Açıklamalı Değerlendirmelerimiz:
5510 sayılı Kanuna t5510 sayılı Kanuna tabi memurlar için 3600 ek gösterge artışı emekli aylığını etkilemeyecek, ancak emekli ikramiyesini etkileyecektir. Dolayısıyla 5510 sayılı Kanuna tabi memurlar için de 3600 ek gösterge artışı önemli olmaktadır.
5510 sayılı Kanuna tabi memurlar için emekli ikramiyesi hesaplanmasının esas ve usulleri 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu Ek madde 82 hükmünde belirlenmiştir. Bu hüküm sadece 2008 yılı Ekim ayından sonra ilk defa memurluk hizmetine başlamış kişiler hakkında uygulanmaktadır.
Ek madde hükmündeki kurallara göre 5510 sayılı Kanuna tabi memurların emekli ikramiyesi alabilme şartları;
-5510 sayılı Kanuna tabi memurların emekli ikramiyesi ödemelerinde 5434 sayılı Kanun Madde 89 hükmü uygulanmaktadır. Yani emekli ikramiyesine ilişkin azami süre, hesap yöntemi, emekli ikramiyesinin hesabında kullanılan ödeme unsurları ile bu ödeme unsurlarına hak kazanma şartlarına ilişkin esas ve usullerde 5434 sayılı Kanuna tabi memur emsal alınmaktadır.
Yani, 5510 sayılı Kanuna tabi şube müdürü, hemşire, öğretmen, polis memuru vb. gibi 15 Ocak 2023 tarihinden geçerli 3600 ek gösterge uygulanacak olan mesleklerden 30 hizmet yılı doldurulduktan sonra emekli olacaklara ödenecek olan emekli ikramiyesinde, 5434 sayılı Kanuna tabi şube müdürü, hemşire, öğretmen, polis memuru vb. gibi 3600 ek göstergesi olan kişinin emekli olduğunda alacağı emekli ikramiyesi tutarı kadar emekli ikramiyesi ödenecektir.
Bugün için; 30 hizmet yılı ¼ ve 3600 ek gösterge esas alınarak hesaplama yapıldığında, yani 5510 sayılı Kanuna tabi olanlar için uygulanmayan ancak emekli ikramiyesinde kıyas alınarak hesaplama yapılacağından sadece emeklilik ikramiyesi tutarının bulunması için memurun derece, kademe, gösterge, ek gösterge, taban aylığı, kıdem aylığı, özel hizmet aylığı, memur maaş katsayısı unsurları üzerinden yapılan hesaplama sonucunda TL. emekli ikramiyesi ödenecektir.
Bu bağlamda; 15 Ocak 2023 tarihinden geçerli olmak üzere uygulanacak olan 3600 ek gösterge artışından/600 puanlık ek gösterge artışlarından 5510 sayılı Kanuna tabi memurlar da sadece emekli ikramiyesi açısından yararlanacaklardır. Ancak, bu yararlanma kısa vadede değil uzun vadede emekli olduklarında faydası görülecek bir durumdur. Kısa vadede emekli olacak durumlarda vardır. Yani 2008 Ekim ayı öncesi işçi, esnaf olarak hizmetleri olup da bu tarihten sonra memur olanlar daha önce emeklilik şartlarını kazanmış olacaklardır. Bu durumda olanlara emekli olduklarında memurluk hizmetleri üzerinden emekli ikramiye tutarlarını görev aylıkları, yani prime esas kazançları üzerinden değil de sadece bazı kalemler esas alınarak, yani 5434 sayılı Kanuna tabi emsal durumu esas alınarak yapılacak hesaplama sonucu bulunacak tutar üzerinden emekli ikramiyelerini alabilecekler ve bu kalemler arasında emekli ikramiye tutarını artırıcı etkisi olan 3600 ek gösterge de bulunacaktır.
Sonuç olarak değerlendirmemiz, 5510 sayılı Kanuna tabi memurlar emekli aylıklarını prime esas kazançları esas alınarak hesaplama sonucu bulunacak tutar üzerinden alacak olmakla birlikte, EMEKLİ İKRAMİYELERİNİ 5434 sayılı Kanunun hükümleri uygulanarak alacaklardır: Yani görev aylıkları üzerinden değil 5434 sayılı Kanuna tabi olanların SGK primlerine esas tutulan unsurlar esas alınarak hesaplanan brüt tutar esas alınarak her tam yıllarına karşılık emekli ikramiyelerini alacaklardır.
Bu bağlamda 5510'a tabi memurlar için de, 3600 ek gösterge artışı veya 600 puanlık ek gösterge artışları emekli ikramiyesi tutarını artırıcı yönü olduğundan önemli olduğunu değerlendirmekteyiz.
Emeklilik/yaşlılık aylığında ödenecek tutarın hesaplanması konusu:
Sitemize zaman zaman yapılan müracaatlarda 5510 a tabi memurların aylık ve emekli ikramiye tutarları istenilmekte ve bu konuda hesaplamaların yapılması istenilmektedir.
Ancak bilinmesi gereken husus şudur:
5510 a tabi memurlar için sitemizde net bir hesaplama yapılması mümkün olmamaktadır. Zira, 5510 a tabi memurların yaşlılık aylığı, engellilikten dolayı yaşlılık aylığı, malullük aylığı gibi yapılacak hesaplamalarda memurun tüm çalışma hayatı süresince SGK prime esas kazançları, ortalama aylık kazançları, güncelleme katsayısı vb. gibi bilinmesi gereken verilere ihtiyaç olmakta, bunun ise tarafımızca veya ziyaretçilerimizce bilinmesi mümkün olmadığından (özellikle prime esas kazançları) bu konularda bir hesaplama yapmamız da mümkün olmamaktadır. Tahmini bir hesaplama yapılması da zaten net bir bilgiyi içermeyecek ve yanıltıcı bilgi ve hesaplamalara yol açabilecektir. Esasen, kişilerin çalışma hayatları içerisindeki toplam kazançları da farklı olabilmektedir. Bu nedenle de kişi bazında bir hesaplama yapılması da mümkün olamamaktadır. SGK prime esas kazançların SGK sistemlerinde olduğu bilindiğinden aylık konusunda net bilginin de SGK tarafından öğrenilmesi gerektiğini belirtebiliriz.
Ancak, özetle şunu belirtmek isteriz. Her durumda 5510 a tabi memurların görev aylıklarının tamamı prime esas kazançlarda dikkate alınmış olsa da 5510 sistemindeki emekli aylığı bağlanması hesabının 5434 sistemindeki emekli aylığı bağlanması hesabıyla kıyaslanmaz. Şöyle ki; 5434 e tabi aylık hesabında tüm çalışma süresindeki primlerin ortalamasının etkisi yoktur, memurluk süresi içerisinde bulunduğu ve en yüksek aylık bağlamaya imkan veren konumu esas alınmaktadır. 5510 da ise bunun tamamıyla aksine tüm çalışma süresi içerisinde almış olduğu görev aylıkları ve prime esas kazanç tutarları memurun emekli aylığını belirlemede büyük etkendir. Yüksek maaş alınma ile düşük maaş alınma bağlanacak olan aylığı etkilemektedir. Bu bakımdan 5510 a tabi olanların prime esas kazançları ne kadar yüksekse o kadar yüksek, ne kadar az ise o kadar da az emekli aylığı alması kaçınılmaz olmaktadır.
Ayrıca, hem 5434 hem de 5510 a tabi memurlar için emekli ikramiyesi hesaplanması sistemi aynı olduğundan, yani 5510 a tabi memurlar da 5434 e tabi memurlar için uygulanan emekli ikramiyesi hesaplama sistemi kapsamında oldukları için, sadece emekli ikramiyesi hesaplaması için https://www.memurlar.net/maasrobot/ adresimiz ziyaret edilebilir.