Memur, şef ve şube müdürü, neden emeklilikte aynı maaşı alıyor?

İdareci konumunda olan bir şube müdürüyle üniversite mezunu memurun, şefin, öğretmenin, avukatın, hukuk müşavirinin görev aylıkları farklıdır. Ancak şube müdürü, memur,şef, öğretmen avukat, hukuk müşaviri emekli olduklarında bu farklılık ortadan kalkmaktadır. Bu ünvanlarda bulunan memurlar aynı emekli maaşını almaktadırlar.

Aynı şekilde, yüksek okul mezunu 2200 ek gösterge uygulanan memur, şef, şube müdürünün emekli maaşlarıyla 3000 ek gösterge uygulanan Öğretmen, Polis memuru, Avukat gibi ünvanlardan emekli olanların emekli maaşları arasında büyük bir fark bulunmamaktadır.

Bu durum ise adil, hakkaniyete uygun olmayan, eşit bir durum ortaya çıkarmayan bir sistemin uygulanmasından kaynaklanmaktadır.

Emekli maaşlarının ve ikramiye tutarlarının aynı olma nedeni nedir? Bu konu tamamıyla 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu kapsamında olan memurları ilgilendiren bir husus olup, yeni memurları ilgilendirmemektedir.

Emekli aylığı hesaplama sisteminde kullanılan unsurlar şu şekildedir:

• Görev ünvanı
• Derece ve kademe
• Gösterge ve Ek gösterge
• Taban aylığı
• Kıdem aylığı
• Tazminat aylığı olarak oranlar
• Memur Maaş Katsayısı

Bu unsurlardan en önemlisi olan Ek gösterge ve Tazminat aylığı olarak oranlardır.

Ek göstergeler 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda görevler itibariyle tespiti yapılmıştır. Yaklaşık 18 yıldır değişmeyen ek göstergelerdir. Zaman içerisinde polislerin 2200 olan ek göstergeleri 3000 ek göstergeye yükseltilmiştir.

Emeklli maaşı ve emekli ikramiyesi sistemi 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri ile birlikte uygulanmaktadır.

Ek göstergelerin artırılması 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu Ek 70 nci maddesi hükmünde esas alınacak oranlarında artmasını sağlayacak, böylelikle emekli aylık ve emekli ikramiyelerinin artması da sağlanabilecektir.

5434 sayılı Kanun'un Ek 70'inci maddesinde yer alan ek gösterge gruplarına göre oranlar şu şekildedir.

8400 ila daha yüksek ek göstergeliler için % 255 oranı,

7600 ila 8400 arasında ek göstergeye sahip olanlar için % 215 oranı,

6400 ila 7600 arasında ek göstergeye sahip olanlar için % 195 oranı,

4800 ila 6400 arasında ek göstergeye sahip olanlar için % 165 oranı,

3600 ila 4800 arasında ek göstergeye sahip olanlar için % 145 oranı,

2200 ila 3600 arasında ek göstergeye sahip olanlar için % 85 oranı, (3000 ek gösterge ile 2200 ek gösterge arasında kayda değer bir fark ortaya çıkmamaktadır)

2200 den daha aşağı ek göstergeye sahip olanlar ile hiç ek göstergesi olmayanlar için % 55 oranı,

Uygulanmaktadır.

Peki ek göstergeler maaş ve ikramiyeleri nasıl etkilemektedir:

2200 ek gösterge ile 3000 ek gösterge arasındaki fark ne kadardır.

2200 ek gösterge ile 3600 ek gösterge arasındaki fark ne kadardır.

3000 ek gösterge ile 3600 ek gösterge arasındaki fark ne kadardır.

30 hizmet yılı olan ¼ ündeki yüksek okul mezunu kişiler üzerinden yaptığımız hesaplamalar şu şekildedir:

2200 ek göstergeli memurun aylık tutarı 2.387 TL. ikramiye tutarı 86.051 TL.

3000 ek göstergeli memurun aylık tutarı 2.455 TL. ikramiye tutarı 88.516 TL.

3600 ek göstergeli memurun aylık tutarı 2.993 TL. ikramiye tutarı 107.928 TL. (Ayrıca 3600 ek göstergeye sahip memurların ayrıca en az 2000 makam tazminatı göstergeleri de olur, bu durumda aylık tutarları 4.062 TL.ye yükselir, bunlar uzmanlıklar, daire başkanları vb. gibi)

Ek göstergeleri 3600 den daha yukarı olanlar için bu tutarlar daha da yükselmektedir.

Ek gösterge hakkında genel değerlendirmemiz:

657 sayılı Devlet Memurları Kanununda en son 1995 yılı Ocak ayından itibaren ek gösterge rakamlarında artış yapılmıştır. Hizmet Sınıfları itibariyle ve de unvan itibariyle belirlenmiş olan ek gösterge rakamları o günün şartlarında bir iyileştirme niteliğinde olmuştur.

Ancak, zaman içerisinde 5434 sayılı Kanunun Ek 70 nci maddesinde aylık ve ikramiye hesaplanmasında esas alınan oranların ek gösterge rakamlarına göre ayrıştırılması, aylık ve ikramiye tutarlarının az veya yüksek olmasını gerektirmiş ve ek göstergesi az olanlar aleyhine bir sistemi ortaya çıkarmıştır.

Aleyhte olan bu sistem içerisinde, yine zaman içerisinde bazı kadro görev ünvanları için makam tazminatı, temsil ve görev tazminatı uygulamasının getirilmesiyle beraber aradaki uçurum gittikçe açılmıştır.

Bu nedenle, Doktor, Mühendis, Mimar, Müfettiş, Öğretim üyeleri, öğretim görevlileri, avukat, öğretmen gibi kadro görev ünvanlarında görevlerini yapmakta olan memurların, ayrıca Özellikle İdari Görevde Büyük Sorumluluk Üstlenmiş Olan Şube Müdürü, Şef Unvanında Bulunan Devlet Memurlarının ve de emeklilerinin de yararlanabilecekleri bir değişikliğin yapılması faydalı olacaktır. Polisler için yapılan 3000 ek göstergede tam olarak beklentileri karşılayamamıştır. Bu şekilde yapılan değişikliğin en önemli kalemi de Hizmet Sınıfları itibariyle belirlenen EK GÖSTERGE rakamlarında bir artış ile (2200, 3000 ek göstergelilerin en azından 3600 ek göstergeye yükseltilmesi) 5434 sayılı Kanunun Ek Madde 70 de belirlenen oranlarda da bir artış yapılması (15 er puanlık bir artış beklentileri tam olarak karşılamamıştır), ayrıca makam tazminatı almayanlar için de makam tazminatı tespitinin yapılması gerektiğini değerlendirmekteyiz.

Temennimiz, bu konularda da Hükümetin hakkaniyetli olarak bir artış yapılması yönünde ivedilikle bir çalışma talimatını vermesi, uzunca bir süredir kamu hizmetini yürütmekte olan Devlet memurlarının beklentisini, ömrünü bu işlere vermiş olanların emekliliklerinde de insan onuruna yaraşır bir şekilde hayat sürdürmenin beklentisi olarak görmek gerektiğini düşünmekteyiz.

Ayrıca, tüm hizmet sınıfları ek gösterge uygulamasından yararlanırken, yardımcı hizmetler sınıfında bulunanların yararlanamamasının da izahının bulunmadığını söylememiz de doğru bir yaklaşım olacaktır.