Samsun, Milli Mücadele döneminde gösterdiği büyük yararlılıklar nedeniyle 1924 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından istiklal madalyası ile ödüllendirilmişti. Ancak, aradan geçen 101 yıl boyunca bu madalyaya kavuşamamıştı. Şimdi ise, Cumhuriyet'in 100. yılı etkinlikleri kapsamında yapılan çalışmalar sonucunda, Samsun'un hak ettiği istiklal madalyası ve beratı, resmi törenle teslim edilecek.
Samsun Mavnacılar Loncası'nın Tarihi Rolü
Samsun Mavnacılar (gemilere yük götürüp getiren güvertesiz büyük tekne) Loncası, 1919 yılında istiklal meşalesinin yakıldığı zorlu günlerde İstanbul'dan Anadolu'ya mühimmat taşıyarak bağımsızlık destanına yön veren isimsiz kahramanlar arasında yer aldı. Bu fedakarlıklarından dolayı, 11 Şubat 1924'te TBMM tarafından Trabzon ve Kastamonu'nun İnebolu ilçesiyle birlikte istiklal madalyası ile onurlandırıldı. Ancak, Samsun bu madalyaya uzun süre ulaşamadı.
İstiklal Madalyasının Teslim Süreci
- Cumhuriyet'in 100. yılı etkinlikleri kapsamında Devlet Arşivleri Başkanlığı ile Samsun Valiliği tarafından yapılan sergi çalışmasında, Samsun'a istiklal madalyası ve beratı verilmesine ilişkin meclis tutanaklarına ulaşıldı.
- Samsun Valisi Orhan Tavlı tarafından başlatılan çalışmalar ve AK Parti Samsun Milletvekili, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı Mehmet Muş'un girişimleriyle, Samsun'a 101 yıl önce hak ettiği istiklal madalyasının teslim edilmesi kararlaştırıldı.
- Samsun Mavnacılar Loncasına verilen istiklal madalyası ve beratı, sergilenmek üzere Samsun Valiliğine teslim edilecek.
İstiklal Madalyası Alındıktan Sonra Ne Olacak?
Mehmet Muş, Samsun'un Kurtuluş Savaşı'nın meşalesinin yakıldığı şehir olduğunu vurgulayarak, Mavnacılar Loncasının mühimmatın Anadolu'ya nakledilmesinde çok büyük yararlılık gösterdiğini belirtti. "11 Şubat 1924 tarihinde TBMM, Samsun Mavnacılar Loncasının gösterdiği yararlılık dolayısıyla istiklal madalyasıyla ödüllendirilmesine yönelik kararı alıyor. Ancak karar alındıktan sonra madalyanın Samsun'da teslimi gerçekleşmiyor. Son olarak Samsun Valimizin bunu gündeme getirmesiyle çalışmalara başladık, Milli Savunma Bakanımıza konuyu aksettirdik." dedi.
Tören ve Sonrası
Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ve Vali Tavlı'nın konuyla ilgilendiğini belirten Muş, istiklal madalyası ve beratının Samsun'a törenle verileceğini söyledi. "Alındıktan sonra muhafaza edilecek ve sergilenecek. İstiklal madalyasını alan şehirlerin bir tanesi de Samsun olacak. Çok büyük yararlılıklar gösteriyor o dönemde. Buna istinaden alınmış bir karar. 101 sene önce alınmış bir kararın madalyasının bugün teslim edilmesini yaşayacağız." ifadesini kullandı.
Bir Asır Sonra Gelen Teşekkür
"Üzerinden bir asır geçse dahi gösterdiğiniz yararlılığın bugün teşekkürünü almış oluyorsunuz." diyen Muş, Milli Savunma Bakanlığı'nın resmi program düzenleyeceğini ve bu programda madalyanın Samsun'a teslim edileceğini belirtti. Vatan savunmasında yararlılık gösterenlerin çabalarının hiçbir zaman unutulmayacağını vurgulayan Muş, "Önemli bir şey, ecdadın ortaya koyduğu yararlılık, çabalar, gayret. Cephanenin sevk edilmesinde çok büyük fayda gösteriyorlar Kurtuluş Savaşı'nda. Canlarını hiçe sayarak büyük fedakarlıklarla mavnacılar çalışmış denizde. Risk, denizden alıyorlar, onu sevk ediyorlar İç Anadolu'ya. Bir lojistik faaliyet yürütüyorlar. Çok büyük iş o dönemki imkanlarla. Büyük cesaret örneği ortaya koyuyorlar. Zaten bu cesaret örneği de TBMM tarafından takdir ediliyor." dedi.