İlk derece işlemi iptal etmiştir
Davacının üyesi olduğu Sendikada bulunurken çekildiği ve Sendikanın aldığı açlık grevi kararını destekler nitelikteki fotoğrafları sosyal medya hesabında paylaşması şeklindeki davaya konu fiilinin disipliner yönünün bulunduğunun açık olduğu; ancak, Kanun hükmünde öngörülen disiplin suçunun maddi unsurunun dosya kapsamıyla gerçekleşmediği, mezkur disiplin suçunda öngörülen seçimlik hareketlerin davacı eylemi ile vücut bulmadığı, disipliner yönü bulunan davacı eylemine karşılık verilen cezanın uyumlu/orantılı olmadığı ve tipiklik şartının gerçekleşmediği anlaşılmıştır.
İstinaf: Amirin bu konuda isteğinin bulunmadığı anlaşılmıştır
Bu durumda, memurlara Devlet memurluğundan çıkarma cezası verilebilmesi için amirlerin bu yönde isteği olmasının, anılan disiplin cezasının ön şartı olması karşısında, dava konusu işlemin tesisinden önce amirlerin bu yönde herhangi bir isteğinin bulunmadığı, İl Milli Eğitim Müdürü tarafından disiplin dosyasının re'sen ve doğrudan Yüksek Disiplin Kurulunda görüşülmek üzere Milli Eğitim Bakanlığı İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğüne gönderilerek, Kanun'da öngörülen usule aykırı olarak, amirin bu yönde isteği olmaksızın işlem tesis edildiği anlaşıldığından, dava konusu işlemde bu nedenle şekil unsuru yönünden de hukuka uyarlık bulunmamıştır.
Danıştay 12. Daire: Şart değildir
Disiplin cezası vermeye yetkili mercilerce disiplin suçu sayılacak eylemlerin işlenildiğinin öğrenilmesi halinde, bu kişiler hakkında soruşturma emri verilerek, soruşturmacı görevlendirilmesiyle başlatılacak soruşturma sonucunda, olayın değerlendirilmesi ile hazırlanacak soruşturma raporunda; adli, idari ve disiplin yönünden soruşturulan kişi hakkında soruşturmacının kanaat ve teklifinin de yer alması gerektiği, soruşturmacı tarafından soruşturmaya konu eylemin sübut bulup bulmadığı ve mevzuatta düzenlenen hangi disiplin cezasını gerektirdiği yönünde getirilen teklif doğrultusunda disiplin dosyasının disiplin amiri, disiplin kurulu veya yüksek disiplin kurulu tarafından değerlendirileceği; yukarıda açık metnine yer verilen mevzuat hükümlerinde, Devlet memurluğundan çıkarma cezasına, idarece usulüne uygun olarak yapılacak soruşturma sonucunda getirilen teklif üzerine, yetkili yüksek disiplin kurulunca karar verileceği öngörülmüş olup; Kanun'da yer alan "amirlerinin bu yoldaki isteği" ibaresinin de bu hususa ilişkin bulunduğu; sadece atamaya yetkili amir veya disiplin amirince bu konuda özel şekle tabi bir teklifte bulunulması gerektiği yönünde bir düzenlemenin de bulunmadığı görülmektedir.
T.C.
DANIŞTAY
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No: 2022/4719
Karar No: 2025/1575
İSTEMİN KONUSU:
... Bölge İdare Mahkemesi... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Mardin ili, Kızıltepe ilçesi, ... İlkokulunda müdür yardımcısı olarak görev yapmakta iken 15/02/2017 tarihinde emekli olan davacının, görev yaptığı döneme ilişkin hakkında yapılan disiplin soruşturması sonucunda 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (E) bendinin (b) alt bendi uyarınca Devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin Milli Eğitim Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulunun... tarih ve ... sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti:
... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla; davacının üyesi olduğu Sendikada bulunurken çekildiği ve Sendikanın aldığı açlık grevi kararını destekler nitelikteki fotoğrafları sosyal medya hesabında paylaşması şeklindeki davaya konu fiilinin disipliner yönünün bulunduğunun açık olduğu; ancak, Kanun hükmünde öngörülen disiplin suçunun maddi unsurunun dosya kapsamıyla gerçekleşmediği, mezkur disiplin suçunda öngörülen seçimlik hareketlerin davacı eylemi ile vücut bulmadığı, disipliner yönü bulunan davacı eylemine karşılık verilen cezanın uyumlu/orantılı olmadığı ve tipiklik şartının gerçekleşmediği anlaşılmakla, davacı eyleminin 657 sayılı Kanun hükmündeki suç tanımına uymadığı, bir diğer ifadeyle 657 sayılı Kanun'un 125. maddesinin birinci fıkrasının (E) bendinin (b) alt bendiyle örtüşmediği ve disiplin hukukunda yer alan "tipiklik" şartının uyuşmazlık konusu olayda oluşmadığı, eylem ile uyumsuz olarak "tipiklik" ilkesine aykırı hareketle davacı eyleminin 657 sayılı Kanun'un 125. maddesinin birinci fıkrasının (E) bendinin (b) alt bendi kapsamında değerlendirilerek davacının "Devlet memurluğundan çıkarma" cezası ile cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmadığı; öte yandan, davalı idarenin yetkili disiplin amiri veya kurullarınca davacı hakkındaki iddialara ilişkin olarak disiplin hukukundaki usul ve kurallara göre; tipiklik, elverişlilik ve orantılılık ilkeleri de gözönünde bulundurulmak suretiyle eylemin karşılığı olan disiplin cezasının verilmesi konusunda yeniden değerlendirme yapılabileceği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti:
... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; uyuşmazlıkta, Mardin Valiliği, İl Milli Eğitim Müdürlüğü Maarif Müfettişliğince düzenlenen ... tarih ve ... sayılı soruşturma raporunda; davacının, disiplin yönünden 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (E) bendinin (b) alt bendinde belirtilen "Yasaklanmış her türlü yayını veya siyasi veya ideolojik amaçlı bildiri, afiş, pankart, bant ve benzerlerini basmak, çoğaltmak, dağıtmak veya bunları kurumların herhangi bir yerine asmak veya teşhir etmek" fiilini işlediği, bu fiilin karşılığı olarak Devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılmasının teklif edildiği, bunun üzerine Milli Eğitim Bakanlığı İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğünün 10/04/2017 tarihli yazısı ile yalnızca 657 sayılı Kanun'un 130. madddesi uyarınca yedi gün süre verilerek davacının savunmasının istenildiği, sonrasında ise aynı Kanun'un 129. maddesinin ikinci fıkrasında sayılan ve Devlet memurluğundan çıkarılmaya ilişkin cezalarda tanınması zorunlu olan haklar davacıya tanınmadan dava konusu disiplin cezası işleminin tesis edildiği, dolayısıyla Yüksek Disiplin Kurulunca, Devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılması teklif edilen ilgiliye usulüne uygun olarak savunma hakkı tanınmadan tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı; bunun yanında, bakılan olayda; davacının, Devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılması görüşüyle hazırlanan 18/11/2016 tarihli soruşturma raporunun Milli Eğitim Bakanlığı İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğüne tevdi edildiği, Milli Eğitim Bakanlığı İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğünce anılan soruşturma raporunun Disiplin Daire Başkanlığına gönderilmesi üzerine Milli Eğitim Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulunca davacının Devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin işlemin tesis edildiği; bu durumda, memurlara Devlet memurluğundan çıkarma cezası verilebilmesi için amirlerin bu yönde isteği olmasının, anılan disiplin cezasının ön şartı olması karşısında, dava konusu işlemin tesisinden önce amirlerin bu yönde herhangi bir isteğinin bulunmadığı, İl Milli Eğitim Müdürü tarafından disiplin dosyasının re'sen ve doğrudan Yüksek Disiplin Kurulunda görüşülmek üzere Milli Eğitim Bakanlığı İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğüne gönderilerek, Kanun'da öngörülen usule aykırı olarak, amirin bu yönde isteği olmaksızın işlem tesis edildiği anlaşıldığından, dava konusu işlemde bu nedenle şekil unsuru yönünden de hukuka uyarlık bulunmadığı; öte yandan bu kararın gerekçesinde yer alan eksiklikler giderildikten sonra davacıya yeni bir disiplin cezası verme veya vermeme yönünde idarenin takdir yetkisinin bulunduğu belirtilerek istinaf başvurusunun gerekçeli olarak reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI:
Dava konusu işlemin hukuka ve mevzuata uygun olduğu belirtilerek, Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:
Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ DÜŞÜNCESİ:
Temyiz isteminin reddi ile Bölge İdare Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.
Dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden; temyize konu kararda yer verilen iptal gerekçelerinden biri olan; "dava konusu işlemde, 657 sayılı Kanun'un 129. maddesinin ikinci fıkrasına aykırı olarak, davacıya son savunma hakkı tanınmadan tesis edilmesi nedeniyle hukuka uyarlık bulunmadığı" yolundaki gerekçede hukuki isabetsizlik görülmemiştir.
Kararda yer verilen; "dava konusu işlemde 657 sayılı Kanun'un 126. maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen usule aykırı olarak, amirin bu yönde isteği olmaksızın işlem tesis edilmesinde de hukuka uyarlık bulunmadığı" yolundaki iptal gerekçesine gelince:
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 126. maddesinde, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 126. maddesinde; "Uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezaları disiplin amirleri tarafından; kademe ilerlemesinin durdurulması cezası, memurun bağlı olduğu kurumdaki disiplin kurulunun kararı alındıktan sonra, atamaya yetkili amirler il disiplin kurullarının kararlarına dayanan hallerde Valiler tarafından verilir.
Devlet memurluğundan çıkarma cezası amirlerin bu yoldaki isteği üzerine, memurun bağlı bulunduğu kurumun yüksek disiplin kurulu kararı ile verilir.
Disiplin kurulu ve yüksek disiplin kurulunun ayrı bir ceza tayinine yetkisi yoktur, cezayı kabul veya reddeder. Ret halinde atamaya yetkili amirler 15 gün içinde başka bir disiplin cezası vermekte serbesttirler.
Özel kanunların disiplin cezası vermeye yetkili amir ve kurullarla ilgili hükümleri saklıdır." hükümlerine yer verilmiştir.
Disiplin cezaları, kamu hizmetinin gereği gibi yürütülebilmesi bakımından kamu görevlilerinin mevzuat uyarınca yerine getirmek zorunda oldukları ödev ve sorumlulukları ifa etmemeleri veya mevzuatta yasaklanan fiillerde bulunmaları durumunda uygulanan yaptırımlar olup, memurların özlük hakları üzerinde doğrudan ve önemli sonuçlar doğurmaları sebebiyle subjektif ve bireysel etkileri bulunduğu gibi, kamu görevinin gereği gibi sürdürülmesi ve kamu düzeninin sağlanması bakımından objektif ve kamusal öneme sahiptirler.
Bu bakımdan disiplin soruşturmalarının yapılmasında izlenecek yöntem, ceza verilecek fiiller ve ceza vermeye yetkili makam ve kurullar açıkça belirlenmiştir. Her idari işlemde olduğu gibi disiplin cezasının tesisinde de işlemin yetkili makam tarafından yapılması, yetkilerin kanunun çizdiği sınırlar içinde şekil, sebep, konu ve maksat unsurlarına uygun olarak kullanılması idare hukukunun bilinen ilkelerindendir.
Disiplin cezası vermeye yetkili mercilerce disiplin suçu sayılacak eylemlerin işlenildiğinin öğrenilmesi halinde, bu kişiler hakkında soruşturma emri verilerek, soruşturmacı görevlendirilmesiyle başlatılacak soruşturma sonucunda, olayın değerlendirilmesi ile hazırlanacak soruşturma raporunda; adli, idari ve disiplin yönünden soruşturulan kişi hakkında soruşturmacının kanaat ve teklifinin de yer alması gerektiği, soruşturmacı tarafından soruşturmaya konu eylemin sübut bulup bulmadığı ve mevzuatta düzenlenen hangi disiplin cezasını gerektirdiği yönünde getirilen teklif doğrultusunda disiplin dosyasının disiplin amiri, disiplin kurulu veya yüksek disiplin kurulu tarafından değerlendirileceği; yukarıda açık metnine yer verilen mevzuat hükümlerinde, Devlet memurluğundan çıkarma cezasına, idarece usulüne uygun olarak yapılacak soruşturma sonucunda getirilen teklif üzerine, yetkili yüksek disiplin kurulunca karar verileceği öngörülmüş olup; Kanun'da yer alan "amirlerinin bu yoldaki isteği" ibaresinin de bu hususa ilişkin bulunduğu; sadece atamaya yetkili amir veya disiplin amirince bu konuda özel şekle tabi bir teklifte bulunulması gerektiği yönünde bir düzenlemenin de bulunmadığı görülmektedir.
Uyuşmazlıkta, Mardin Valiliğinin 29/07/2016 tarihli oluru başlatılan soruşturma sonucunda hazırlanan 18/11/2016 tarihli soruşturma raporunda, disiplin yönünden davacının Devlet memurluğundan çıkarma cezasıyla cezalandırılması yolunda getirilen teklif doğrultusunda gereğinin yapılması için dosyanın Milli Eğitim Bakanlığı Yüksek Disiplin Kuruluna gönderildiği, dolayısıyla teklifin usulüne uygun gerçekleştiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, dava konusu işlemde 657 sayılı Kanun'un 126/2. maddesi yönünden hukuka aykırılık bulunmadığının açık olması karşısında; Bölge İdare Mahkemesi kararında yer alan, amirin isteği olmaksızın işlem tesis edildiğinden bahisle, dava konusu işlemde bu yönden de hukuka uyarlık bulunmadığı yolundaki gerekçede hukuki isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun gerekçeli olarak reddi yolundaki temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının GEREKÇESİ DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 50. maddesi uyarınca, bu kararın taraflara tebliğini ve bir örneğinin de ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın ... İdare Mahkemesine gönderilmesine, kesin olarak, gerekçede oyçokluğuyla, 19/03/2025 tarihinde karar verildi.
(X) GEREKÇEDE KARŞI OY :
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (E) bendinin (g) alt bendinde, ''Memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak'' fiili, Devlet memurluğundan çıkarma cezasını gerektiren fiil ve haller arasında sayılmış, 126. maddesinde ise "Uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezaları disiplin amirleri tarafından; kademe ilerlemesinin durdurulması cezası, memurun bağlı olduğu kurumdaki disiplin kurulunun kararı alındıktan sonra, atamaya yetkili amirler, il disiplin kurullarının kararlarına dayanan hallerde Valiler tarafından verilir. Devlet memurluğundan çıkarma cezası amirlerin bu yoldaki isteği üzerine, memurun bağlı bulunduğu kurumun yüksek disiplin kurulu kararı ile verilir. Disiplin kurulu ve yüksek disiplin kurulunun ayrı bir ceza tayinine yetkisi yoktur, cezayı kabul veya reddeder. Ret halinde atamaya yetkili amirler 15 gün içinde başka bir disiplin cezası vermekte serbesttirler. Özel kanunların disiplin cezası vermeye yetkili amir ve kurullarla ilgili hükümleri saklıdır." hükmüne yer verilmiştir.
Dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan 03/06/1991 tarihli ve 20890 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Disiplin Amirleri Yönetmeliği'nin eki Cetvelde, ilçede ilkokul müdür yardımcısı olarak görev yapan davacının disiplin amiri olarak; okul müdürü, üst disiplin amiri olarak ilçe milli eğitim müdürü belirlenmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, Mardin ili, Kızıltepe ilçesi, ... İlkokulunda müdür yardımcısı olarak görev yapmakta iken 15/02/2017 tarihinde emekli olan davacının, görev yaptığı döneme ilişkin hakkında yapılan disiplin soruşturması sonucunda Devlet memurluğundan çıkarılması teklifini içeren maarif müfettişi soruşturma raporunun Mardin İl Milli Eğitim Müdürü tarafından Milli Eğitim Bakanlığına sunulduğu ve teklif uygun bulunarak, davacının Devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemin tesis edildiği görülmüştür.
657 sayılı Kanun'un 126. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan "amirlerin bu yoldaki isteği üzerine" ibaresindeki "amir"den, "disiplin amiri"nin anlaşılması gerektiği açık olup; Milli Eğitim Bakanlığı Disiplin Amirleri Yönetmeliği'nin ilgili hükümleri uyarınca, ilçede görev yapan davacı hakkındaki teklifin, disiplin amiri olarak; okul müdürü, üst disiplin amiri olarak ilçe milli eğitim müdürü tarafından yapılması gerekmektedir.
Uyuşmazlıkta, böyle bir teklif bulunmaksızın, disiplin amirliği yetkisi olmayan İl Milli Eğitim Müdürü tarafından yapılan teklife istinaden tesis edilen dava konusu Yüksek Disiplin Kurulu kararında bu yönüyle hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin reddiyle Bölge İdare Mahkemesi kararının, gerekçesi değiştirilmek suretiyle onanması gerektiği görüşüyle, Daire kararına, gerekçesi yönünden katılmıyoruz.