Türkiye'nin önemli Antep fıstığı üretim merkezlerinden olan Gaziantep'te "yeşil altın" olarak bilinen Antep fıstığında hasat tamamlandı. Gaziantep'in eşsiz lezzeti olan baklavada kullanılan ve boz olarak adlandırılan fıstık başta olmak üzere kuruyemiş olarak tüketilen Antep fıstığı çeşitleri ile çikolata ve lokum gibi ürünlerde kullanılan kırmızı iç fıstığın fiyatı yaklaşık yüzde 100 oranında arttı.
Rekolte azlığı nedeniyle fıstığa art arda yapılan zamlar sonrasında Ticaret Bakanlığı harekete geçti. Bu yıl zirai don ve kuraklık nedeniyle yüzde 80 oranında rekoltenin düştüğü Antep fıstığında yaşanan fiyat artışı sonrası Ticaret Bakanlığı fıstığa geçici ithalat izni verdi.
Ticaret Bakanlığı fıstığa geçici ithalat izni verdi
Bu yıl yaşanan kuraklık ve zirai don nedeniyle rekoltenin ciddi oranda düştüğü Antep fıstığı fiyatlarının son dönemlerde ciddi oranda artmasının ardından Ticaret Bakanlığı, fiyatlardaki artışa karşı geçici olarak Antep fıstığına ithalat izni getirdi. Antep fıstığı fiyatlarının yükselmesi üzerine ABD, İran ve Suriye'den geçici ithalat izni çıkmasına fıstık üreticileri ve tüccarlar karşı çıkarken, baklavacılar ise karardan memnun kaldı.
İthalat izni fiyatlara ve satışlara yansıdı
Eşsiz lezzeti, aromasıyla ve ekonomik değeriyle öne çıkan Antep fıstığı fiyatlarının artması nedeniyle getirilen geçici ithalat izni kararı sonrası fıstıkta fiyatlar ve satışlar ciddi oranda düştü. Bu yıl fıstıkta yok yılı olmasına rağmen geçen sene rekoltenin çok yüksek olduğu ve depolarda tonlarca geçen yıla, hatta önceki yıllara ait fıstık olduğu öne sürüldü.
Antep fıstığına geçici ithalat izni verilmesi kararını değerlendiren Fıstıkçılar Sitesi esnafı, ithalat izninin ardından fıstık fiyatlarının yanı sıra satışlarında ciddi oranda düştüğünü belirtti.
Aroması, lezzeti ve kalitesi bakımından İran ile ABD fıstığının Antep fıstığı ile kıyaslanamayacağını dile getiren esnaf, İran fıstığının gerek yağ gerek aroma olarak baklava için uygun olmadığına dikkat çekti.
En lezzetli fıstık Antep fıstığı
Çikolata, lokum ve şekerleme sektörünün de kırmızı iç fıstığı kullandığını belirten esnaf, hiçbir ülkenin fıstığının Antep fıstığı kadar kaliteli ve lezzetli olmadığını dile getirdiler.
Gatem Fıstıkçılar Sitesi'nde baklavada kullanılan boz iç fıstık 1750 ila 2000 TL'den, çikolata, lokum ve şekerlemede kullanılan kırmızı iç fıstık fiyatı 1500 ila 1600 TL'den, kırmızı kabuklu fıstık 500 ila 550 TL'den, boz kavlak fıstık 600 ila 700 TL'den, kavrulmuş tuzlu fıstık ise 850 ila 950 TL'den satılıyor.
"Fıstık fiyatları biraz geriledi"
Bu yıl zirai don ve kuraklık nedeniyle Antep fıstığı rekoltesinde ciddi düşüş yaşandığını belirten fıstık ihracatçısı İbrahim Halil Cevahir, "Bu yıl ülkemiz kurak geçti. Yağmurlar beklenen derecede olmadı. Bu da toprak mahsullerini ciddi oranda etkiledi. Kuraklıktan en fazla etkilenen ürünler kayısı, fındık ve badem oldu. Antep fıstığımız da susuzluktan etkilendi. Zaten bu sene fıstığımız azdı. Fıstık bir sene verim veriyor, bir sene ise az verim veriyor. Bu sene yüzde 10-15'lik bir rekoltemiz vardı. Fıstık bu sene çok az olunca mahsul haliyle pazara çok az geldi. Bunun üzerine bir de fıstıktan para kazanmak isteyen sektör dışı kişilerin fıstığa yönelmesi, yaklaşık 60 günlük süre içerisinde fıstık fiyatlarının neredeyse yüzde 100 oranında artmasına neden oldu. Bu da haliyle tüccarların işini biraz zorlaştırdı. Üretim sektörü biraz zora girdi. Bundan dolayı da haliyle satışlarda düşüş yaşandı. Birdenbire yüzde 100 oranında prim yapan ürünü hemen pazara sunamazsınız. Fıstık üretiminde dünyada 3'üncü sıradayız. Haliyle karşımızda hem ABD hem İran fıstığı var. Buna paralel olarak İtalya'da, İspanya'da, Özbekistan ve Tacikistan'da fıstık var. Dünya pazarına girebilmemiz için fiyatlarımızın da bu ülkelere yakın olması lazım. Elbette ki bizim ürünümüz dünyada ender bulunan bir ürün. Hiçbir ülkenin ürünü bizim ürünümüz gibi yeşil, rehası bol ve lezzetli değil. Fakat yüzde 100'lük bir fiyat artışı olduğunda da bunu tüketiciye kabullendirmek çok kolay olmuyor. Ama arada bir yüzde 10'luk, yüzde 20'lik ve yüzde 30'luk bir fark olsa bile bizim ürünümüzü tercih ediyorlar. Zaten devletimiz de bu sorunlar çözülsün diye 20 yıl aradan sonra fıstık ithalatını açtı. Yine köylümüzün ürünü kendini korusun diye yüzde 43.2'lik bir vergi getirdi. Fıstık fiyatları biraz geriye geldi. Bize göre normal değerine geldi. Bu saatten sonra çok düşüş olacağını beklemiyorum. Bu fiyatlara köylümüzün malını dünya pazarına sunmaya devam edeceğiz" dedi.
"Antep fıstığına geçici ithalat izni verilmesi satışları düşürdü"
Antep fıstığında bu yılın yok yılı olduğunu, hem kuraklık hem de zirai don nedeniyle rekoltenin çok düşük kalmasının fıstık fiyatlarının ani yükselmesine neden olduğunu belirten esnaf Necip Akay ise "Antep fıstığında mahsul bellidir. Yok ve var yılı nedeniyle Antep fıstığı bir yıl olur, bir yıl olmaz. Bu sene de yok yılıydı. Rekolte düşüşü nedeniyle Antep fıstığı fiyatlarında talebe bağlı olarak artış yaşandı. Fiyat artışından sonra baklavacılar ve ihracat yapan firmalar, artan fiyatlara ve fiyat istikrarsızlığına tepki gösterdiler. Son bir-iki haftadır ithalat gündeme geldi. Antep fıstığına geçici ithalat izni verilmesi satışları düşürdü. Satışlarımız hemen hemen neredeyse yok denecek kadar düştü. Satışların düşmesi çiftçiyi ve esnafı mağdur ediyor" diye konuştu.
Son yılların en düşük rekoltesinin yaşandığı Antep fıstığı fiyatlarıyla ilgili de bilgi veren Akay, "Kırmızı kabuklu fıstık 500 ila 550 TL arasında, boz kavlak fıstık 600 ila 700 TL arasında, baklavada kullanılan iç fıstık bin 750 ila 2 bin TL arasında ve meverdi kırmızı iç fıstık fiyatı ise bin 500 ila bin 600 TL'den satılıyor" diye konuştu.