Dava, 19/07/2012 tarih ve 28358 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bağımsız Spor Federasyonlarının Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik'in 11. maddesinin 7. fıkrasının "Her ne şekilde olursa olsun istifa eden başkan, yönetim, denetim ve disiplin kurulu üyeleri istifalarını geri alarak görevlerine dönemezler." Hükmünün iptali için açılmıştır.
Seçim Kanununda yer alan hüküm
2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu'nun "Adaylık için görevden çekilmesi gerekenler:" başlıklı 18. maddesinde, "Hakimler ve savcılar, yüksek yargı organları mensupları, yüksek öğretim kurumlarındaki öğretim elemanları, Yükseköğretim Kurulu, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu üyeleri, kamu kurumu ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri, aday olmak isteyen belediye başkanları ve subaylar ile astsubaylar, aday olmak isteyen siyasi partilerin il ve ilçe yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile belediye meclisi üyeleri, il genel meclisi üyeleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sendikalar, kamu bankaları ile üst birliklerin ve bunların üst kuruluşlarının ve katıldıkları teşebbüs veya ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alanlar genel ve ara seçimlerin başlangıcından bir ay önce seçimin yenilenmesine karar verilmesi halinde yenileme kararının ilanından başlayarak yedi gün içinde görevlerinden ayrılma isteğinde bulunmadıkça adaylıklarını koyamazlar ve aday gösterilemezler." kuralı bulunmaktadır.
İDDK Bağımsız spor federasyonlarının durumuna açıklık getirdi
3289 sayılı Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un dava konusu Yönetmelik tarihinde yürürlükte bulunan haliyle "Bağımsız spor federasyonları" başlıklı Ek 9. maddesinde yer alan, bağımsız spor federasyonlarının, Spor Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu Bakanın teklifi ve Başbakanın kararı ile kurulup bu kararın Resmi Gazete'de yayımlanması ile tüzel kişilik kazanacağı, bu Kanun'da belirtilen yükümlülüklerini yerine getirmeyen federasyonların tüzel kişiliklerinin aynı usulle iptal edileceği ve mal varlıklarının Genel Müdürlüğe devredileceği, ayrıca bağımsız federasyonların bütçesine Spor Genel Müdürlüğünce yardım yapılacağı, kaynak tahsis edileceği, Bakanlıkça yapılan yardımların amaca uygunluğu ve denetiminin Bakanlıkça yapılacağı, bağımsız federasyonların tüm gelirlerinin her türlü vergi, resim ve harçtan muaf olduğu, federasyon mallarının Devlet malı hükmünde olup haczedilemeyeceği, federasyon faaliyetlerinde görevli bulunanların, görevleriyle ilgili olarak işlemiş oldukları suçlar bakımından kamu görevlisi sayılacağı, Genel Müdürlüğün, genel kurul toplantılarında gözlemci bulunduracağı, gözlemcinin, genel kurul çalışmalarının bu Kanun ile ana statüye uygun olarak yapılıp yapılmadığını denetleyeceğine ilişkin kuralların birlikte değerlendirilmesinden; bağımsız spor federasyonlarının, genel idare içinde yer alan Spor Genel Müdürlüğüne verilen bazı görevlerin daha verimli şekilde yürütülmesi amacıyla, özel hukuk hükümlerine tabi olmak ve fakat kamu hukuku alanında faaliyet göstermek üzere, hizmet yönünden yerinden yönetim ilkesine göre kurulan, hizmetle sınırlı olmak üzere kamusal yetki kullanan ve idarenin bütünlüğü ilkesi uyarınca merkezi idarenin vesayet denetimine tabi birer kamu kurumu (hizmet yönünden yerinden yönetim kuruluşu) oldukları sonucuna ulaşılmaktadır.
Nitekim, Ek 9. maddenin ilk halinin birinci, beşinci, altıncı, yedinci ve sekizinci fıkralarının iptali istemiyle yapılan başvuru sonucu Anayasa Mahkemesinin 02/07/2009 tarih ve E:2006/118, K:2009/107 sayılı kararıyla da, maddede özerk federasyonlar diye anılan spor federasyonlarının hizmet yerinden yönetim ilkesine göre kuruldukları belirtilmiştir.
Ancak, hizmetle sınırlı olmak üzere kamusal yetki kullanan federasyon başkanlarının, federasyonların genel kurullarınca seçilerek göreve geldikleri de dikkate alındığında, milletvekili ve mahalli idareler genel ve ara seçimlerinde aday ve aday adayı olan Devlet memurları ve diğer kamu görevlilerinin, adaylığı veya seçimi kaybetmeleri halinde, Yüksek Seçim Kurulunca seçim sonuçlarının ilanını takip eden bir ay içinde müracaat etmeleri kaydıyla eski görevlerine veya kazanılmış hak aylık derecelerindeki başka bir göreve dönebileceklerini düzenleyen 298 sayılı Kanun'un Ek 7. maddesi kapsamında "Devlet memurları ve diğer kamu görevlileri" olarak kabul edilemeyeceği sonucuna varılmaktadır.
T.C.
DANIŞTAY
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No: 2024/2004
Karar No: 2025/477
İSTEMİN KONUSU:
Danıştay Onuncu Dairesinin 18/10/2023 tarih ve E:2019/12131, K:2023/5728 sayılı
kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem:
Türkiye Masa Tenisi Federasyonu Başkanı olarak görev yapmakta iken yerel seçimlerde
belediye başkanlığına aday adayı olmak için istifa eden davacı tarafından, 19/07/2012
tarih ve 28358 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bağımsız Spor Federasyonlarının
Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik'in 11. maddesinin 7. fıkrasının
"Her ne şekilde olursa olsun istifa eden başkan, yönetim, denetim ve disiplin
kurulu üyeleri istifalarını geri alarak görevlerine dönemezler." şeklindeki
son cümlesinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti:
Danıştay Onuncu Dairesinin 18/10/2023 tarih ve E:2019/12131, K:2023/5728 sayılı
kararıyla;
Her ne kadar davacı tarafından, Spor Federasyonlarının Çalışma Usul ve Esasları
Hakkında Yönetmelik'in 11. maddesinin 7. fıkrasının son cümlesinin tümüyle iptali
istenilmiş ise de; dava konusu cümlenin, davacının iddiaları ile uygulama işlemi
dikkate alınarak yalnızca federasyon başkanı yönünden incelendiği,
Anayasa'nın, dava konusu düzenlemenin yürürlük tarihi itibarıyla 124. maddesinde,
Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzelkişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren
kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak
şartıyla, yönetmelikler çıkarabileceği hükmüne yer verildiği,
Buna göre, idari teşkilat yapısı içinde yer alan Bakanlıklar ile diğer kamu
kurum ve kuruluşlarının, görev alanlarına ilişkin olarak yönetmelik, yönerge,
tebliğ, genelge ve talimat gibi çeşitli adlar altında düzenleme yapabildikleri,
Bu düzenlemeler arasında uyulması gereken "normlar hiyerarşisi" kuramına
göre, hukuk düzeninin, farklı kademede yer alan Anayasa, kanun, yönetmelik ve
diğer düzenleyici işlemlerden oluşan birçok normu içerdiği ve her normun geçerliliğini
bir üst basamakta yer alan normdan aldığı, normlar hiyerarşisine göre kanundan
sonra gelen yönetmelik, genelge, tebliğ, talimat gibi düzenlemelerin ancak kanunda
verilmiş olan hakkın kullanılmasının açıklanması ile ilgili olacağı, bu metinlerde
kanun ile verilmiş olan hakkı genişletici veya daraltıcı mahiyette hükümlere
yer verilemeyeceğinin hukukun genel ilkelerinden olduğu,
Uyuşmazlıkta, 19/07/2012 tarih ve 28358 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bağımsız
Spor Federasyonlarının Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik'in 11. maddesinin
7. fıkrasında, federasyon başkanının milletvekilliği ve yerel yönetimlerin genel
ve ara seçimlerinin başlangıcından bir ay önce, seçimin yenilenmesine karar
verilmesi halinde yenileme kararının ilanından başlayarak yedi gün içinde, başka
bir federasyon başkanlığına aday olmaları halinde, federasyonun genel kurul
tarihinden bir ay önce görevlerinden ayrılma isteğinde bulunmadıkça adaylıklarını
koyamayacakları ve aday gösterilemeyecekleri kuralına yer verildiği ve dava
konusu son cümlesinde ise her ne şekilde olursa olsun istifa eden başkanın,
istifasını geri alarak görevine dönmesinin mümkün olmadığının belirtildiği,
Türkiye Masa Tenisi Federasyonu Ana Statüsü'nün kararda yer verilen hükümleri
ile de bu Yönetmelik hükümleri doğrultusunda düzenleme yapıldığı,
Mevzuat hükümlerinin birlikte incelenmesinden, yüksek mahkeme üyeleri, hakimler,
savcılar ve bu meslekten sayılanlar ile subay ve astsubaylar hariç olmak üzere;
milletvekili ve mahalli idareler genel ve ara seçimlerinde aday ve aday adayı
olan Devlet memurları ve diğer kamu görevlilerinin, adaylığı veya seçimi kaybetmeleri
halinde, Yüksek Seçim Kurulunca seçim sonuçlarının ilanını takip eden bir ay
içinde müracaat etmeleri kaydıyla eski görevlerine veya kazanılmış hak aylık
derecelerindeki başka bir göreve dönebilmelerine olanak tanındığı; bağımsız
spor federasyonlarının ise, 3289 sayılı Kanun'un Ek 9. maddesi hükümlerine (bilahare
7405 sayılı Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu'na) göre kurulan, organları
genel kurul tarafından seçimle göreve gelen, her türlü kararını kendi organları
aracılığıyla alan, bütçesi genel kurul tarafından onaylanan ve ibra edilen,
özel hukuk hükümlerine tabi olarak teşkilatlanmış özel hukuk tüzel kişileri
oldukları, bu nedenle federasyon başkanlarının da kamu görevlisi sıfatını haiz
olmadığının anlaşıldığı,
Görüldüğü üzere anılan yasal düzenlemeler ile milletvekili ve mahalli idareler
genel ve ara seçimlerinde aday ve aday adayı olan Devlet memurları ve diğer
kamu görevlilerine seçim ya da adaylık sürecinin sonucunun Yüksek Seçim Kurulunca
ilanını takip eden bir ay içinde müracaat etmeleri kaydıyla eski görevlerine
veya kazanılmış hak aylık derecelerindeki başka bir göreve dönebilmelerine olanak
sağlanmış olmakla birlikte, özel hukuk tüzel kişisi olarak teşkilatlanan bağımsız
spor federasyonlarının başkanlarının, milletvekili ve mahalli idareler seçimlerinde
adaylık süreci sonunda adaylığı ya da seçimi kaybetmeleri halinde kamu görevlisi
sıfatı taşımadıkları, federasyon başkanlığına seçimle işbaşına geldikleri ve
yürüttükleri görev itibarıyla tarafsız, bağımsız olmaları gerektiği de gözetilerek
ayrıldığı federasyon başkanlığı görevine geri dönebileceği yolunda bir istisnaya
yer verilmediği,
Her ne kadar davacı tarafından, 3289 sayılı Kanun'un Ek. 9. maddesinde spor
federasyonları başkanlarının işledikleri suçlar bakımından kamu görevlisi sayıldıklarından
kendilerinin de seçilemedikleri takdirde göreve dönebilmeleri gerektiği ileri
sürülmüş ise de, anılan kanuni düzenleme ile federasyon faaliyetlerinde görevli
bulunanların, görevleriyle ilgili olarak işlemiş oldukları suçlar bakımından
kamu görevlisi sayılmalarının ceza hukuku bakımından önem arz ettiğinin açık
olduğu,
Esasen, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın "IV. İdare" bölümünün "D.
Kamu hizmeti görevlileriyle ilgili hükümler" başlıklı kısmında yer alan
"1. Genel ilkeler" başlıklı 128. maddesinin 1. fıkrasında, Devletin,
kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzelkişilerinin genel idare esaslarına
göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli
görevleri, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle göreceğinin hüküm altına
alındığı,
Dolayısıyla, idare hukuku anlamında, özel hukuk tüzel kişisi olan bağımsız spor
federasyonlarının 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve
İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun'un Ek 3. maddesinde yer alan "kamu
kurumu veya kamu kurumu niteliğinde bir kuruluş" olarak; federasyon başkanlarının
da, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'un
Ek. 7. maddesinde yer alan "Devlet memurları ve diğer kamu görevlileri"
olarak kabul edilmesine hukuki olanak bulunmadığı,
Bu durumda, istifa ederek adaylık ya da aday adaylığı sürecini başlatan bağımsız
spor federasyonu başkanlarının Devlet memuru ya da diğer kamu görevlisi statüsünde
değerlendirilmesi mümkün olmadığından, dava konusu Yönetmelik'in 11. maddesinin
7. fıkrasında yer alan "Her ne şekilde olursa olsun istifa eden başkan,
yönetim, denetim ve disiplin kurulu üyeleri istifalarını geri alarak görevlerine
dönemezler." ibaresinde, federasyon başkanları yönünden, üst normlara,
kamu yararına ve hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar
verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI:
Davacı tarafından, federasyonların, özünde halan devletin yürütmekle yükümlü
olduğu kamu hizmetini, uzmanlık bilgisine sahip olması sebebiyle, devlet tüzel
kişiliğinden ayrı bir kamu tüzel kişisi olarak idari işlemle teşekkül ettirilmek
ve vesayet denetimine tabi tutulmak suretiyle görevini ifa eden birer kamu kurumu
olma niteliklerini koruduğu, dolayısıyla federasyon başkanlarının da 2839 sayılı
Kanun'un 18. maddesinde belirtilen "yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği
taşımayan diğer kamu görevlileri" kapsamında yer almaları gerektiği, 3289
sayılı Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un Ek 9.
maddesinde, bağımsız federasyonların bütçesine Spor Genel Müdürlüğünce yardım
yapılacağı, tüm gelirlerinin her türlü vergi, resim ve harçtan muaf olduğu,
federasyon mallarının Devlet malı hükmünde olduğu ve haczedilemeyeceği, federasyon
faaliyetlerinde görevli bulunanların, görevleriyle ilgili olarak işlemiş oldukları
suçlar bakımından kamu görevlisi sayılacağının kurala bağlandığı, federasyonların
işlemlerinde tek yanlı iradeyle kişiler üzerinde hukuki sonuçlar doğurmaya yönelik
kamu gücü yetkisinin olduğu, tek yanlı işlemler yapabilme, alınan kararların
resen ve cebren icra edilebilmesi gibi özel hukukta bulunmayan yetkilere sahip
olmasının, kamu tüzel kişilikleri olduğunu tespit edebileceği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:
Davalı idare tarafından, davacının yasal süresi içerisinde temyiz yoluna başvurmadığı,
25/07/2024 tarih ve 32612 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Spor Federasyonları
Yönetmeliği'nin 39. maddesi ile dava konusu Yönetmelik'in yürürlükten kaldırıldığı
ve böylelikle davanın konusuz kaldığı, temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin,
kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin
reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'ÜN DÜŞÜNCESİ:
Temyiz isteminin kabulü ile Daire kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hakiminin açıklamaları
dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Türkiye Masa Tenisi Federasyonu Başkanı olarak görev yapan davacı, 31/03/2019
tarihinde yapılacak yerel seçimlerde ... ili, ... ilçesi belediye başkan aday
adayı olmak amacıyla federasyon başkanlığı görevinden 12/11/2018 tarihli dilekçe
ile istifa etmiştir.
Bu istifa nedeniyle Türkiye Masa Tenisi Federasyonu olağanüstü genel kurulunun
... tarihinde yapılmasına karar verilmiş, davacı, genel kurulun ... tarihine
ertelenmesi istemiyle ... tarihinde Türkiye Masa Tenisi Federasyonuna başvurmuş,
Federasyon tarafından... tarih ve ... sayılı yazı ile Spor Genel Müdürlüğünün
görüşü sorulmuş, Spor Genel Müdürlüğünün ... tarih ve ... sayılı yazısı ile,
... tarih ve ... sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bağımsız Spor Federasyonlarının
Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik'in 11. maddesinin 7. fıkrasında
yer alan, "Her ne şekilde olursa olsun istifa eden başkan, yönetim, denetim
ve disiplin kurulu üyeleri istifalarını geri alarak görevlerine dönemezler."
düzenlemesi gerekçe gösterilerek davacının talebinin hukuki dayanağının bulunmadığı
Türkiye Masa Tenisi Federasyonuna bildirilmiştir.
Bunun üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Dava konusu Yönetmelik'in yayım tarihinde yürürlükte bulunan haliyle 3289 sayılı
Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un "Görev"
başlıklı 2. maddesinde, "Spor Genel Müdürlüğünün görevleri şunlardır: ...
e) Spor federasyonlarının kurulması ve spor dallarını belirlemek için gerekli
usul ve esasları tayin ve tespit etmek,"; "Bağımsız spor federasyonları"
başlıklı Ek 9. maddesinin 1. fıkrasında, "Spor dalı ile ilgili faaliyetleri
ulusal ve uluslararası kurallara göre yürütmek, gelişmesini sağlamak, sporcu
sağlığı ile ilgili konularda gerekli önlemleri almak, teşkilatlandırmak, federasyonu
uluslararası faaliyetlerde temsil etmek ve Tahkim Kurulu kararlarını uygulamakla
görevli ve yetkili, özel hukuk hükümlerine tabi bağımsız spor federasyonları
kurulur. Federasyonlar, Merkez Danışma Kurulunun uygun görüşü, Bakanın teklifi
ve Başbakanın kararı ile kurulur ve kararın Resmi Gazetede yayımlanması ile
tüzel kişilik kazanır. Bu Kanunda belirtilen yükümlülüklerini yerine getirmeyen
federasyonların tüzel kişilikleri bu maddede belirtilen usulle iptal edilir
ve mal varlıkları Genel Müdürlüğe devredilir. Genel Müdürlük tarafından bağımsız
spor federasyonlarına yapılan yardımlar ile Genel Müdürlük bütçesinden bu federasyonlara
tahsis edilen kaynaklar kullanılarak edinilen her türlü taşınır ve taşınmazlar
edinim amacı dışında kullanılamaz ve Genel Müdürün izni alınmadan üçüncü kişilere
satılamaz ve devredilemez. Genel Müdürlük tarafından yapılan yardımlar ve tahsis
edilen kaynaklar kullanılarak alınan taşınmazların mülkiyeti Genel Müdürlüğe
ait olur. Bu taşınmazlar Genel Müdürlüğün mevzuatı çerçevesinde kullanılır.
Federasyon malları Devlet malı hükmündedir, haczedilemez. Federasyon faaliyetlerinde
görevli bulunanlar, görevleriyle ilgili olarak işlemiş oldukları suçlar bakımından
kamu görevlisi sayılır."; aynı maddenin 3. fıkrasında, "Genel kurul
federasyonun en üst organıdır. Genel kurulun toplanması ile ilgili her türlü
işlemler yönetim kurulunca yürütülür. Genel Müdürlük, genel kurul toplantılarında
gözlemci bulundurur. Gözlemci, genel kurul çalışmalarının bu Kanun ile ana statüye
uygun olarak yapılıp yapılmadığını denetleyerek, raporunu Bakana sunulmak üzere
onbeş gün içerisinde Genel Müdürlüğe verir. Genel Müdürlük, raporun verildiği,
ilgililer ise genel kurulun yapıldığı tarihten itibaren otuz gün içerisinde
asliye hukuk mahkemesinde genel kurulun iptalini isteyebilir. Genel kurulun
toplanması, üyelerin belirlenmesi, divanın oluşturulması, delege listesine yapılacak
itirazlar ve oyların sayımı ile ilgili diğer esas ve usuller ana statüde belirlenir.
Genel kurul üye sayısı olimpik ve paralimpik spor dallarında 150'den az 300
üyeden fazla, diğer branşlarda ise 100'den az 200 üyeden fazla olamaz. Genel
kurul;
a) Olağan genel kurul; olimpik ve paralimpik spor dallarında ilgili olimpiyat
oyunlarının, diğer spor dallarında yaz olimpiyat oyunlarının bitiminden, bu
maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra kurulacak federasyonlarda ise; kararın
Resmi Gazetede yayımlandığı tarihten itibaren üç ay içerisinde yapılır.
b) Olağanüstü genel kurul;
1) Sportif Değerlendirme ve Geliştirme Kurulu raporlarında yeterli düzeyde görülmeyen
veya yapılan denetim sonucu görev başında kalmasında sakınca görülen federasyon
başkanı ve yönetim kurulu üyeleri hakkında karar almak üzere Bakanın istemi
üzerine,
2) Federasyon yönetim kurulunun kararıyla,
3) Son yapılan genel kurul toplantısında delege olanların en az yüzde 40'ının
noter kanalı ile yazılı müracaatıyla,
4) Federasyon başkanının istifası, başkan olma şartlarından herhangi birisini
kaybetmesi veya ölümü halinde, olağanüstü toplanır."; 4. fıkrasında, "Genel
kurul; üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır ve katılanların salt çoğunluğu
ile karar alınır. Seçimde en fazla oyu alan aday ve listesi seçilmiş sayılır.
İlk toplantıda çoğunluk sağlanamaması halinde, takip eden günde çoğunluk aranmaksızın
toplanır. Ancak, toplantıya katılanların sayısı seçimle belirlenen kurulların
asıl üye sayısının iki katından aşağı olamaz. Olağan ve olağanüstü genel kurullarını
bu maddede öngörülen süre ve esaslar dahilinde yapmayan federasyonların genel
kurulları Tahkim Kurulunca oluşturulacak üç kişilik komisyon marifetiyle altmış
gün içerisinde yapılır ve federasyon başkanı ve yönetim kurulu üyeleri hakkında
mevzuata uymamaktan dolayı idari ve adli işlem başlatılır. Genel kurul çağrısı
ve gündemi, toplantı tarihinden en az otuz gün önce; faaliyet raporu, denetleme
raporu ile bütçe tasarısı ise en az onbeş gün önce federasyonun ve Genel Müdürlüğün
resmi internet sitesinde üyelere duyurulur. Seçimler tek liste halinde gizli
oy, açık tasnif şeklinde yapılır. Genel kurulun yapılacağı tarihten geriye doğru
en az bir yıl önce faal sporculuğu, hakemliği, antrenörlüğü bırakmamış kişiler
ile federasyonda maaşlı veya ücretli çalışanlar genel kurul üyesi olamazlar.
Genel kurulda kulüplerin delege sayısı, toplam delege sayısının yüzde 60'ından
az olamaz. Genel kurulun delege sayısının yüzde 10'u Genel Müdürlük temsilcilerinden
oluşur. Genel kurulun görevleri şunlardır:
a) Ana statüyü yapmak, değiştirmek.
b) Başkan, yönetim, denetim ve disiplin kurulu üyelerini seçmek... "; son
fıkrasında ise, "Spor federasyonları ile ilgili olarak bu Kanunda hüküm
bulunmayan konularda 4/11/2004 tarihli ve 5253 sayılı Dernekler Kanunu ile 22/11/2001
tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümleri uygulanır." hükümleri
yer almıştır.
2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri
Seçimi Hakkında Kanun'un "Amaç ve kapsam:" başlıklı 1. maddesinde,
"Bu Kanun mahalli idareler organlarının seçimlerine ilişkin esas ve usulleri
düzenler. Bu amaçla:
a) İl genel meclisi üyelerinin,
b) Belediye başkanı ve belediye meclisi üyelerinin,
c) Köy ve mahalle muhtarları ile ihtiyar meclisi ve heyeti üyelerinin,
Seçim sistemi, usul, dönem ve zamanlarına ait esaslarla seçim çevrelerine, aday
olabilme ve seçilme ilkelerine ait hükümleri kapsar."; Ek 3. maddesinde;
"Subaylar, astsubaylar, hakimler ve savcılar ile yüksek yargı organları
mensupları hariç olmak üzere, kamu kurumları ile kamu kurumu niteliğinde bir
kuruluşta memur veya kadrolu işçi olarak çalışmakta iken bu görevinden ayrılarak
Belediye Başkanı seçilmiş olup da yeniden aday olamayan veya seçilemeyenler,
hizmet süreleri itibariyle veya yaş haddi nedeniyle emekliliğe hak kazanamamış
olmaları kaydıyla, seçimlerin kesin sonuçlarının Yüksek Seçim Kurulunca ilanını
takip eden iki ay içinde daha önceki kurumlarının bağlı bulunduğu bakanlığa
başvurmaları halinde eski görevlerine veya istifa ettikleri tarihteki kurumun
özelliği ve niteliğine uygun eşdeğer bir göreve atanabilirler. Ancak yargı kararı
ile belediye başkanlığı görevi sona erenler ve istifa edenler hakkında bu hüküm
uygulanmaz.";
Geçici 10. maddesinde, "Subaylar, astsubaylar, hakimler ve savcılar ile
yüksek yargı organları mensupları hariç olmak üzere; mahalli idareler seçimlerinde
aday olan memurlar seçimi kaybetmeleri halinde, Yüksek Seçim Kurulunca seçim
sonuçlarının ilanını takip eden bir ay içinde müracaat etmeleri kaydıyla ve
bu seçime mahsus olarak müktesep hakları ile eski veya eşdeğer bir göreve dönebilirler.";
"Özel hüküm bulunmayan hallerde uygulama:" başlıklı 36. maddesinde,
"Bu Kanunda özel hüküm bulunmayan hallerde 26/4/1961 gün ve 298 sayılı
Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ile 22/4/1983
tarih 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu, 10/6/1983 gün ve 2839 sayılı Milletvekili
Seçimi Kanununun ve bunların ek ve değişikliklerinin bu Kanuna aykırı olmayan
hükümleri uygulanır." hükümleri yer almaktadır.
298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'un
"Kanunun kapsamı" başlıklı 1. maddesinde, "Özel kanunlarına göre
yapılacak Cumhurbaşkanı, milletvekili, il genel meclisi üyeliği, belediye başkanlığı,
belediye meclisi üyeliği, muhtarlık, ihtiyar meclisi üyeliği, ihtiyar heyeti
üyeliği seçimlerinde ve Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların halk oyuna
sunulmasında bu Kanun hükümleri uygulanır.";
Ek 7. maddesinde ise, "Yüksek mahkeme üyeleri, hakimler, savcılar ve bu
meslekten sayılanlar ile Subay ve Astsubaylar hariç olmak üzere; milletvekili
ve mahalli idareler genel ve ara seçimlerinde aday ve aday adayı olan Devlet
memurları ve diğer kamu görevlileri, adaylığı veya seçimi kaybetmeleri halinde,
Yüksek Seçim Kurulunca seçim sonuçlarının ilanını takip eden bir ay içinde müracaat
etmeleri kaydıyla eski görevlerine veya kazanılmış hak aylık derecelerindeki
başka bir göreve dönebilirler." hükümleri yer almaktadır.
2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu'nun "Adaylık için görevden çekilmesi
gerekenler:" başlıklı 18. maddesinde, "Hakimler ve savcılar, yüksek
yargı organları mensupları, yüksek öğretim kurumlarındaki öğretim elemanları,
Yükseköğretim Kurulu, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu üyeleri, kamu kurumu ve
kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından
işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri, aday olmak isteyen belediye
başkanları ve subaylar ile astsubaylar, aday olmak isteyen siyasi partilerin
il ve ilçe yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile belediye meclisi üyeleri, il
genel meclisi üyeleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sendikalar,
kamu bankaları ile üst birliklerin ve bunların üst kuruluşlarının ve katıldıkları
teşebbüs veya ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alanlar genel
ve ara seçimlerin başlangıcından bir ay önce seçimin yenilenmesine karar verilmesi
halinde yenileme kararının ilanından başlayarak yedi gün içinde görevlerinden
ayrılma isteğinde bulunmadıkça adaylıklarını koyamazlar ve aday gösterilemezler."
kuralı bulunmaktadır.
3289 sayılı Kanun'un yukarıda aktarılan hükümlerine dayanılarak çıkarılan ve
19/07/2012 tarih ve 28358 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bağımsız Spor Federasyonlarının
Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik'in,
"Amaç" başlıklı 1. maddesinde, "Bu Yönetmeliğin amacı, bağımsız
spor federasyonlarının teşkilatı, görev ve yetkileri, genel kurullarının toplanmasına
ilişkin usul ve esaslarla, Gençlik ve Spor Bakanlığı, Spor Genel Müdürlüğü ve
Tahkim Kuruluyla olan ilişkilerini düzenlemektir.",
"Kapsam" başlıklı 2. maddesinde, "Bu Yönetmelik; bağımsız spor
federasyonlarının görev ve yetkilerini, kurullarını, başkan adaylarında aranacak
şartları, Gençlik ve Spor Bakanlığı, Spor Genel Müdürlüğü ve Tahkim Kuruluyla
olan ilişkilerini kapsar.",
"Tanımlar" başlıklı 4. maddesinde; "Bu Yönetmelikte yer alan;
a) Ana Statü: Bu Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslar ile Kanunun uygulanmasına
yönelik diğer hususlara dair federasyonların genel kurulları tarafından onaylanan
ve Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren düzenlemeleri,
ç) Federasyon: 3289 sayılı Kanunun Ek 9 uncu maddesi hükümlerine göre kurularak
tüzel kişilik kazanan, organları genel kurul tarafından seçimle göreve gelen,
her türlü kararlarını kendi organları içerisinde alan, bütçesi genel kurul tarafından
onaylanan ve ibra edilen, özel hukuk hükümlerine tabi bağımsız spor federasyonunu,
... ifade eder.",
"Genel kurul toplantıları" başlıklı 10. maddesinin 1. fıkrasında,
"Genel kurul;
a) ...
b) Olağanüstü genel kurul;
1) Kurul raporlarında yeterli düzeyde görülmeyen veya yapılan denetim sonucu
görev başında kalmasında sakınca görülen federasyon başkanı ve yönetim kurulu
üyeleri hakkında karar almak üzere Bakanın istemi üzerine,
2) Federasyon yönetim kurulunun kararıyla,
3) Son yapılan genel kurul toplantısında üye olanların en az yüzde 40'ının noter
kanalıyla yazılı müracaatıyla,
4) Federasyon başkanının istifası, başkan olma şartlarından herhangi birisini
kaybetmesi, ölümü veya yönetim kurulu asıl ve yedek toplam üye sayısının yedi
üyenin altına düşmesi halinde, olağanüstü toplanır.";
"Federasyon başkanı" başlıklı 11. maddesinin 7. fıkrasında, "Federasyon
başkanı, yönetim, disiplin ve denetim kurulları üyeleri milletvekilliği ve yerel
yönetimlerin genel ve ara seçimlerinin başlangıcından bir ay önce, seçimin yenilenmesine
karar verilmesi halinde yenileme kararının ilanından başlayarak yedi gün içinde,
başka bir federasyon başkanlığına aday olmaları halinde, federasyonun genel
kurul tarihinden bir ay önce görevlerinden ayrılma isteğinde bulunmadıkça adaylıklarını
koyamazlar ve aday gösterilemezler. Her ne şekilde olursa olsun istifa eden
başkan, yönetim, denetim ve disiplin kurulu üyeleri istifalarını geri alarak
görevlerine dönemezler." düzenlemeleri yer almaktadır.
Türkiye Masa Tenisi Federasyonu Ana Statüsü'nün 5. maddesinde, "Federasyon,
özel hukuk hükümlerine tabi, bağımsız statüye ve tüzel kişiliği sahiptir. Federasyonun
merkezi Ankara'dadır. Federasyon merkez teşkilatı ve il temsilciliklerinden
oluşur."; 9. maddesinin 7. fıkrasında, "Federasyon başkanı, yönetim,
disiplin ve denetim kurulu üyeleri; milletvekilliği ve yerel yönetimlerin genel
ve ara seçimlerinin başlangıcından bir ay önce, seçimin yenilenmesine karar
verilmesi halinde yenileme kararının ilanından başlayarak yedi gün içinde, başka
bir federasyon başkanlığına aday olmaları halinde, federasyonun genel kurul
tarihinden bir ay önce görevlerinden ayrılma isteğinde bulunmadıkça adaylıklarını
koyamazlar ve aday gösterilemezler. Her ne şekilde olursa olsun istifa eden
başkan, yönetim, denetim ve disiplin kurulu üyeleri istifalarını geri alarak
görevlerine dönemezler." hükümleri yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava konusu Yönetmelik'in yürürlüğe girdiği tarihteki haliyle Anayasa'nın 123.
maddesinde, idarenin kuruluş ve görevleriyle bir bütün olduğu ve kanunla düzenleneceği,
idarenin kuruluş ve görevlerinin, merkezden yönetim ve yerinden yönetim esaslarına
dayandığı, kamu tüzel kişiliğinin ancak kanunla veya kanunun açıkça izin verdiği
yetkiye dayanılarak kurulabileceği; 124. maddesinde ise, Başbakanlık, bakanlıklar
ve kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve
tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla,
yönetmelikler çıkarabileceği kuralına yer verilmiştir.
Buna göre, idari teşkilat yapısı içinde yer alan Bakanlıklar ile diğer kamu kurum ve kuruluşları, görev alanlarına ilişkin olarak yönetmelik, yönerge, tebliğ, genelge ve talimat gibi çeşitli adlar altında düzenleme yapabilmektedirler.
Bu düzenlemeler arasında uyulması gereken "normlar hiyerarşisi" kuramına göre, hukuk düzeni, farklı kademede yer alan Anayasa, kanun, yönetmelik ve diğer düzenleyici işlemlerden oluşan birçok normu içermekte ve her norm geçerliliğini bir üst basamakta yer alan normdan almaktadır. Normlar hiyerarşisine göre kanundan sonra gelen yönetmelik, genelge, tebliğ, talimat gibi düzenlemelerin ancak kanunda verilmiş olan hakkın kullanılmasının açıklanması ile ilgili olacağı, bu metinlerde kanun ile verilmiş olan hakkı genişletici veya daraltıcı mahiyette hükümlere yer verilemeyeceği hukukun genel ilkelerindendir.
Uyuşmazlıkta, 19/07/2012 tarih ve 28358 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bağımsız Spor Federasyonlarının Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik'in 11. maddesinin 7. fıkrasında, federasyon başkanının milletvekilliği ve yerel yönetimlerin genel ve ara seçimlerinin başlangıcından bir ay önce, seçimin yenilenmesine karar verilmesi halinde yenileme kararının ilanından başlayarak yedi gün içinde, başka bir federasyon başkanlığına aday olmaları halinde, federasyonun genel kurul tarihinden bir ay önce görevlerinden ayrılma isteğinde bulunmadıkça adaylıklarını koyamayacakları ve aday gösterilemeyecekleri kuralına yer verilmiş ve dava konusu son cümlesinde ise, her ne şekilde olursa olsun istifa eden başkanın, istifasını geri alarak görevine dönmesinin mümkün olmadığı belirtilmiştir. Türkiye Masa Tenisi Federasyonu Ana Statüsü'nün yukarıda yer verilen hükümleri ile de bu Yönetmelik hükümleri doğrultusunda düzenleme yapılmıştır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden, yüksek mahkeme üyeleri, hakimler, savcılar ve bu meslekten sayılanlar ile subay ve astsubaylar hariç olmak üzere; milletvekili ve mahalli idareler genel ve ara seçimlerinde aday ve aday adayı olan Devlet memurları ve diğer kamu görevlilerinin, adaylığı veya seçimi kaybetmeleri halinde, Yüksek Seçim Kurulunca seçim sonuçlarının ilanını takip eden bir ay içinde müracaat etmeleri kaydıyla eski görevlerine veya kazanılmış hak aylık derecelerindeki başka bir göreve dönebilmelerine olanak tanındığı anlaşılmaktadır.
Buna göre, bağımsız spor federasyonu olan Türkiye Masa Tenisi Federasyonu başkanı olan, yerel yönetim seçimlerinde aday adayı olabilmek için istifa eden ve seçilmemesi halinde istifasını geri alarak görevine dönmek isteyen davacı tarafından, her ne şekilde olursa olsun istifa eden başkanın, istifasını geri alarak görevine dönmesinin mümkün olmadığına yönelik kural getiren düzenlemenin iptali istemiyle açılan davada, uyuşmazlığın çözümü için, bağımsız spor federasyonlarının hukuki statüsü irdelenerek kamu kurumu olup olmadıkları ve federasyon başkanlarının niteliğinin ortaya konulması gerekmektedir.
3289 sayılı Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un dava konusu Yönetmelik tarihinde yürürlükte bulunan haliyle "Bağımsız spor federasyonları" başlıklı Ek 9. maddesinde yer alan, bağımsız spor federasyonlarının, Spor Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu Bakanın teklifi ve Başbakanın kararı ile kurulup bu kararın Resmi Gazete'de yayımlanması ile tüzel kişilik kazanacağı, bu Kanun'da belirtilen yükümlülüklerini yerine getirmeyen federasyonların tüzel kişiliklerinin aynı usulle iptal edileceği ve mal varlıklarının Genel Müdürlüğe devredileceği, ayrıca bağımsız federasyonların bütçesine Spor Genel Müdürlüğünce yardım yapılacağı, kaynak tahsis edileceği, Bakanlıkça yapılan yardımların amaca uygunluğu ve denetiminin Bakanlıkça yapılacağı, bağımsız federasyonların tüm gelirlerinin her türlü vergi, resim ve harçtan muaf olduğu, federasyon mallarının Devlet malı hükmünde olup haczedilemeyeceği, federasyon faaliyetlerinde görevli bulunanların, görevleriyle ilgili olarak işlemiş oldukları suçlar bakımından kamu görevlisi sayılacağı, Genel Müdürlüğün, genel kurul toplantılarında gözlemci bulunduracağı, gözlemcinin, genel kurul çalışmalarının bu Kanun ile ana statüye uygun olarak yapılıp yapılmadığını denetleyeceğine ilişkin kuralların birlikte değerlendirilmesinden; bağımsız spor federasyonlarının, genel idare içinde yer alan Spor Genel Müdürlüğüne verilen bazı görevlerin daha verimli şekilde yürütülmesi amacıyla, özel hukuk hükümlerine tabi olmak ve fakat kamu hukuku alanında faaliyet göstermek üzere, hizmet yönünden yerinden yönetim ilkesine göre kurulan, hizmetle sınırlı olmak üzere kamusal yetki kullanan ve idarenin bütünlüğü ilkesi uyarınca merkezi idarenin vesayet denetimine tabi birer kamu kurumu (hizmet yönünden yerinden yönetim kuruluşu) oldukları sonucuna ulaşılmaktadır.
Nitekim, Ek 9. maddenin ilk halinin birinci, beşinci, altıncı, yedinci ve sekizinci fıkralarının iptali istemiyle yapılan başvuru sonucu Anayasa Mahkemesinin 02/07/2009 tarih ve E:2006/118, K:2009/107 sayılı kararıyla da, maddede özerk federasyonlar diye anılan spor federasyonlarının hizmet yerinden yönetim ilkesine göre kuruldukları belirtilmiştir.
Ancak, hizmetle sınırlı olmak üzere kamusal yetki kullanan federasyon başkanlarının, federasyonların genel kurullarınca seçilerek göreve geldikleri de dikkate alındığında, milletvekili ve mahalli idareler genel ve ara seçimlerinde aday ve aday adayı olan Devlet memurları ve diğer kamu görevlilerinin, adaylığı veya seçimi kaybetmeleri halinde, Yüksek Seçim Kurulunca seçim sonuçlarının ilanını takip eden bir ay içinde müracaat etmeleri kaydıyla eski görevlerine veya kazanılmış hak aylık derecelerindeki başka bir göreve dönebileceklerini düzenleyen 298 sayılı Kanun'un Ek 7. maddesi kapsamında "Devlet memurları ve diğer kamu görevlileri" olarak kabul edilemeyeceği sonucuna varılmaktadır.
Bu durumda, istifa ederek adaylık ya da aday adaylığı sürecini başlatan bağımsız
spor federasyonu başkanlarının Devlet memuru ya da diğer kamu görevlisi statüsünde
değerlendirilmesi mümkün olmadığından, dava konusu Yönetmelik'in 11. maddesinin
7. fıkrasında yer alan "Her ne şekilde olursa olsun istifa eden başkan,
yönetim, denetim ve disiplin kurulu üyeleri istifalarını geri alarak görevlerine
dönemezler." ibaresinde, federasyon başkanları yönünden, üst normlara,
kamu yararına ve hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Bu itibarla, davanın reddine ilişkin Daire kararında sonucu itibarıyla hukuka
aykırılık görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2.Davanın reddine ilişkin Danıştay Onuncu Dairesinin temyize konu 18/10/2023
tarih ve E:2019/12131, K:2023/5728 sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle
ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 03/03/2025 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
X-Dava, Türkiye Masa Tenisi Federasyonu Başkanı olarak görev yapmakta iken yerel
seçimlerde belediye başkanlığına aday adayı olmak için istifa eden davacı tarafından,
19/07/2012 tarih ve 28358 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bağımsız Spor Federasyonlarının
Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik'in 11. maddesinin 7. fıkrasının
"Her ne şekilde olursa olsun istifa eden başkan, yönetim, denetim ve disiplin
kurulu üyeleri istifalarını geri alarak görevlerine dönemezler." şeklindeki
son cümlesinin iptali istemiyle açılmıştır.
2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri
Seçimi Hakkında Kanun'un "Özel hüküm bulunmayan hallerde uygulama:"
başlıklı 36. maddesinde, "Bu Kanunda özel hüküm bulunmayan hallerde 26/4/1961
gün ve 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun
ile 22/4/1983 tarih 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu, 10/6/1983 gün ve 2839
sayılı Milletvekili Seçimi Kanununun ve bunların ek ve değişikliklerinin bu
Kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanır." hükmü yer almıştır.
2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu'nun "Adaylık için görevden çekilmesi
gerekenler:" başlıklı 18. maddesinde, "Hakimler ve savcılar, yüksek
yargı organları mensupları, yüksek öğretim kurumlarındaki öğretim elemanları,
Yükseköğretim Kurulu, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu üyeleri, kamu kurumu ve
kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından
işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri, aday olmak isteyen belediye
başkanları ve subaylar ile astsubaylar, aday olmak isteyen siyasi partilerin
il ve ilçe yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile belediye meclisi üyeleri, il
genel meclisi üyeleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sendikalar,
kamu bankaları ile üst birliklerin ve bunların üst kuruluşlarının ve katıldıkları
teşebbüs veya ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alanlar genel
ve ara seçimlerin başlangıcından bir ay önce seçimin yenilenmesine karar verilmesi
halinde yenileme kararının ilanından başlayarak yedi gün içinde görevlerinden
ayrılma isteğinde bulunmadıkça adaylıklarını koyamazlar ve aday gösterilemezler."
hükmüne yer verilmiştir.
298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'un
ek 7. maddesinde, "Yüksek mahkeme üyeleri, hakimler, savcılar ve bu meslekten
sayılanlar ile Subay ve Astsubaylar hariç olmak üzere; milletvekili ve mahalli
idareler genel ve ara seçimlerinde aday ve aday adayı olan Devlet memurları
ve diğer kamu görevlileri, adaylığı veya seçimi kaybetmeleri halinde, Yüksek
Seçim Kurulunca seçim sonuçlarının ilanını takip eden bir ay içinde müracaat
etmeleri kaydıyla eski görevlerine veya kazanılmış hak aylık derecelerindeki
başka bir göreve dönebilirler." düzenlemesi yer almıştır.
Uyuşmazlıkta, dava konusu düzenleme ile her ne şekilde olursa olsun istifa eden
bağımsız spor federasyonu başkanının, istifasını geri alarak görevine dönmesinin
mümkün olmadığı belirtilmiş, ancak 298 sayılı Kanun'un yukarıda metnine yer
verilen ek 7. maddesinde, milletvekili ve mahalli idareler genel ve ara seçimlerinde
aday ve aday adayı olan Devlet memurları ve diğer kamu görevlilerinin, adaylığı
veya seçimi kaybetmeleri halinde, Yüksek Seçim Kurulunca seçim sonuçlarının
ilanını takip eden bir ay içinde müracaat etmeleri kaydıyla eski görevlerine
veya kazanılmış hak aylık derecelerindeki başka bir göreve dönebilmelerine imkan
tanınmıştır.
Buna göre, uyuşmazlığın çözümü için, bağımsız spor federasyonlarının hukuki
statüsü irdelenerek kamu kurumu olup olmadıkları ve federasyon başkanlarının
niteliğinin ortaya konulması gerekmektedir.
3289 sayılı Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un
dava konusu Yönetmelik tarihinde yürürlükte bulunan haliyle "Bağımsız spor
federasyonları" başlıklı ek 9. maddesinde yer alan, bağımsız spor federasyonlarının,
Spor Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu Bakanın teklifi ve Başbakanın kararı ile
kurulup bu kararın Resmi Gazete'de yayımlanması ile tüzel kişilik kazanacağı,
bu Kanun'da belirtilen yükümlülüklerini yerine getirmeyen federasyonların tüzel
kişiliklerinin aynı usulle iptal edileceği ve mal varlıklarının Genel Müdürlüğe
devredileceği, ayrıca bağımsız federasyonların bütçesine Spor Genel Müdürlüğünce
yardım yapılacağı, kaynak tahsis edileceği, Bakanlıkça yapılan yardımların amaca
uygunluğu ve denetiminin Bakanlıkça yapılacağı, bağımsız federasyonların tüm
gelirlerinin her türlü vergi, resim ve harçtan muaf olduğu, federasyon mallarının
Devlet malı hükmünde olup haczedilemeyeceği, federasyon faaliyetlerinde görevli
bulunanların, görevleriyle ilgili olarak işlemiş oldukları suçlar bakımından
kamu görevlisi sayılacağı, Genel Müdürlüğün, genel kurul toplantılarında gözlemci
bulunduracağı, gözlemcinin, genel kurul çalışmalarının bu Kanun ile ana statüye
uygun olarak yapılıp yapılmadığını denetleyeceğine ilişkin kuralların birlikte
değerlendirilmesinden; bağımsız spor federasyonlarının, genel idare içinde yer
alan Spor Genel Müdürlüğüne verilen bazı görevlerin daha verimli şekilde yürütülmesi
amacıyla, özel hukuk hükümlerine tabi olmak ve fakat kamu hukuku alanında faaliyet
göstermek üzere, hizmet yönünden yerinden yönetim ilkesine göre kurulan, hizmetle
sınırlı olmak üzere kamusal yetki kullanan ve idarenin bütünlüğü ilkesi uyarınca
merkezi idarenin vesayet denetimine tabi birer kamu kurumu (hizmet yönünden
yerinden yönetim kuruluşu) oldukları sonucuna ulaşılmaktadır.
Nitekim, ek 9. maddenin ilk halinin birinci, beşinci, altıncı, yedinci ve sekizinci
fıkralarının iptali istemiyle yapılan başvuru sonucu Anayasa Mahkemesinin 02/07/2009
tarih ve E:2006/118, K:2009/107 sayılı kararıyla da, maddede özerk federasyonlar
diye anılan spor federasyonlarının hizmet yerinden yönetim ilkesine göre kuruldukları
belirtilmiştir.
Dolayısıyla, "kamu kurumu" niteliğinde olan bağımsız spor federasyonlarının
başkanlarının da, 2839 sayılı Kanun'un 18. maddesinde belirtilen "yaptıkları
hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri" kapsamında
yer almaları gerektiği sonucuna varılmaktadır.
Nitekim, Yüksek Seçim Kurulunun ... tarih ve ... sayılı Kararında, federasyon
başkanları ile yönetim ve denetim kurullarında görevli olanların, 2839 sayılı
Kanun'un 18. maddesinde belirtilen "yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği
taşımayan diğer kamu görevlileri" arasında sayılmalarının gerekmesi nedeniyle,
milletvekili adayı olabilmek için görevden çekilmeleri gerektiğine karar verilmiştir.
Bu durumda, seçimlerde aday olmak amacıyla istifa eden federasyon başkanlarının,
adaylığı veya seçimi kaybetmeleri halinde, Yüksek Seçim Kurulunca seçim sonuçlarının
ilanını takip eden bir ay içinde müracaat etmeleri kaydıyla eski görevlerine
dönebilmeleri gerekmekte olup, aksi yöndeki dava konusu düzenlemenin hukuka
aykırı olduğu sonucuna varıldığından, davacının temyiz isteminin kabulü ile
temyize konu kararın bozulması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.