Detaylar/Değerlendirmeler;
Memurların emekli ikramiyesi ödemesine ilişkin esaslar, 5434'e tabi memurlar için 5434 sayılı Kanun Madde 89'da; 5510'a tabi memurlar için de 5434 sayılı Kanun Ek Madde 82 hükmünde belirtilmiştir.
1- Devlet Memurluğuna başlamadan önceki SSK.lı ve Bağ-Kurlu sürelere emekli ikramiyesi ödenmesi:
- Bağ-Kurlu süreler ilgililerin kendilerine ait işlerdir. Başka bir işverene tabi olarak yapılan işler değildir. Ortada bir hizmet akdi bulunmaz. Bu nedenle Bağ-Kurlu süreler emekli ikramiyesinde ve kıdem tazminatında değerlenmez. Bu süreler karşılığında bir ödeme yapılmaz.
- Özel Sektörde geçen SSK.lı süreler, bu süreler memur emeklilik işlemleri esnasında emekli ikramiyesinde değerlenme kapsamına alınmaz. Bu süreler için, işçi olarak özel sektörde çalışanların çalıştıkları özel sektör tarafından işinden ayrıldığında 1475 sayılı İş Kanunu Madde 14 hükmüne göre kıdem tazminatı ödemesine hak kazanılırsa ödeme yapılır, hak kazanılmazsa ödeme yapılmaz.
- Kamu işyerlerinde SSK.lı çalışan ve memurluğa başlayan kişiler için, memurluktan
veya işçi olarak emekli olacakları zaman, 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu
Madde 89 ile 1475 sayılı İş Kanunu Madde 14 hükmü birlikte uygulanmaktadır.
İş Kanunun 14. maddesine göre, kıdem tazminatı verilme halleri olarak;
- Askerlik sebebiyle isteğiyle görevinden ayrılanlar,
- Evlenen kadınların işinden bir yıl içerisinde ayrılanlar,
- Emeklilik sebebiyle ayrılanlar,
- 8 Eylül 1999 tarihinden önce çalışmaya başlayıp da bu tarihten sonra İstifa
edenlerden, 15 yıllık sigortalılık süresi ve 3600 gün hizmetleri bulunanlar,
- 8 Eylül 1999 tarihinden sonra sigortalı olanlardan 25 yıl sigortalılık süresi
ve 4500 gün hizmetleri bulunanlar veya sigortalılık süresi olmaksızın 7000 gün
hizmetleri bulunanlar görevlerinden ayrıldıklarında kıdem tazminatı alabiliyorlar.
- Ancak, 08/09/1999 tarihinden önce görevlerinden istifa ederek ayrılmış işçiler
hiç bir koşulda kıdem tazminatı alamıyorlar. Kıdem tazminatına hak kazanmadıkları
için de bu kişiler memur olup memurluktan emekli olduklarında da bu sürelerine
emekli ikramiyesi alamıyorlar.
Bu şartları taşıyanlar emekli oldukları zaman kamu işyerlerinde geçen ve kıdem
tazminatı alınmamış olunan sürelerine karşılık emekli ikramiyesi alabiliyorlar.
Burada emekli olunması için mutlaka memurluk olarak emekli olma kuralı bulunmuyor.
İster işçi ister esnaf, ister memur olarak emekli aylığı bağlanmış olduğunda
kamu işyerinde geçen sigortalı sürelere emekli ikramiyesi alabiliyorlar.
-Aynı kurumda işçi/sözleşmeli olarak çalışmakta iken, yine aynı Kuruma ve o
Kurumunun kendi işlemi sonucunda veya Kanunla verilmiş bir imkanla (örnek 7433
sayılı Kanunla sözleşmeli çalışırken talebe bağlı olarak memur kadrosuna geçme
durumu) aynı Kurumda memurluğa atanma halinde kişilere herhangi bir ödeme yapılmadığından,
emekli aylığı bağlandığında tutarı alınmayan bu süreler de emekli ikramiyesi
hesabında dikkate alınmaktadır.
Bu şartları taşıyanlar emekli oldukları zaman kamu işyerlerinde geçen ve kıdem
tazminatı alınmamış olunan sürelerine karşılık emekli ikramiyesi alabiliyorlar.
Burada emekli olunması için mutlaka memurluk olarak emekli olma kuralı bulunmuyor.
İster işçi ister esnaf, ister memur olarak emekli aylığı bağlanmış olduğunda
kamu işyerinde geçen sigortalı sürelere emekli ikramiyesi alabiliyorlar.
2- Emekli ikramiyesi ödenmesinde üst hizmet yılı sınırlaması yoktur:
Memurlara emeklilik ikramiyesi ödenmesinde üst sınır bulunmamaktadır. Kaç yıl
hizmet yapmışlarsa bu hizmet süresinin her tam yılına emekli ikramiyesi ödenmektedir.
28 yıl ise 28 yıl, 32 yıl ise 32 yıl, 44 yıl ise 44 yıl gibi.
Ancak, tam yıl olunmayan eksik ay sürelerine emekli ikramiyesi ödenmemektedir.
Yani bir memurun 35 yıl 11 ay hizmeti üzerinden emekli olmuşsa sadece 35 yıla
ikramiye ödenir, 11 ayına ikramiye ödenmez. Ancak, kıdem tazminatında böyle
bir sınırlama yoktur, nasıl ki memurların 30 yıl üzerine ikramiye ödenmemesi
ortadan kaldırılmışsa, aynı şekilde tam yıldan az sürelere de emekli ikramiyesi
ödenmesine yönelik bir değişikliğin doğru olacağını söyleyebiliriz.
3- Ödeme alınmış süreler;
Memurların daha önce çalıştıkları kamu işyerlerinden iş sonu tazminatı, kıdem
tazminatı vb. gibi bir ödeme almışlarsa, bu süreler memurların emekliliklerinde
ödenecek olan hizmet yıllarına dahil edilmez.