İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Silvan Yazıtı'nı almak istediklerini ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın belediye başkanlığı dönemindeki hassasiyetler nedeniyle bu girişimin sonuçsuz kaldığını açıkladı. Kültür Varlıkları ve Müzeler eski Genel Müdür Yardımcısı Yahya Coşkun, 2022 yılında İsrailli yetkililerin, aynı taşı bizzat kendisinden istediklerini belirterek, "Ben de kendilerine Silvan Yazıtı'nın, İstanbul Arkeoloji Müzelerine kayıt belgesini gösterdim. Kayıt tarihi 1883. Osmanlı toprağı olan Kudüs'ten Osmanlı başkentine gelmiş ve İsrail diye bir devlet kurulmadan müzemize kaydedilmiş bir yazıtı ne hakla isteyebildiklerini sordum. O yazıt hala bizde. Ebediyen de müzemizde korunacak" dedi. Prof. Dr. Erhan Afyoncu ise yazıtın Osmanlı döneminde Kudüs'ten İstanbul'a getirildiğini ve bugün Arkeoloji Müzesi'nde korunduğunu belirtti.
Silvan Yazıtı'nın Tarihi ve Önemi
Siloam (Silvan) Yazıtı, 1880'de Kudüs'te Şiloah Tüneli (Hezekiel Tüneli) içinde bulundu. Fenike Alfabesi ile yazılan bu tablet, tünelin duvarında yer alıyordu. Şehrin dışında Kidron Vadisi'ndeki Gihon kaynağından yaklaşık 500 metrelik bir kanalla şehirde inşa edilen Şiloah Havuzu'na su yönlendirilmişti. 6 satırlık yazıtın M.Ö. 8. yüzyılda yapılan bu kanalı anlattığı iddia edilir. Metin, Eski Ahit'te Kral Hezekiya döneminde anlatılan Asur kuşatması tehlikesine karşı inşa edilen su kanalıyla ilişkilendirilmiş olsa da, tarihiyle ilgili farklı görüşler de bulunmaktadır.
Yazıtın Türkiye'ye Getirilmesi ve Korunması
1882'de Kudüs Osmanlı toprağı iken İstanbul'a getirilen yazıt, bugün İstanbul Arkeoloji Müzeleri'nde korunmaktadır. Yahudi bilim insanları yazıtın Türkiye için önemli olmadığını iddia ederek çeşitli argümanlar öne sürmüş ve İsrail'e verilmesi yönünde taleplerde bulunmuşlardır. İsrailli yöneticiler ise yazıtı Türkiye'den birçok defa istemiştir:
- 1998'de Netanyahu, dönemin Başbakanı Mesut Yılmaz'dan yazıtı talep etti, ancak kabul edilmedi.
- 2007'de Kudüs Belediye Başkanı Uri Lupoliansk, Türkiye'nin İsrail Büyükelçisi Namık Tan'dan yazıtı istedi, yine reddedildi.
- 2022'de İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, Türkiye'ye geldiğinde yazıt tekrar gündeme geldi, ancak yetkililer bu hususun söz konusu bile olamayacağını belirtti.
Netanyahu'nun Açıklamaları ve Takas Teklifi
Binyamin Netanyahu, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile birlikte Mescid-i Aksa yakınlarındaki tünellerde yaptığı konuşmada, Silvan Yazıtı'nı Türkiye'den almak istediğini ancak dönemin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı olan Recep Tayyip Erdoğan ve seçmen tabanı nedeniyle bu talebinin karşılık bulmadığını söyledi. Netanyahu, 1998'de dönemin Başbakanı Mesut Yılmaz'a, "Müzelerimizde binlerce Osmanlı eseri var. İstediğin birini seç, Silvan Yazıtı ile değiştirelim." teklifinde bulunduğunu ancak bu önerinin reddedildiğini belirtti. Ret gerekçesi olarak ise Erdoğan'ın liderlik ettiği ve büyüyen seçmen kitlesinin yazıtın İsrail'e verilmesine tepki göstereceği bilgisinin aktarıldığını ileri sürdü.
Kudüs Osmanlı Toprağıydı
Prof. Dr. Erhan Afyoncu, yazıtın 1882'de İstanbul'a getirildiğinde Kudüs'ün Osmanlı toprağı olduğunu ve o dönemde İsrail diye bir devletin bulunmadığını vurguladı. Yazıt, başkentteki imparatorluk müzesine getirilerek koruma altına alınmıştır.