Daire, polislik mesleğinin özelliğine vurgu yaptı
Polislik mesleği ülkede güvenlik ve asayişin sağlanması için geceli ve gündüzlü, ağır şartlarda silahlı olarak görev yapmayı ve yasal şartlar oluştuğunda silah kullanmayı gerektiren bir meslektir. Dolayısıyla, bu mesleği icra edecek personelin görevin niteliği gereği özel olarak seçilmesi, eğitilmesi ve bu kapsamda sağlık açısından diğer sınıflarda aranmayan bazı sağlık şartlarının emniyet hizmetleri sınıfı görevini yapanlar bakımından aranması gerektiği, her hastalığın bu görevin yapılmasını aynı düzeyde etkilemesinin söz konusu olamayacağı kuşkusuzdur.
Polislik mesleğinin yoğun fiziksel ve psikolojik strese maruz kalınan bir meslek olduğu, psikiyatrik hastalıkların muhtemel tekrarlama riski bulunduğu, bu riskleri bünyesinde barındıran personelin silah taşımasının da polislik görevinin aksatılmadan yürütülmesini tehlikeye düşüreceği, bu nedenle Psikiyatrik hastalıklar nedeniyle malul olan veya hizmet sınıfı değişen Emniyet Hizmetleri Sınıfında görev yapan personelin diğer hastalıklar sebebiyle sınıfı değiştirilen personelden farklı olarak tekrar eski sınıfına geri dönüşüne imkan tanınmamasına ilişkin düzenlemenin kamu yararı amacına uygun olduğu, dava konusu düzenlemenin kanunun verdiği yetkiye dayanılarak kanun çerçevesinde yapıldığı, anayasanın eşitlik ilkesine aykırı olmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu gerekçe ile de bireysel işlemi de hukuka uygun buldu
Bu bağlamda, emniyet hizmetleri sınıfı ve diğer hizmet sınıflarında görev yapan personelin hastalıkları veya vücutlarında meydana gelen arızaların hangi sağlık dilimine girdiği tespit edildikten sonra, emniyet hizmetleri sınıfında çalışabilecek sağlık koşullarını taşımadığı tespit edilen personelin, belirli bir kategoride değerlendirilerek, bulundukları hizmet sınıflarındaki görevlerini yapıp yapamayacakları veya başka hizmet sınıfında çalışıp çalışamayacakları ya da sakatlık veya hastalıkları sonucunda çalışamayacaklar ise, emeklilik hükümlerinden yararlanacakları belirtilerek personelin sağlık durumuna göre hizmet sınıfı değişikliği veya emeklilik haklarını korumaya yönelik düzenlemeler yapılmış olup, psikiyatrik hastalıklar nedeniyle malul olan veya hizmet sınıfı değişen personelin, Emniyet Hizmetleri Sınıfına geri dönemeyecekleri hüküm altına alınmıştır.
Polislik mesleğinin yoğun fiziksel ve psikolojik strese maruz kalınan bir meslek olduğu, psikiyatrik hastalıkların muhtemel tekrarlama riski bulunduğu, bu riskleri bünyesinde barındıran personelin silah taşımasının da polislik görevinin aksatılmadan yürütülmesini tehlikeye düşüreceği, bu nedenle psikiyatrik hastalıklar nedeniyle malul olan veya hizmet sınıfı değişen emniyet hizmetleri sınıfında görev yapan personelin, diğer hastalıklar sebebiyle sınıfı değiştirilen personelden farklı olarak tekrar eski sınıfına geri dönüşüne imkan tanınmamasına ilişkin olarak, Emniyet Teşkilat Kanunu ile davalı idareye tanınan takdir yetkisine dayanılarak yapılan düzenlemenin, kamu yararına ve hizmet gereklerine uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
T.C.
DANIŞTAY
İKİNCİ DAİRE
Esas No: 2021/19077
Karar No: 2024/6275
DAVANIN KONUSU:
... İl Emniyet Müdürlüğü emrinde polis memuru olarak görev yapmakta iken, sağlık durumu nedeniyle sınıf değişikliği yapılarak genel idare hizmetleri sınıfına aktarılan ve ... İl Emniyet Müdürlüğüne bilgisayar işletmeni olarak atanan davacı tarafından; yeniden emniyet hizmetleri sınıfına aktarılması istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin Emniyet Genel Müdürlüğü Sosyal Hizmetler ve Sağlık İşleri Daire Başkanlığının... günlü, ... sayılı işlemi ile ... günlü, ... sayılı işleminin ve bu işlemlerin dayanağı olan Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği'nin "Emniyet Teşkilatına geri dönme ve Emniyet Hizmetleri Sınıfına yeniden geçiş" başlıklı 14. maddesinin 2. fıkrasındaki "psikiyatrik rahatsızlıklar hariç" ibaresinin ve aynı maddenin 3. fıkrasının iptali ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla bu işlemler nedeniyle yoksun kalınan parasal hakların yasal faiziyle ve paranın enflasyon karşısındaki değer kaybıyla birlikte tarafına ödenmesine karar verilmesi istenilmektedir.
DAVACININ İDDİALARI:
Davacı tarafından; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 105/4. maddesi gereğince, memurun uzun süreli bir tedavi gerektiren hastalığa yakalanması ve istirahatine ihtiyaç görülmemesi halinde, tedavi sürecinin sonunda iyileşemeyip emeklilik hakkını da elde etmemiş olanların gerekli sağlık şartlarını yeniden kazandıkları tespit edildiği ve yeniden memuriyete dönmek istedikleri takdirde, atanmalarına herhangi bir engel bulunmadığı, aksi yöndeki uygulamaların zorlama bir yorum olduğu ve kanun koyucunun anılan hükümle güttüğü amaca uygun olmadığı; isteğinin yerine getirilmesine engel oluşturan dava konusu Yönetmelik hükümlerinin hukuka aykırı olduğu, zira, rahatsızlığın düzeldiği gerekçesiyle emniyet hizmetleri sınıfına geri dönmek istemiyle yapılan başvuruların iki yıl içinde yapılması ve başvuran kişinin Yönetmelik'te belirlenen A-B-C dilimi sağlık şartlarını taşıması gerektiği belirtilirken, bahsi geçen rahatsızlığın psikiyatrik olması halinde kişinin ve geçirmiş olduğu rahatsızlığın durumuna göre değerlendirme yapılarak karar verilmesi gerekirken, herhangi bir istisna ve şart aranmaksızın geri dönüşün olanaksız hale getirilmesinin eşitlik ilkesine aykırılık oluşturduğu; kanunla düzenlenmesi zorunlu olan konunun yönetmelikle düzenlendiği, bu nedenle, 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun 4/3. maddesinin itiraz yoluyla iptali için Anayasa Mahkemesine başvurulması gerektiği ileri sürülmektedir.
DAVALI İDARELERİN SAVUNMASI:
Davalı idareler tarafından; 657 sayılı Kanun'un uyuşmazlık hakkında uygulanamayacağı, emniyet personeline yönelik özel düzenlemenin bulunduğu, dava konusu Yönetmeliğin, 3201 sayılı Kanun'un 4. maddesindeki sağlık şartlarına ilişkin hususların yönetmelikle düzenleneceğine yönelik hüküm doğrultusunda tesis edildiği, hukuka aykırı bir durumun bulunmadığı; (D) diliminde bulunan patolojik tanıların psikiyatrik açıdan ciddiyeti olan ve klinik seyir açısından ağır tanılar olduğu, hizmet sınıfı değişikliğindeki amacın kişileri cezalandırmak değil, hem kişileri korumak hem de kamu yararı ve hizmetin gereklerini yerine getirmek olduğu, kendilerine, çalışma arkadaşlarına ve topluma karşı tehlike oluşturacak durumların önüne geçilmesi adına bu düzenlemelerin yapıldığı, davacı hakkındaki son durum bildirir 17/11/2021 tarihli raporun da (D) dilimli olduğu savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ DÜŞÜNCESİ:
Hukukun genel ilkelerine ve üst hukuk normlarına uygun kurallar içeren işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı, bu sebeple, davanın reddi gerektiği düşünülmüştür.
DANIŞTAY SAVCISI DÜŞÜNCESİ:
Dava ... İl Emniyet Müdürlüğünde polis memuru olarak görev yapmakta iken sağlık nedeniyle sınıf değişikliği yapılarak Genel İdare Hizmetleri Sınıfına aktarılan ve Antalya İl Emniyet Müdürlüğüne bilgisayar işletmeni olarak ataması yapılmış olan davacı tarafından, yeniden emniyet hizmetleri sınıfına aktarılması istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin Emniyet Genel Müdürlüğü Sosyal Hizmetler ve Sağlık İşleri Daire Başkanlığının... tarih ve ... sayılı işlemi ile ... tarih ve ... sayılı işleminin ve bu işlemlerin dayanağı olan Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği'nin "Emniyet Teşkilatına geri dönme ve Emniyet Hizmetleri Sınıfına yeniden geçiş" başlıklı 14. maddesinin 2. fıkrasındaki "psikiyatrik rahatsızlıklar hariç" ibaresinin ve aynı maddenin 3. fıkrasının iptali ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak şartıyla bu işlemler nedeniyle yoksun kalınan parasal hakların yasal faizi ve paranın enflasyon karşısındaki değer kaybıyla birlikte tarafına iade edilmesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
Dava dosyasının incelenmesinden, ... İl Emniyet Müdürlüğünde Emniyet Hizmetleri Sınıfında polis memuru olarak görev yapmakta iken davacı hakkında, ... Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesince düzenlenen... tarih ve ... sayılı sağlık kurulu raporunda; "Kronik nitelik kazanmış depresif bozukluk ve dürtü kontrol bozukluğu, ETSŞY Ek 3-D diliminde bulunduğu" tanısı konulduğu, Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığının talebi üzerine Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Maluliyet ve Sağlık Kurulları Daire Başkanlığı tarafından, ... tarih ve ... sayılı kararla, davacının; "1) Malul olduğuna, 2) Emniyet Hizmetleri Sınıfında görev yapamayacağına, 3) Genel İdare Hizmetleri Sınıfında çalışabileceğine, 4) Başka birinin sürekli bakımına muhtaç olmadığına, 5) Kontrol muayenesi gerekmediğine," karar verildiği, bunun üzerine davacıya, adi malul olarak emekli olması ya da GİH sınıfında çalışması yönünde tercihinin sorulduğu, davacının tercihi dikkate alınarak sağlık nedeniyle sınıf değişikliği yapılmak suretiyle 31.05.2019 tarihi itibariyle Emniyet Hizmetleri Sınıfından Genel İdare Hizmetleri Sınıfına aktarılarak Antalya İl Emniyet Müdürlüğüne sivil memur kadrosunda bilgisayar işletmeni olarak atamasının yapıldığı, davacının 15.06.2021 tarihli dilekçesiyle yeniden hastaneye sevki ile 657 sayılı DMK'nun 105/4. Maddesi uyarınca yeniden emniyet hizmetleri sınıfına aktarılması için idari başvuruda bulunduğu, davacının talebinin Emniyet Genel Müdürlüğü Sosyal Hizmetler ve Sağlık İşleri Daire Başkanlığının ... tarih ve ... sayılı işlemi ile Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği'nin 24. Maddesi gerekçe gösterilerek reddedildiği, bu işlemin 16.07.2021 tarihinde davacıya tebliği edildiği, davacının anılan 24. maddenin kendisi ile bir ilgisinin bulunmadığını belirterek durumunun yeniden değerlendirilmesi için 08.09.2021 tarihinde yeniden başvuruda bulunduğu, bu kez davalı idarenin ... tarih ve ... sayılı işlemi ile madde numarasının sehven yanlış yazıldığı belirtilerek Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği'nin 14. maddesi gerekçe gösterilerek davacının talebinin reddedildiği, bu işlemin 14.10.2021 tarihinde davacıya tebliğ edildiği, davacının 12.10.2021 tarihinde Kamu Denetçiliği Kurumuna başvurduğu, davacının bu talebinin anılan kurumun 26.11.2021 tarihli işlemi ile incelenmeksizin reddedildiği, bu kararın 10.12.2021 tarihinde davacıya tebliği üzerine süresinde 13.12.2021 tarihinde bu davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği'nin "Emniyet Teşkilatına geri dönme ve Emniyet Hizmetleri Sınıfına yeniden geçiş" başlıklı 14. maddesinin 2. fıkrasındaki "psikiyatrik rahatsızlıklar hariç" ibaresinin ve aynı maddenin 3. fıkrasının iptali istemi yönünden yapılan incelemede;
3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanununun 4. maddesinin 3. fıkrasında "Her hizmet bölümü için gerekli görev ve çalışma şartları ile bir hizmet bölümünden diğerine aktarılmada gözönünde bulundurulacak esaslar ve sağlık şartları, İçişleri Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikle belirtilir." hükmüne yer verilmiş, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Kapsam" başlıklı 1. maddesinin 3. fıkrasında da Emniyet Teşkilatı mensuplarının özel kanunları hükümlerine tabi olduğu, Devlet memurluğuna alınacaklarda aranacak genel ve özel şartları düzenleyen 48. maddesinin B-2. fıkrasında da Kurumların özel kanun veya diğer mevzuatında aranan şartları taşımak gerektiği belirtilmiştir.
Öncelikle belirtmek gerekir ki, açıklanan bu hükümlere göre davacının emniyet hizmetleri sınıfında görev yapacak personelin sağlık niteliklerini sağlayıp sağlamadığı, bu sınıfın sağlık niteliklerini kaybedenlerin başka bir sınıfa aktarılması halinde yeniden eski sınıfına döndürülmesine ilişkin şartlar hususunda öncelikle uygulanması gereken mevzuat 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu değil, 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu ve bu kanuna dayanılarak yürürlüğe konulan Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği olduğu açıktır.
Dava konusu yönetmeliğin iptali talep edilen "Emniyet Teşkilatına geri dönme ve Emniyet Hizmetleri Sınıfına yeniden geçiş" başlıklı 14. maddesinde"(1) Emniyet Teşkilatından ayrılanlardan, altı aydan sonra yeniden mesleğe dönecek olanlar, sağlık durumlarını giriş raporu ile belgelemek zorundadırlar. Bu durumda olanlar için 13 üncü maddede belirlenen sağlık şartları aranır. 6 aydan önce dönecek olanlara giriş raporu aldırılmaz.
(2) Rahatsızlığı sebebiyle (psikiyatrik rahatsızlıklar hariç) hakkında bu Yönetmelik hükümlerine göre hizmet sınıfı değişikliği yapılan veya malul olan Emniyet Hizmetleri Sınıfı personelden; rahatsızlığının düzeldiği gerekçesiyle Emniyet Hizmetleri Sınıfına geri dönmek isteyenlerde, sınıf değişikliği tarihinden itibaren iki yıl içinde müracaatları halinde, 13 üncü maddede Emniyet Hizmetleri Sınıfı için belirtilen sağlık şartları aranır.
(3) Psikiyatrik hastalıklar nedeniyle malul olan veya hizmet sınıfı değişen personel, Emniyet Hizmetleri Sınıfına geri dönemez." düzenlemesine yer verilmiştir.
Davacı tarafından, dava konusu edilen yönetmelik hükümlerinin anayasanın kanun önünde eşitlik ilkesine aykırı olduğu ve düzenlemenin kanun ile yapılması gerektiği ileri sürülmüştür.
Anayasa'nın 10. maddesinde yer verilen eşitlik ilkesi ile eylemli değil, hukuksal eşitlik öngörülmektedir. Eşitlik ilkesinin amacı, aynı durumda bulunan kişilerin kanunla aynı işleme bağlı tutulmalarını sağlamak ve kişilere kanunlar karşısında ayrım yapılmasını ve ayrıcalık tanınmasını önlemektir. Bu ilkeyle, aynı durumda bulunan kimi kişi ve topluluklara ayrı kurallar uygulanarak kanun karşısında eşitliğin ihlali yasaklanmıştır. Kanun önünde eşitlik ilkesi herkesin her yönden aynı kurallara bağlı tutulacağı anlamına gelmez. Durum ve konumlardaki özellikler, kimi kişiler ya da topluluklar için değişik kurallara bağlı tutulursa Anayasa'nın öngördüğü eşitlik ilkesi ihlal edilmiş olmaz. (AYM,03.10.2013 tarih ve E.2013/23:K.2013/123 sayılı kararı)
Polislik mesleği ülkede güvenlik ve asayişin sağlanması için geceli ve gündüzlü, ağır şartlarda silahlı olarak görev yapmayı ve yasal şartlar oluştuğunda silah kullanmayı gerektiren bir meslektir. Dolayısıyla, bu mesleği icra edecek personelin görevin niteliği gereği özel olarak seçilmesi, eğitilmesi ve bu kapsamda sağlık açısından diğer sınıflarda aranmayan bazı sağlık şartlarının emniyet hizmetleri sınıfı görevini yapanlar bakımından aranması gerektiği, her hastalığın bu görevin yapılmasını aynı düzeyde etkilemesinin söz konusu olamayacağı kuşkusuzdur.
Polislik mesleğinin yoğun fiziksel ve psikolojik strese maruz kalınan bir meslek olduğu, psikiyatrik hastalıkların muhtemel tekrarlama riski bulunduğu, bu riskleri bünyesinde barındıran personelin silah taşımasının da polislik görevinin aksatılmadan yürütülmesini tehlikeye düşüreceği, bu nedenle Psikiyatrik hastalıklar nedeniyle malul olan veya hizmet sınıfı değişen Emniyet Hizmetleri Sınıfında görev yapan personelin diğer hastalıklar sebebiyle sınıfı değiştirilen personelden farklı olarak tekrar eski sınıfına geri dönüşüne imkan tanınmamasına ilişkin düzenlemenin kamu yararı amacına uygun olduğu, dava konusu düzenlemenin kanunun verdiği yetkiye dayanılarak kanun çerçevesinde yapıldığı, anayasanın eşitlik ilkesine aykırı olmadığı sonucuna varılmıştır.
Bireysel işlemin iptali istemi yönünden yapılan incelemede;
03/01/2018 tarihli 30290 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan ve 3201 sayılı Kanunun 4. ve 657 sayılı Kanunun 48. maddesi dayanak gösterilerek yürürlüğe konulan Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği'nin 14. maddesinin 3. fıkrasında Psikiyatrik hastalıklar nedeniyle malul olan veya hizmet sınıfı değişen personel, Emniyet Hizmetleri Sınıfına geri dönemez." düzenlemesine, aynı yönetmeliğin "Emniyet Teşkilatında Devlet memurluğuna atandıktan sonra sağlık şartlarına göre çalışma" başlıklı 16. maddesinde"(1) Emniyet Hizmetleri Sınıfında çalışan polis amirleri dışındaki personelden;
a) Sağlık kurulu raporuna göre, A-B-C dilimi sağlık şartlarını taşıdıkları tespit edilenler, aynı hizmet sınıfında çalışmaya devam ederler.
b) D dilimi sağlık şartlarını taşıdıkları tespit edilenler Emniyet Hizmetleri Sınıfında çalışamazlar. Bu durumda olanların sağlık kurulu raporları ve sağlık dosyaları, sağlık komisyonunun görüşü ile birlikte, maluliyet veya hizmet sınıfı değişikliği yönünden gerekli işlemler yapılmak üzere Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilir. ..." düzenlemesine yer verilmiştir.
Dava konusu yönetmeliğe ekli hastalık ve branşlarının sınıflandırılmasına ilişkin Ek-3 'ün Ruh Sağlığı ve Hastalıkları başlığı altındaki 11. maddesinde, kronik nitelik kazanmış, kişinin sosyalliğini (iş ortamına uyumunu ve kişiler arası ilişkilerini) ve/veya işlevselliğini (çalışma gücü ve verimini) bozmuş, güncel tedavi algoritmalarına uygun şekilde, etkin doz ve yeterli süre tedavi edilmelerine rağmen iyileşememiş olan, silahlı görev yapabilecek iyilik haline ulaşamamış olan depresyon bozuklukları ve anksiyete bozukluklarının "D" dilimi kapsamında değerlendirileceği belirtilmiştir.
Yukarıdaki açıklamalar ile, davacının Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliğinin EK-3 11. maddesinin D dilimine uyan "Kronik nitelik kazanmış depresif bozukluk ve dürtü kontrol bozukluğu" tanılı psikiyatrik hastalığı sebebiyle emniyet hizmetleri sınıfından genel idare hizmetleri sınıfına aktarılmış olduğu dikkate alındığında, anılan yönetmeliğin 14. maddesi ve 16. maddeleri uyarınca davacının yeniden emniyet hizmetleri sınıfına döndürülmemesine ilişkin bireysel işlemde de hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; duruşma için belirlenen 18/12/2024 günü, davacının gelmediği, davalı İçişleri Bakanlığını temsilen Hukuk Müşaviri ...'ün geldiği, davalı Emniyet Genel Müdürlüğünü temsilen duruşmaya katılanın olmadığı görülerek, Danıştay Savcısının hazır bulunduğu açık duruşmaya başlanıldı. Duruşmada hazır bulunan tarafa usulüne göre söz verilip dinlenildikten ve Savcının düşüncesi alındıktan sonra duruşmaya son verildi. Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, davacının 3201 sayılı Kanun'un 4/3. maddesine yönelik Anayasa'ya aykırılık iddiası ciddi bulunmayarak işin esası incelendi, gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Dava dosyasının incelenmesinden; ... İl Emniyet Müdürlüğü emrinde polis memuru olarak görev yapan davacı hakkında, ... Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesince düzenlenen ... günlü, ... sayılı sağlık kurulu raporunda, "Kronik nitelik kazanmış depresif bozukluk ve dürtü kontrol bozukluğu, ETSŞY Ek 3-D diliminde bulunduğu" tanısı konulduğu, bahsi geçen rapordaki mevcut sağlık durumunun Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği (ETSŞY) Ek-11-D diliminde olduğundan maluliyet yönünden gereğinin yapılabilmesi için sağlık dosyasının Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığına gönderilmesinin uygun görüldüğü, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının ... günlü, ... sayılı kararıyla, davacının, "1) Malul olduğuna, 2) Emniyet Hizmetleri Sınıfında görev yapamayacağına, 3) Genel İdare Hizmetleri Sınıfında çalışabileceğine, 4) Başka birinin sürekli bakımına muhtaç olmadığına, 5) Kontrol muayenesi gerekmediğine" karar verildiği, anılan karar doğrultusunda davacının tercihi de dikkate alınarak genel idare hizmetleri sınıfına geçirilmek suretiyle Antalya İl Emniyet Müdürlüğüne bilgisayar işletmeni olarak ... günlü, ... sayılı işlemle atamasının yapıldığı; davacının sivil memur olarak atanmasına ilişkin ... günlü, ... sayılı işlemin iptali istemiyle açtığı davada, ... İdare Mahkemesinin ... günlü, E:..., K:... sayılı kararıyla davanın reddine hükmedildiği, anılan karara karşı yapılan istinaf başvurusunun da, ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... günlü, E:..., K:... sayılı kararıyla kesin olarak reddedildiği; davacı tarafından, 15/06/2021 tarihinde idareye yapılan başvuruda, 657 sayılı Kanun'un 105/4. maddesine istinaden, son durum ve dilim belirtir sağlık kurulu raporu aldırılmak üzere hastaneye sevkinin sağlanarak, engel bir durumun bulunmadığının tespiti ile hizmet sınıfının eski haline getirilmesinin istenildiği, söz konusu başvuruya ... günlü, ... sayılı işlemle verilen cevapta; kişinin kendisi için belirtmiş olduğu mevzuat hükmünün, uzun süreli tedavi ve istirahatler sonucunda çalışabilecek iyilik haline erişebilmiş Devlet memurları için tanımlanmış bir hüküm olduğu, kişi hakkında tesis edilen idari işlemin ise, ETSŞY hükümleri kapsamında ve 5510 sayılı Kanuna dayalı olarak "maluliyet" ve "hizmet sınıfı değişikliği" işlemi olduğu, kişinin dilekçe talebinin, gerekçe gösterdiği kanun maddesi ile ilgisinin bulunmadığı, ETSŞY'nin 24. maddesi hükmü gereği talebinin uygun görülmediğinin bildirildiği; anılan ret işlemi sonrası davacı tarafından idareye yapılan 08/09/2021 günlü yeni başvuruda, ETSŞY'nin 24. maddesinin "çarşı ve mahalle bekçilerinin sağlık durumlarının değerlendirilmesini" düzenlediği, konuyla ve tarafıyla bir ilgisinin bulunmadığı, başvurusunun dayanağı olabilmesine de hukuken olanak bulunmadığı, bu nedenle 15/06/2021 tarihli ilk başvurusuna dayalı istem doğrultusunda işlem tesis edilmesinin istenildiği; bu ikinci başvuruya ... günlü, ... sayılı işlemle verilen cevapta, ilk işlemdeki ETSŞY'nin 24. maddesinin sehven yazıldığı, olması gereken maddenin ETŞSY'nin 14. maddesi olduğu, bu madde gereğince kişinin tekrar emniyet hizmetleri sınıfına dönme talebinin uygun olmadığının belirtildiği; idarece tesis edilen ikinci işlemden sonra davacı tarafından, 12/10/2021 tarihinde Kamu Denetçiliği Kurumuna başvuru yapıldığı, Kurumun ... günlü, Başvuru No:... sayılı kararıyla, başvurunun incelenmemesine karar verildiği ve bu kararın 10/12/2021 tarihinde davacıya tebliği üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "Kapsam" başlıklı 1. maddesinde, "Bu Kanun, Genel ve Katma Bütçeli Kurumlar, İl Özel İdareleri, Belediyeler, İl Özel İdareleri ve Belediyelerin kurdukları birlikler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlarda, kanunlarla kurulan fonlarda, kefalet sandıklarında veya Beden Terbiyesi Bölge Müdürlüklerinde çalışan memurlar hakkında uygulanır. Sözleşmeli ve geçici personel hakkında bu Kanunda belirtilen özel hükümler uygulanır. ... ile Emniyet Teşkilatı mensupları özel kanunları hükümlerine tabidir." hükmüne yer verilmiştir.
3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun 4. maddesinin 3. fıkrasında, "Her hizmet bölümü için gerekli görev ve çalışma şartları ile bir hizmet bölümünden diğerine aktarılmada gözönünde bulundurulacak esaslar ve sağlık şartları, İçişleri Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikle belirtilir." kuralı öngörülmüştür.
03/01/2018 günlü, 30290 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği'nin "Amaç" başlıklı 1. maddesinde, "Bu Yönetmeliğin amacı; okullara alınacak öğrencilerde, Emniyet Teşkilatı kadrolarına yapılacak ilk atamalarda, öğrencilikten veya memuriyetten ayrıldıktan sonra yeniden öğrenciliğe veya memuriyete geri dönüşlerde, Emniyet Hizmetleri Sınıfı dışında kalan diğer hizmet sınıflarına açıktan yapılan atamalarda ve naklen atamalarda, öğrencilikte veya memuriyette hastalanma durumlarında, malullük ve vazife malullüğünde, vazife malulü olarak çalışmaya devam etme durumunda ve hizmet sınıfı değişikliklerinde aranacak sağlık şartlarına ilişkin usul ve esasları belirlemektir." düzenlemesi;
"Kapsam" başlıklı 2. maddesinde, "Bu Yönetmelik; okullara öğrenci alımında, öğrencilikte, Emniyet Teşkilatı kadrolarına yapılacak ilk atamalarda, öğrencilikten veya memuriyetten ayrıldıktan sonra yeniden öğrenciliğe veya memuriyete geri dönüşlerde, Emniyet Hizmetleri Sınıfı dışında kalan diğer hizmet sınıflarına yapılan açıktan atamalarda ve naklen atamalarda, memuriyette, malullük ve vazife malullüğünde, vazife malulü olarak çalışmaya devam etme durumunda, hizmet sınıfı değişikliklerinde aranacak sağlık şartlarını, giriş raporu ve son durum-dilim belirtir sağlık kurulu raporu alınmasını, bu raporların ayrıntılarını ve bu raporlara göre yapılacak işlemlere ilişkin hususları kapsar." düzenlemesi;
"Dayanak" başlıklı 3. maddesinde, "(1) Bu Yönetmelik; 4/6/1937 tarihli ve 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanununun 4 üncü maddesine, 25/4/2001 tarihli ve 4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanununun 30 uncu maddesine, 14/07/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır." düzenlemesi;
"Tanımlar" başlıklı 4. maddesinin (l) bendinde, "Sağlık şartları: Hastalıkların ve yaralanmaların vücuttaki seyrinde geçirdiği safhalarına ve bıraktığı sekellerin derecelerine göre EK-3'te belirtilen hastalık branşlarının sınıflandırılmasındaki A, B, C, D, E dilimlerindeki sağlık durumlarını, ... ifade eder." düzenlemesi;
"Emniyet Teşkilatına geri dönme ve Emniyet Hizmetleri Sınıfına yeniden geçiş" başlıklı dava konusu 14. maddesinde, "(1) Emniyet Teşkilatından ayrılanlardan, altı aydan sonra yeniden mesleğe dönecek olanlar, sağlık durumlarını giriş raporu ile belgelemek zorundadırlar. Bu durumda olanlar için 13 üncü maddede belirlenen sağlık şartları aranır. 6 aydan önce dönecek olanlara giriş raporu aldırılmaz. (2) Rahatsızlığı sebebiyle (psikiyatrik rahatsızlıklar hariç) hakkında bu Yönetmelik hükümlerine göre hizmet sınıfı değişikliği yapılan veya malul olan Emniyet Hizmetleri Sınıfı personelden; rahatsızlığının düzeldiği gerekçesiyle Emniyet Hizmetleri Sınıfına geri dönmek isteyenlerde, sınıf değişikliği tarihinden itibaren iki yıl içinde müracaatları halinde, 13 üncü maddede Emniyet Hizmetleri Sınıfı için belirtilen sağlık şartları aranır. (3) Psikiyatrik hastalıklar nedeniyle malul olan veya hizmet sınıfı değişen personel, Emniyet Hizmetleri Sınıfına geri dönemez." düzenlemesi;
"Emniyet Teşkilatında Devlet memurluğuna atandıktan sonra sağlık şartlarına göre çalışma" başlıklı 16. maddesinde, "(1) Emniyet Hizmetleri Sınıfında çalışan polis amirleri dışındaki personelden; a) Sağlık kurulu raporuna göre, A-B-C dilimi sağlık şartlarını taşıdıkları tespit edilenler, aynı hizmet sınıfında çalışmaya devam ederler. b) D dilimi sağlık şartlarını taşıdıkları tespit edilenler Emniyet Hizmetleri Sınıfında çalışamazlar. Bu durumda olanların sağlık kurulu raporları ve sağlık dosyaları, sağlık komisyonunun görüşü ile birlikte, maluliyet veya hizmet sınıfı değişikliği yönünden gerekli işlemler yapılmak üzere Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilir. (2) ..." düzenlemesi bulunmaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Kamu hizmetinin eksiksiz, düzenli, etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesinden sorumlu olan idarenin, kendisine verilen yetki uyarınca mevzuatın öngördüğü şekilde, hizmetin gereklerini esas alarak, bu hizmeti yürütecek personelin atanmasını belirli kurallara bağlama, personelinin sağlık durumunun, gerek kendisi gerekse hizmet yönünden ortaya çıkartabileceği olumsuzlukları giderme, alanlarında görev yapmalarını sağlayarak, hizmetin etkin ve verimli bir şekilde yürütülebilmesini sağlama amacını geçekleştirecek düzenlemeleri yapma zorunluluğu vardır.
Bu doğrultuda hazırlanarak yürürlüğe konulan Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği'nin kapsamının; okullara öğrenci alımında, öğrencilikte, Emniyet Teşkilatı kadrolarına yapılacak ilk atamalarda, öğrencilikten veya memuriyetten ayrıldıktan sonra yeniden öğrenciliğe veya memuriyete geri dönüşlerde, emniyet hizmetleri sınıfı dışında kalan diğer hizmet sınıflarına yapılan açıktan atamalarda ve naklen atamalarda, memuriyette, malullük ve vazife malullüğünde, vazife malulü olarak çalışmaya devam etme durumunda, hizmet sınıfı değişikliklerinde aranacak sağlık şartlarını, giriş raporu ve son durum-dilim belirtir sağlık kurulu raporu alınmasını, bu raporların ayrıntılarını ve bu raporlara göre yapılacak işlemlere ilişkin hususları düzenlemek olduğu dikkate alındığında, söz konusu düzenlemeyle ilgili personelin sağlık koşullarının, mesleğin gereklerine uygun olmasının amaçlandığı anlaşılmaktadır.
Polislik mesleği, gece ve hafta sonu mesaisi bulunan, fiziki aktivite gerektiren ve yasal şartlar oluştuğunda silah kullanma zorunluluğu bulunan bir meslek olup, bu meslekte görev yapanlarda sağlık açısından bazı şartların aranması gerektiği kuşkusuzdur. Ülkede güvenlik ve asayişin sağlanması görevini yürüten bahse konu personelin, Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği'nde belirtilen sağlık şartlarına ilişkin koşulları taşımaları gerektiği açıktır.
Polislik mesleğinin özelliği ve niteliği göz önünde bulundurularak, bu mesleği yapacak olanlarda, bazı sağlık koşullarının aranması, hizmetin gereği gibi ifa edilmesi açısından önem taşımakla birlikte; bu koşulların, yerine getirilecek hizmetin aksatılmamasına yönelik olması, diğer bir anlatımla hizmetin gereklerine uygun olarak belirlenmesi bir zorunluluktur. Emniyet hizmetleri sınıfında çalışacak veya çalışmakta olan personelin çalışma şartlarının diğer mesleklere göre farklılık gösterdiği, 24 saat çalışma esasına göre ve mesleğin kendine özgü özellikleri dikkate alındığında, her türlü ortamda görev yapabilecek nitelikte fiziksel ve ruhsal sağlığa sahip olmaları gerektiği şüphesizdir. Ateşli silah taşıma ve kullanma yetkisi verilen bu personelin, mesleğe girişte ve sonrasında hangi sağlık şartlarını taşımaları gerektiğine dair Yönetmelik ekindeki hastalık branşlarının sınıflandırılmasına ilişkin EK-3'teki A-B-C-D-E dilimlerindeki hastalık ve sakatlıkların, yasal mevzuat uyarınca, Sağlık Bakanlığının, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığının ve sağlık kurumlarının görüşleri doğrultusunda hazırlandığı anlaşılmaktadır.
Bu bağlamda, emniyet hizmetleri sınıfı ve diğer hizmet sınıflarında görev yapan personelin hastalıkları veya vücutlarında meydana gelen arızaların hangi sağlık dilimine girdiği tespit edildikten sonra, emniyet hizmetleri sınıfında çalışabilecek sağlık koşullarını taşımadığı tespit edilen personelin, belirli bir kategoride değerlendirilerek, bulundukları hizmet sınıflarındaki görevlerini yapıp yapamayacakları veya başka hizmet sınıfında çalışıp çalışamayacakları ya da sakatlık veya hastalıkları sonucunda çalışamayacaklar ise, emeklilik hükümlerinden yararlanacakları belirtilerek personelin sağlık durumuna göre hizmet sınıfı değişikliği veya emeklilik haklarını korumaya yönelik düzenlemeler yapılmış olup, psikiyatrik hastalıklar nedeniyle malul olan veya hizmet sınıfı değişen personelin, Emniyet Hizmetleri Sınıfına geri dönemeyecekleri hüküm altına alınmıştır.
Polislik mesleğinin yoğun fiziksel ve psikolojik strese maruz kalınan bir meslek olduğu, psikiyatrik hastalıkların muhtemel tekrarlama riski bulunduğu, bu riskleri bünyesinde barındıran personelin silah taşımasının da polislik görevinin aksatılmadan yürütülmesini tehlikeye düşüreceği, bu nedenle psikiyatrik hastalıklar nedeniyle malul olan veya hizmet sınıfı değişen emniyet hizmetleri sınıfında görev yapan personelin, diğer hastalıklar sebebiyle sınıfı değiştirilen personelden farklı olarak tekrar eski sınıfına geri dönüşüne imkan tanınmamasına ilişkin olarak, Emniyet Teşkilat Kanunu ile davalı idareye tanınan takdir yetkisine dayanılarak yapılan düzenlemenin, kamu yararına ve hizmet gereklerine uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla; Emniyet Teşkilatında görev yapan personelin, çalışma koşulları, görev, yetki, sorumluluk, nitelik ve gereksinimleri dikkate alındığında, dava konusu düzenleyici işlem ile anılan düzenleme doğrultusunda tesis edilen bireysel işlemlerde hukuka ve üst hukuk normlarına aykırılık görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE;
2. Davacının adli yardım talebi kabul edildiğinden, davanın açılışı sırasında tahsil edilmeyen ve ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ...-TL yargılama giderinin davacıdan tahsili için kararın kesinleşmesine müteakip ilgili vergi dairesine müzekkere yazılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre duruşmalı davalar için belirlenen ...-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere (vekalet ücretinin duruşmasız davalar için belirlenen ...-TL'nin yarısı olan ...-TL'lik kısmının duruşmaya katılmayan Emniyet Genel Müdürlüğüne; geriye kalan ...-TL'lik kısmının ise duruşmaya katılan İçişleri Bakanlığına) verilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 18/12/2024 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.