Serbest Olarak Çalışılan Süreler Emekli İkramiyesinde Değerlendirilir mi?

SORU: Doğum tarihim 24.02.1957'dir. 1981 yılında Veteriner Hekim olarak memuriyete başladım. 5,5 yıl sonra istifa ettim. 2000 yılına kadar serbest olarak çalıştım ve 8 yıl Bağ-Kur ödedim. 06 Ocak 2000 yılında tekrar memuriyete başladım. Bu bilgiler ışığında emeklilik süreme ne kadar kalmıştır? Bugünkü şartlarda emeklilik ikramiyesi ne alabilirim?

CEVAP: Sorunuzda vermiş olduğunuz bilgilere göre çalışma süreleriniz şu şekildedir:

- 1981 yılından itibaren 5,5 yıl
- 6.1.2005 tarihi itibariyle 5 yıl
- 8 yıl serbest çalışma (8 yıl prim ödediğiniz için sadece prim ödediğiniz süreler dikkate alınacaktır)

Yukarıdaki verilere göre toplam hizmetiniz 18 yıl altı aydır. Ancak, bu hizmetin özellikle serbest olarak çalışılan sürelere ilişkin bölümünün tümü kazanılmış hak aylığına eklenmemektedir.

1- Kazanılmış Hak Aylığında Değerlendirme Yapılması

Serbest olarak çalışılan sürelerin ne kadarının kazanılmış hak aylığında değerlendirileceği 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36/C bendinde düzenlenmiştir. Söz konusu bentte; "Sağlık hizmetleri ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfına girenlerden memurluğa girmeden önce yurt içinde veya yurt dışında mesleklerini serbest olarak veya resmi veya özel kurumlarda yapanlarla, memurluktan ayrıldıktan sonra bu işlerde çalışarak yeniden memurluğa girmek isteyenlerin sağlık hizmetlerinde geçen süresinden, bu Kanun ve bu Kanunun 87 nci maddesinde sözü edilen kurumlarda geçen süreleri ile [196 ncı maddede belirtilen şekilde tespit edilecek mahrumiyet bölgelerinde en az 3 yıl çalışanların veya çalışacak olanların sürelerinin] tamamı ve geri kalan sürelerinin dörtte üçü toplamı memurlukta geçmiş sayılarak bu sürelerin her yılı için bir kademe ilerlemesi ve her üç yılı için bir derece yükselmesi verilmek suretiyle değerlendirileceği" hükmü yer almakta olup, değerlendirilecek hizmet sürenizden sadece özel sektörde geçen bölümü 12 yılı geçemeyecektir.

Serbest olarak çalıştığınız sürenin 8 yıl olduğu söz özüne alındığında, bu sürenin dörtte üçü değerlendirilerek kazanılmış hak aylık derece ve kademenize sayılacaktır. Buna göre yaklaşık 6 yıllık süreniz kazanılmış hak aylık derece ve kademenizde değerlendirilecek, 2 yıl değerlendirilemeyecektir.

2- Emeklilik Aylığı ve İkramiyesinde Değerlendirme Yapılması

Emekliliğe ilişkin düzenleme 2829 sayılı "Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanun"da yapılmıştır. Bu Kanunun "Hizmet Birleştirilmesi" başlıklı 4. maddesinde "Kurumlara tabi çeşitli işlerde çalışmış olanların hizmet süreleri, aynı tarihlere rastlamamak kaydıyla bu Kanuna göre aylık bağlanmasına hak kazanıldığında birleştirilir." hükmü yer almaktadır. Bu hüküm gereğince 8 yıllık serbest çalışma sürenizin tümü emekli aylığının hesabında değerlendirilecektir.

Ancak, emekli ikramiyesi için aynı uygulama söz konusu değildir. Emekli ikramiyesine ilişkin düzenleme ise söz konusu Kanunun 12'nci maddesinde yapılmıştır. Maddenin ilk fıkrasında "Son defa T.C. Emekli Sandığına tabi görevlerden emekliye ayrılan ve kendilerine bu Kanunun 8 inci maddesi uyarınca birleştirilen hizmet süreleri üzerinden aylık bağlananlara, T.C. Emekli Sandığına tabi daire, kuruluş ve ortaklıklarda prim veya kesenek ödemek suretiyle geçen sürelerinin toplamı üzerinden, 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre emekli ikramiyesi ödenir." hükmüne yer verilmiş olup, bu hükümde "T.C. Emekli Sandığına tabi daire, kuruluş ve ortaklıklarda prim veya kesenek ödemek suretiyle geçen sürelerin toplamı üzerinden" emekli ikramiyesi verileceği belirtilmiş olup, Emekli Sandığı dışındaki sosyal güvenlik kuruluşlarında geçen süreler emekli ikramiyesi hesaplamasına dahil edilmemektedir.

3- Emeklilik Yaşı, Fiili Hizmet Yılı ve Emekli İkramiyesi

Diğer taraftan 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununda yer alan düzenlemeye göre 49 yaş ve 25 fiili hizmet yılını tamamladıktan sonra emekli olabilirsiniz. Fiili hizmet zammı süresi varsa bu süre hesaplanan yaştan düşülmelidir.

Emekli yaşına ilişkin süreler için daha ayrıntılı bilgi ve emekli ikramiyesinin nasıl hesaplanacağına ilişkin detaylar için memurlar.net'in Emeklilik bölümüne bakmanız uygun olacaktır.