derecede en az altı ay görev yapmaksızın ek göstergesi daha düşük bir kadro, görev ya da dereceye atanan veya seçilenler hakkında bu fıkra hükümleri uygulanmaz.

Personel kanunlarında ya da aylık ödenmesine dayanak teşkil eden diğer kanunlarda kendileriyle eşit olarak ek gösterge verilmekte olan kadrolarda bulunanların yararlandıkları ek göstergelerden faydalanma imkanı da kalmayacak şekilde kadro unvanları personel kanunlarından ya da aylık ödenmesine dayanak teşkil eden diğer kanunlardan çıkarılan ve yararlanacakları ek gösterge hakkında ayrıca bir düzenleme yapılmamış olan kadro unvanları üzerinden emekli, dul ve yetim aylığı bağlanmış olanlar ile bu durumda olup iştirakçiliği devam edenlere uygulanacak ek göstergeler; Devlet Personel Başkanlığının görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığı ile Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü tarafından birlikte belirlenir. İlgili kanunlarında ayrıca ek gösterge belirlenmek suretiyle ve bir kadro şartı aranmaksızın yürütülmesi öngörülen görevlere asaleten atanmış veya seçilmiş olanlar hariç olmak üzere, münhasıran kadrosu ihdas edilmemiş görevler için bu fıkra hükmü uygulanmaz ve bu şekilde yürütülen görevler için sonradan ihdas edilen kadrolar dikkate alınmaz. Ek göstergeleri yukarıdaki fıkra uyarınca belirlenenlere, bu belirleme işleminden önce ödenmiş emekli, dul ve yetim aylıkları ile emekli ikramiyeleri için herhangi bir fark ödemesi yapılmaz.?hükmüne yer verilmiştir.

EK 73. MADDE HÜKMÜ

5434 sayılı Kanunun ek 73 üncü maddesinde; ?Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı iştirakçilerinden ek göstergeli veya daha yüksek ek göstergeli bir göreve atananlara; atandıkları görevin ek göstergesi üzerinden emekli aylığı, malullük aylığı bağlanması ve emekli ikramiyesi ödenebilmesi veya toptan ödeme yapılabilmesi için, atandıkları görevin ek göstergesi üzerinden, bu göreve başladıkları tarihten itibaren en az altı ay süreyle Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığına kesenek ve karşılık ödemiş olması şarttır. Altı ay kesenek ve karşılık ödenmemiş olanlara bu göreve atanmadan önce emekli keseneğine esas alınan ek gösterge rakamı üzerinden işlem yapılır.

Her türlü müşavirlik görevlerine atananlar hariç; Bakanlar Kurulu Kararı veya müşterek kararla atananlar, ilgili mevzuatı uyarınca mesleğe özel yarışma sınavı ile giren ve belirli süreli meslek içi eğitimden sonra özel bir yeterlilik sınavı sonunda atanılan görevlerde bulunanlar, Emniyet Hizmetleri Sınıfına dahil olanlar, 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu, 357 sayılı Askeri Hakimler Kanunu, 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanunu ve 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununa tabi olanlar ile yaş haddi, vazife malullüğü veya ölüm nedeniyle altı aylık süreyi tamamlayamayanlar hakkında yapılacak emeklilik işlemlerinde yukarıdaki fıkra hükmü uygulanmaz.

5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun ek 68 inci maddesi hükümleri saklıdır.?hükmüne yer verilmiştir.

EMEKLİ SANDIĞININ GENELGESİ

Bu maddeyle ilgili olarak Emekli Sandığı Tahsisler Daire Başkanlığının T-774 nolu İç Genelgesinde;?- Sandığımız Kanununun Ek 67 inci maddesi değiştirilmek suretiyle daha önce atanmış veya seçilmiş oldukları kadro, görev veya aylık almış oldukları dereceler için belirlenmiş olan ek göstergelerden daha düşük ek göstergeli bir kadro, görev veya dereceye atanan veya seçilenlerin, emeklilik yönünden yüksek ek göstergeden yararlanabilmeleri için en az altı ay görev yapmaları ve görev veya dereceye ilişkin ek gösterge rakamı arasındaki farktan kaynaklanan kesenek ve karşılık tutarının tamamının ilgililerin aylıklarından kesilmesi suretiyle emeklilik açısından yüksek olan ek göstergeden yararlanabileceklerdir.

Ancak, 5434 Sayılı Kanunun 12 inci maddesinin (II) numaralı fıkrasının (n) bendinde sayılan illerin daimi komisyon üyeleri, belediye başkanları ile TBMM. üyeleri hariç, atandıkları veya seçildikleri kadro, görev ya da derecede en az altı ay görev yapanlardan, ek göstergesi daha düşük bir kadro, görev ya da dereceye atanan veya seçilenlerde en az altı ay görev yapma şartı aranmayacaktır.

Ayrıca, herhangi bir kuruma ait her kadrosu iptal edilenin değil, bir kadro unvanının mevcut kadro ve personel mevzuatı çerçevesinde herhangi bir kamu kurumu ayrımı olmaksızın tamamen ortadan yok olması sebebiyle, bu kadro unvanında daha önceden çalışmış olanlar için, mali haklar dahil olmak üzere bazı hakların tespit ve uygulanması imkanının bulunamaması halinde, kaldırılmış kadrodan söz edilebileceği ve sadece bu durumda eşitlik işlemi yapılarak ilgililerin emeklilik yönünden ek göstergesi tespit edilecektir. Aksi takdirde kaldırılan kadronun, diğer kurumlarda var olan aynı kadro için öngörülen ek gösterge esas alınacaktır.

Yine, özel bir kanun hükmü olmadıkça bir kadro ihdas edilmemiş olan görevleri tedvir, vekalet, görevlendirme ve benzeri şekilde yürütenler hakkında eşitlik işlemi yapılamayacağı, bu şekilde yürütülen görevler için sonradan kadro ihdas edilse bile emeklilik yönünden yeni ihdas edilen kadroya ait ek göstergenin tedvir, vekalet veya görevlendirme yoluyla yürütülmüş olan hizmetlerin esas alınmayacağı da vurgulanmıştır.

Sandığımız Kanununa eklenen Geçici 220 inci madde ile de, değişikliğin yürürlük tarihinden önce daha düşük ek göstergeli veya ek göstergesi olmayan bir kadro, görev ya da dereceye atanmış veya seçilmiş olanların, ek göstergeli veya yüksek ek göstergeli kadro, görev ya da derecede en az altı ay görev yapmış olma şartının aranmaması, daha önce Devlet Personel Başkanlığı görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığı ile Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Genel Müdürlüğünce yapılmış olan eşitlik işlemlerinin geçerli olduğu ve bunlara dayalı olarak bağlanmış aylıkların ödenmeye devam edilmesi de sağlanarak hakları korunmuştur.

Sandığımız Kanununun Ek 73 üncü maddesine göre ek göstergesiz görevden ek göstergeli veya daha yüksek ek göstergeli göreve atananlar, bu görevlerinden herhangi bir nedenle ayrılsalar dahi, en az 6 ay kesenek ve karşılık göndermeleri şartıyla emekliye ayrıldıklarında yüksek ek gösterge üzerinden aylık bağlanmakta idi. Getirilen düzenleme ile, Ek-48 (a) fıkrasının son cümlesinin iptal edilmesi nedeniyle bu kanunun yürürlüğe girdiği 27.04.2005 tarihinden sonra, atandıkları veya seçildikleri kadro, görev ya da derecede en az altı ay görev yapmadan, daha düşük ek göstergeli veya ek göstergesi olmayan bir kadro, görev ya da dereceye atananlar, bu görevlerinden ayrılarak iştirakçiliklerini sürdürmeleri halinde, emekliliklerinde Ek 67 madde de sayılan illerin daimi komisyon üyeleri, belediye başkanları, TBMM. üyeleri hariç olmak üzere, yüksek ek gösterge uygulanarak aylık bağlanması mümkün değildir.

Ek 73 üncü maddede sayılan istisnalar kapsamında bulunanlar hakkında ise, en az 6 ay kesenek ve karşılık göndermeden emekliye ayrılmaları halinde, yüksek ek gösterge verilmek suretiyle emeklilik işlemlerinin yapılması, bunlardan 6 ay kesenek ve karşılık gönderilmeden düşük ek göstergeli göreve atananların ise yüksek ek göstergeden yararlandırılmaksızın işlem yapılması gerekmektedir.

Ek göstergeli görevlerden daha düşük ek göstergeli veya ek göstergesiz görevlere atanan veya seçilenlerin, 657 sayılı Kanunun 43. maddesinin (B) Bendinin 2. ve 3. paragrafında belirtilen kadro ve görevlere atananlar hariç mevcut ek gösterge üzerinden aylık bağlanması; bilahare kesenek, karşılık ve %100 kesenek artış farklarının Sandığımız kayıtlarına intikal ettiği anlaşıldıktan sonra yüksek ek göstergeye göre işlem yapılması gerekmektedir.?ifadesine yer verilmiştir.

GENEL BİR DEĞERLENDİRME

Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde;

1- İç Genelgede yer verilen hükmün aksine 5434 sayılı Kanunun ek 73 üncü maddesinde belirtilen istisnalar için 6 aylık çalışma süresi aranmaksızın emekli kesintisi en yüksek ek gösterge üzerinden yapılacaktır. Kaldı ki bu Genelgede de ?Ek 73 üncü maddede sayılan istisnalar kapsamında bulunanlar hakkında ise, en az 6 ay kesenek ve karşılık göndermeden emekliye ayrılmaları halinde, yüksek ek gösterge verilmek suretiyle emeklilik işlemlerinin yapılması, bunlardan 6 ay kesenek ve karşılık gönderilmeden düşük ek göstergeli göreve atananların ise yüksek ek göstergeden yararlandırılmaksızın işlem yapılması gerekmektedir.?ifadesine yer verilerek ek 73 üncü maddede yer alan tek bir istisnaya yer verilmiştir. Açıklamanın kendi içerisinde çelişkili olduğu da görülecektir. Çünkü, en az 6 ay kesenek ve karşılık göndermeden emekliye ayrılanlar için ek 67 nci maddede bir düzenleme bulunmamaktadır.

2- Ek 73 üncü maddede yer alan hususlar istisna niteliğinde olup, bunlar için 6 aylık süre aranmamalıdır. Şayet 6 aylık süre aranmak isteniyorsa bu maddede kanuni düzenleme yapılması şarttır.

3- Bu konuya bir örnek vermek gerekirse, daha önce Bakanlık Müfettişi olan bir personel, 5 ay Genel Müdür olarak görev yaptıktan sonra tekrar müfettiş olarak atanırsa bu personelin emekli kesintisi 6400 ek gösterge(Genel Müdürün Ek Göstergesi) üzerinden kesilecektir. Genelgeye göre ise 6400 ek gösterge üzerinden kesinti yapılamayacaktır.

4- Yukarıdaki açıklamalarda da görüleceği üzere, 657 sayılı Kanunun 43/B maddesinde belirtilen kadrolara atanma halinde ise, zaten daha önce bulunulan ek gösterge ödeneceğinden 1 ay dahi çalışılmış olsa dahi emeklilik açısından sorun bulunmamaktadır. Örnek vermek gerekirse kararnamesiz bir Genel Müdürlüğe atanan bir kişinin altı ay geçmeden 1 inci dereceli Uzman kadrosuna atanması halinde yüksek ek göstergeyi aynen almaya devam etmesi gerekecektir.

5- Ek 73 üncü maddede yer alan hükümler ek 67 nci maddede yer alan hükümlerle zımnen mülga olmayıp, istisna niteliğinde olduğundan uygulanması zorunlu hükümlerdir.

6- Yukarıda yer verilen İç Genelgenin mağduriyetlere sebebiyet vermeden değiştirilmesinin uygun olacağını düşünüyoruz. Suyu yokuşa akıtmanın kimseye faydasının olmayacağını düşünüyoruz.