Yönetmelik, bina ve bina türü yapıların meydana gelen bir afet nedeniyle gördüğü hasarın gözlemsel yöntemler ve veriler kullanılarak tespit edilmesine dair usul ve esasları belirlemektedir. Bu kapsamda, hasar tespit ekipleri inşaat mühendisleri, mimarlar ve inşaat teknikerlerinden oluşacak olup, bu meslek grupları dışındaki personel tarafından düzenlenen hasar tespit raporlarına işlem tesis edilmeyecektir. Hasar tespit ekiplerinin yılda en az bir kez eğitim alması sağlanacaktır.
Binaların hasar dereceleri ise "hasarsız, az hasarlı, orta hasarlı, ağır hasarlı, acil yıktırılacak, yıkık, değerlendirme dışı, girilemeyen, tespit edilemedi ve kapsam dışı" olmak üzere 10 farklı şekilde sınıflandırılmıştır. Hasar dereceleri, sadece hasar tespitine sebep teşkil eden son afet nedeniyle oluşan hasarlar dikkate alınarak verilecektir. Hasar tespit çalışması, binaların muhtemel afetler karşısındaki davranışını, performansını ve riskini ortaya koyar nitelikte olmayacaktır.
Hasar Tespit Çalışmalarının Aşamaları
- Afet etkisi belirleme
- İlk hasar tespit çalışmaları
- İtiraz hasar tespit çalışmaları
İlk hasar tespit çalışmalarının tamamlanmasını müteakip, itiraz hasar tespit çalışmaları öncesinde itiraz talebi kabul çalışmaları yapılacaktır. Tüm çalışmalar ulusal/yerel afet hasar tespit grubu ana çözüm ortağı koordinasyonunda gerçekleştirilecektir. Hasar tespit süreçleri devam ederken, hasar tespitlerini değiştirebilecek büyüklükte artçı depremlerin meydana gelmesi halinde, yeniden hasar tespiti yapılmasının gerekli olup olmadığı konusunda alınacak Başkanlık görüşü doğrultusunda çalışma yürütülecektir.
Hasar Derecelendirmesinde Dikkate Alınmayacak Hususlar
Binanın ekonomik ömrünü tamamlamış olması, yıpranmış olması, projelendirme ve imalat hataları ile zemin oturması gibi afet kaynaklı olmayan hasar ve kusurlar, hasar derecelendirmesi yapılırken dikkate alınmayacaktır.
Tespiti Yapılan Binaların Fotoğraflanması ve Arşivlenmesi
Tespiti yapılan bütün binalar fotoğraflanacak ve talep edildiğinde sunulmak üzere yerel düzey afet hasar tespit grubu ana çözüm ortağı tarafından bilişim ortamında arşivlenecektir. Ayrıca, acil yıktırılacak, ağır hasarlı ve orta hasarlı binalar için hazırlanan raporlara ek olarak farklı bir rapor hazırlanacaktır.
Tapu Sicili Üzerindeki İşlemler
İtiraz hasar tespit çalışmalarının tamamlanmasının ardından, orta hasarlı ve ağır hasarlı olarak tespiti yapılan binaların durumu tapu müdürlüğüne bildirilecek ve tapu kayıtlarının beyanlar hanesine işlenecektir. Mevzuata uygun olarak güçlendirilmesi tamamlanan ve yapı kullanma izin belgesi alınan binaların tapu sicili üzerindeki belirtmeler, yerel düzey afet hasar tespit grubu ana çözüm ortağının talebiyle kaldırılacaktır. Yıkımı ve enkazın kaldırılması tamamlanan binaların tapu sicili üzerindeki belirtmeler ise ilgili birimin bildirmesiyle silinecektir.
Teknolojiden Yararlanma
Hasar tespit çalışmaları sırasında, çatı, kalkan duvar, baca gibi bina bölümlerindeki hasarların tespiti için kullanımı uygun görülen hava araçları üzerine entegre edilen (optik/kızılötesi) kameralar aracılığıyla elde edilen görüntüler kullanılabilecektir. Ayrıca, hasarlı binalarda dinamik parametrelerin anlık olarak belirlenerek hasar durumu ve parametre değişimleri hakkında hızlı değerlendirmeler yapılmasına yardımcı olacak tüm sensör tipleri, yazılım ve ekipmanlardan elde edilen verilerden de yararlanılabilecektir.