İnsanlık, yüzyıllardır yaşamı uzatmanın yollarını arıyor. Araştırmalar, az yemek yemenin - en azından bazı hayvanlar üzerinde - yaşam süresini uzattığını gösterdi. Ancak bu yöntem herkes için uygulanabilir değil; çünkü sürekli diyet yapmak hem zor hem de sağlıksız sonuçlar doğurabiliyor. Bilim insanları, bu etkileri taklit edebilecek ilaçları incelemeye başladı. En dikkat çeken iki ilaç ise rapamisin ve metformin.
Rapamisin Umut Vadediyor, Metformin Değil
İngiltere'deki University College London bünyesinde görev yapan bilim insanlarının liderliğinde yürütülen araştırmada, farklı ülkelerde yapılmış 167 deneysel çalışma incelendi. Bu geniş çaplı analizde, balıktan maymuna kadar sekiz farklı hayvan türü üzerinde rapamisin ve metforminin yaşam süresi üzerindeki etkileri karşılaştırıldı.
- Rapamisin, yaşam süresini neredeyse diyet kadar uzatıyor.
- Metformin ise aynı başarıyı gösteremiyor.
Bilim insanları, balıktan maymuna kadar sekiz farklı omurgalı türünü kapsayan 167 araştırmayı inceledi. Sonuçlara göre, az yemek hala en etkili yöntem; ancak rapamisin de buna oldukça yakın. Metformin ise bu konuda belirgin bir fayda sağlamıyor.
Bu İlaçlar Nereden Geliyor?
- Rapamisin, ilk kez 1970'lerde Paskalya Adası toprağında bulunan bir bakteriden keşfedildi ve bugün organ nakli hastalarında bağışıklık sistemini baskılamak için kullanılıyor. Hücrelerin "besin bol" sinyalini engelleyerek çalışıyor.
- Metformin, bir bitkiden türetilen ve tip 2 diyabet hastalarında yaygın olarak kullanılan bir ilaçtır. Her iki ilaç da vücudun besin ve enerji algısını etkiliyor.
İnsanlarda Denemeler Sürüyor
Rapamisin, yaşlanmanın yavaşlatılması konusunda umut verse de kesin bir çözüm değil. Araştırmalarda bazı farklılıklar görülüyor; hatta bazı deneylerde az yemek ya da rapamisin yaşam süresini kısaltmış bile olabilir. Ayrıca rapamisinin bağışıklık ve üreme sistemi üzerinde yan etkileri de olabiliyor. Bilim insanları bu nedenle ilacın daha düşük dozlarını deniyor. İlk veriler umut verici: İnsanlar üzerinde sürdürülen bir denemede, düşük ve aralıklı rapamisin kullanımının sağlık göstergelerini iyileştirdiği görüldü.
Amaç: Kaliteli ve Uzun Bir Yaşam
Yaşlanma, doğrudan bir hastalık olmasa da pek çok hastalığın zeminini oluşturuyor. Eğer yaşlanma süreci yavaşlatılabilirse, sadece daha uzun değil, daha sağlıklı bir yaşam da mümkün olabilir. Bilim insanları bu hedefe ulaşmak için çalışıyor. Amaç, daha az yemek zorunda kalmadan da uzun ve sağlıklı bir yaşam sürebilmek; üstelik çikolatalı pastadan da tamamen vazgeçmeden.