Anayasa Mahkemesi (AYM), 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 56. maddesinde yer alan ve "hal ve hareketleriyle memuriyetle bağdaşmayacak durumları" tespit edilenlerin adaylıklarının sona erdirilmesini öngören hükmü Anayasa'ya aykırı bularak iptal etti. Yüksek Mahkeme, söz konusu düzenlemenin öngörülebilir olmadığını, keyfiliğe açık nitelik taşıdığını ve temel hakların kanunla sınırlanması ilkesine aykırılık oluşturduğunu belirtti.
İptal edilen 657 sayılı Kanun hükmü: "Hal ve hareket" gerekçesiyle memuriyete son
Dava konusu düzenleme, aday memurların "hal ve hareketleriyle memuriyetle bağdaşmayacak" durumda olduklarının idarece tespit edilmesi halinde, memuriyetle ilişiklerinin kesilebilmesini içeriyordu. Ancak bu ifadenin neye karşılık geldiği, hangi davranışların bu kapsamda değerlendirileceğine ilişkin açık bir çerçeve bulunmuyordu.
AYM'nin değerlendirmesi: Belirsiz, subjektif ve denetlenemez
Anayasa Mahkemesi kararında, ilgili düzenlemenin belirli, öngörülebilir ve denetlenebilir olmadığının altı çizildi:
"İlgili kuralda kullanılan 'hal ve hareketleriyle memuriyetle bağdaşmayacak durumda olmak' ibaresi belirsiz olup, aday memurluğa son verilmesine yol açabilecek idari işlemlerin nesnel kriterlerden yoksun biçimde tesis edilmesine neden olabilecek niteliktedir."
Mahkeme, kamu hizmetlerinde kalma hakkına getirilen bu tür sınırlamaların keyfiliğe karşı güvence içermesi gerektiğini vurguladı.
Temel haklara müdahale: Kanunla sınırlama ilkesi ihlal edildi
Yüksek Mahkeme, kamu hizmetlerinde kalma hakkının Anayasa'nın 70. maddesiyle güvence altına alındığını belirterek, bu hakkın ancak belirli ve öngörülebilir yasal düzenlemelerle sınırlandırılabileceğini ifade etti:
"Temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılması ancak kanunla mümkündür. Belirli olmayan ve idarenin takdirine sınırsız alan tanıyan kurallar, hukuk devleti ilkesini zedeler."
Kararın yürürlüğe girmesi ertelendi
Anayasa Mahkemesi, kamu hizmetlerinin aksamaması ve idari uygulamada geçiş sürecinin sağlıklı yürütülmesi amacıyla iptal kararının 9 ay sonra yürürlüğe girmesine karar verdi.
23 Haziran 2025 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Anayasa Mahkemesi kararı için tıklayınız.