Küresel ölçekte sadece satış değil tüketici dav-ranışlarını da şekillen-diren bir ekosisteme dönüşen e-ticaret, Türkiye'de de son yıl-larda gösterdiği hızlı büyüme grafiğiyle dikkat çekiyor. Tür-kiye'de sektörün genel ticaret içindeki payı 2019'da yüzde 4.5 iken 2024'te yüzde 19.5'e yüksel-di. Ticaret Bakanlığı verilerine göre, internet üzerinden mal ve hizmet siparişi verenlerin ora-nı son beş yılda iki katından faz-la artarak yüzde 55.7'ye ulaştı. Sektörün toplam hacmi 2024 itibarıyla yüzde 61.7'lik artışla 3 trilyon lirayı aştı. (2024 kuruy-la yaklaşık 90 milyor dolar)Bu hacmin üçte ikisi ise, perakende e-ticaret faaliyetlerinden geldi.
E-ticareti şekillendiren önemli etkenlerden biri de 'yapay zeka' teknolojisindeki devasa sıçra-ma oldu. Ticaret Bakanlığı'nın ev sahipliğinde İstanbul Ekono-mik Araştırmalar Derneği (İE-AD) tarafından düzenlenen "Ya-pay Zeka Çağında E-Ticaretin Geleceği Zirvesi", İstanbul'da gerçekleştirildi. TOBB Türki-ye E-Ticaret Sektör Meclisi, Elektronik Ticaret İşletmecile-ri Derneği (ETİD) ve DEİK Di-jital Teknolojiler İş Konseyi'nin destekleriyle gerçekleşen zirve-de rekabet, regülasyon ve tüketi-ci deneyimi odağında e-ticaretin geleceği masaya yatırıldı.
"E-ticaret de yapay zeka dönüşümünden payını alacak"
İstanbul Ekonomik Araştırmalar Derneği (İEAD) Başkanı Prof. Dr. Mehmet Hüseyin Bilgin, teknolojideki hızlı ilerleme ve tüketim alışkanlıklarındaki değişimin e-ticaretin yükselişinde iki ana dinamik olduğunu söyledi. Bilgin, "1980'lerde başlayan ve 2000'lerde hızlanan teknolojik gelişmeler, yapay zeka ile bambaşka bir aşamaya ulaştı. Yapay zekanın boyutunu, zamanını ve etkisini henüz öngöremesek de çalışma biçimlerinden eğitime kadar pek çok alanı derinden etkilemesi muhtemel. E-ticaret de bu dönüşümden payını alacak ve adeta bir devrim yaşayacak" dedi.
Aldatıcı reklamlara 'yapay zeka' denetimi
Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürü Avni Dilber, yapay zeka destekli aldatıcı reklam ve haksız ticari uygulamalara karşı yeni düzenlemeler planladıklarını açıkladı. Yıllık 1 milyona yakın şikayet aldıklarını belirten Dilber, bu yoğunlukla başa çıkmak için denetim süreçlerinde yapay zeka kullanımının kaçınılmaz olduğunu söyledi. Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürü Adem Başar ise, dijitalleşmenin devletleri ticarete daha fazla müdahil olmaya ittiğini vurguladı. Başar, e-ticaret düzenlemesiyle ihracata odaklandıklarını ve 2025 hedefinin Türkiye'nin üretim gücünü dış pazarlara daha etkin şekilde taşımak olduğunu belirtti.
"İnsanlık tarihinin en büyük dönüştürücü gücü yapay zeka"
Rekabet Kurumu Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Hakan Bilir, yapay zekanın ekonomik dengeleri ve küresel rekabeti yeniden şekillendirdiğini belirtti. Bilir, yapay zekanın günümüzde hiçbir kurumun görmezden gelemeyeceği kadar önemli bir konu olduğuna dikkat çekerek ileri ekonomilerde kar-yatırım bağıntısının kopması gibi büyük sorunların temel nedenlerinin "finansallaşma" ve "tekelleşme" olduğuna, yapay zekanın bu tekelleşme eğilimini daha da derinleştirdiğine dikkat çekti.
Küçük ölçekli firmaların önü yapay zeka ile açıldı
ETİD Başkanı ve PTT AVM CEO'su Hakan Çevikoğlu: Yapay zeka ile işlerin artık daha hızlı ilerlediğini söyledi. Çevikoğlu, "Yapay zeka datayı artık daha hızlı işliyor. Kişileştirilmiş alışveriş yapay zeka ile artık daha hızlı ve odaklı yapılabiliyor. Yapay zeka öncesine küçük ölçekli şirketlerde bu şekilde değildi. Anadolu'daki firmalarımız bir sürü yapay zeka alternatifinden ücretli ya da ücretsiz olarak yararlanabiliyor. Bu firmalarımızın yurt dışına satışlarının yapay zekayla çok hızlanacağını düşünüyoruz. Yapay zeka sayesinde Anadolu'daki firmalarımızın yurt dışına satışlarının çok hızlanacağına inanıyorum" dedi.
Yapay zeka e-ticaretin ayrılmaz parçası olacak
Trendyol Grubu CEO'su Erdem İnan: E-ticaretin zaman çizelgesinde yapay zekanın daima dönüştürücü bir rol oynadığını söyleyen Trendyol Grubu CEO'su Erdem İnan, "Büyük dil modellerinin gelişmesiyle bu etki daha görünür hale gelse de makine öğrenmesine dayalı çözümlerden aslında uzun zamandır faydalanıyoruz. Trendyol olarak bugün teknoloji ekibimizin geliştirdiği yapay zeka destekli çözümlerle satıcılarımızın küresel pazarlardaki rekabet gücünü artırıyoruz" dedi. Türkiye'deki ilk yerli yapay zeka dil modelini (LLM) geliştirdiklerini aktaran İnan, "Yapay zekanın giderek bir araçtan öte, e-ticaretin DNA'sının ayrılmaz bir parçası haline geleceğini öngörüyoruz" diye konuştu.
285 milyon ürün, yapay zeka olmadan yönetilemez
Hepsiburada CEO'su Nilhan Onal Gökçetekin: Hepsiburada CEO'su Nilhan Onal Gökçetekin, yapay zeka teknolojilerinin ticaretteki dönüştürücü gücüne dikkat çekerek, üretici ve perakendecilerin maliyetlerini düşürmesi, verimliliğini artırması ve küresel rekabet avantajı kazanması için yapay zeka çözümlerinin önemini vurguladı. Gökçetekin, Hepsiburada'nın ticaretin doğası gereği yapay zekaya doğuştan ihtiyaç duyduğunu belirterek şunları söyledi: "Sabah dükkanımızı açtığımızda 285 milyon ürünümüz ve 100 bin satıcımız var. Bunları yapay zeka olmadan yönetmemiz mümkün değil."
Teknoloji şirketi olma dönüşümünü yaşıyoruz
Migros Ticaret AŞ CEO'su Özgür Tort: "Migros 71 yıllık bir şirket. Hep ön planda ve inovasyon tarafında yer aldık. Son yıllarda ise teknolojiyi uygulamaktan öte geliştirme tarafına yönelik ciddi bir strateji değişikliği yaptık" dedi. Özellikle e-ticaret ve finansal hizmetler alanında özgün çözümler geliştirdiklerini belirten Tort, "E-ticaret tarafında ya da bankacılık hizmetleriyle ilgili yaptığımız birçok gelişimin teknolojisini kendimiz geliştiriyoruz" dedi. Migros'un vizyon değişimini vurgulayan Tort, "Perakendeci olmamıza rağmen teknoloji şirketi olma dönüşümünü yaşıyoruz. Bu alanda daha yapacak çok işimiz var" ifadelerini kullandı.
Bizim için yapay zeka gelecek değil bugün
Getir CEO'su Batuhan Gültakan: Hızlı teslimat modeliyle Türkiye'nin veri odaklı en büyük teknoloji yatırımlarından birini hayata geçirdiklerini söyleyen Getir'in CEO'su Batuhan Gültakan, "Bizim için yapay zeka geleceğin konusu değil, ilk günden beri adım adım geliştirdiğimiz ve bugünkü operasyonun yürümesini sağlayan bir konu. Getir modeli gibi dakikalar içinde gerçekleşen karmaşık bir süreci ölçeklenebilir ve sürdürülebilir kılmak için çok katmanlı yapay zeka altyapıları kullanmak şart. Önümüzdeki dönemde müşteri hizmetleri, arama sistemleri ve içerik üretiminde yapay zekayı daha da yoğun entegre edeceğiz" dedi.
Pandemi sonrası e-ticaret iki kat büyüdü
Teknosa CEO'su Sitare Sezgin: Pandemiyle birlikte e-ticaretin dünya genelinde ve Türkiye'de tarihi bir dönüşüm yaşadığını belirterek, tüketici beklentilerindeki kalıcı değişimlere dikkat çekti. Sezgin, küresel perakendecilikte e-ticaretin pandemi sonrası iki kat büyüdüğünü vurgulayarak, "Tüketici elektroniği pazarında ise büyüme daha da hızlı gerçekleşti" dedi. Pandemi sonrası alışkanlıkların kalıcı hale geldiğini ifade eden Sezgin, "Pürüzsüz, bütünsel bir deneyim beklentisi artık vazgeçilmez hale geldi. Bu sürece ayak uyduramayan perakende şirketleri rekabette geride kalıyor" diye konuştu.
Operasyon ve talep tahminini otomatikleştiriyoruz
WIDECT CEO'su Enes Yılmaz: Şirketin yapay zeka altyapısı üzerinde önemli çalışmalar yürüttüğünü açıkladı. Yılmaz, "Tedarikçi seçimiyle ilgili hangi göndericinin hangi yükünü hangi tedarikçiye dağıtması gerektiğini otomatik yapacak bir yapay zeka üzerine çalışıyoruz. Henüz canlı değil, ama bu bizim önceliğimiz" dedi. E-ticarette talep tahmininin kritik bir konu olduğunu vurgulayan Yılmaz, "Peak of peak dönemlerinde talep farkı dört beş kata kadar çıkabiliyor" dedi.
Karmaşık süreçler paralel şekilde yönetilebiliyor
N11 CEO'su Nihal Dindar Akın: Agentic yapay zekayı temel platform fonksiyonlarına entegre ettiklerini belirten N11 CEO'su Nihal Dindar Akın, "Bazı iş geliştirme fonksiyonlarını insan eli değmeden uçtan uca yürütüyoruz. Örneğin ürün yorumu fotoğraflarının ayıklanması tamamen otomatik gerçekleşiyor" dedi. Akın, sistemin iş ihtiyaçlarını anlayıp parçalara ayırarak uygulanabilir hale getirdiğini ve karmaşık süreçleri paralel biçimde yönetebildiğini vurguladı.
Yapay zekayı stratejik bir unsur olarak görüyoruz
Boyner Büyük Mağazacılık CEO'su Eren Çamurdan: "Önceliklendirdiğimiz stratejilerimizden biri olan ve yaklaşık üç yıldır Boyner'in odağında yer alan yapay zeka bizim için yalnızca bir teknoloji yatırımı değil, Boyner'i geleceğe taşıyan en kritik adımlardan biri. Yapay zekayı operasyon verimlilik sağlayan bir araç olmasının yanı sıra müşterilerimizle kurduğumuz bağı derinleştiren, iş süreçlerimizi dönüştüren ve çalışanlarımızın potansiyelini daha etkili bir şekilde ortaya koymalarını sağlayan stratejik bir unsur olarak görüyoruz" diye konuştu.
Yapay zeka çok hızlı gelişiyor insanı korkutuyor
obilet.com CEO'su Yiğit Gürocak: Yapay zekanın sunduğu fırsatlar kadar risklerine de dikkat çekti. "Bugün çok heyecan verici uygulamalardan bahsediyoruz ama bir yıl sonra dönüp baktığımızda bunlar demode olabilir. O kadar hızlı gelişiyor ki insanı bir taraftan da korkutuyor" diyen Gürocak, yapay zeka uygulamalarının büyüme hızını "ChatGPT'nin beş günde 1 milyon kullanıcıya, iki ayda 100 milyona ulaşması" örneğiyle anlattı. Kişiselleştirilmiş pazarlamanın önemine de vurgu yapan Gürocak, "Artık her müşteri mikro segment. Yapay zeka ile kişi bazında reklamları öne çıkarabiliyoruz" dedi.
Kendi ekibimizle yapay zeka çözümleri ürettik
sahibinden.com CEO'su Burak Ertaş: Yapay zekaya 2018'in ikinci yarısından bu yana yatırım yaptıklarını söyledi. Ertaş, "Bugün 20'nin üzerinde ürünümüzde bu teknolojiyi hem kullanıcılarımızın deneyimini kolaylaştırmak hem de şirketimizin iç süreçlerini daha verimli hale getirmek için kullanıyoruz. Sahideko gibi çözümlerimizle kullanıcılarımızın ilan girişini kolaylaştırıyor ve hızlandırıyoruz. Önümüzdeki dönemde de yapay zekayı sadece bir trend olarak değil, somut değer yaratan, ölçülebilir çıktılar sağlayan bir teknoloji olarak konumlandırmaya devam edeceğiz" diye konuştu.