Anayasa'nın 25. maddesinde; herkesin, düşünce ve kanaat hürriyetine sahip olduğu, her ne sebep ve amaçla olursa olsun kimsenin, düşünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamayacağı, düşünce ve kanaatleri sebebiyle kınanamayacağı ve suçlanamayacağı belirtilmiş; 26. maddesinde; herkesin, düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahip olduğu, bu hürriyetin resmi makamların müdahalesi olmaksızın haber veya fikir almak ya da vermek serbestliğini de kapsadığı vurgulandıktan sonra devamında, hürriyetin kullanılmasının hangi amaçlarla sınırlanabileceği hükme bağlanmış; 90. maddesinin son fıkrasında ise; usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası andlaşmaların kanun hükmünde olduğu, usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası antlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası antlaşma hükümlerinin esas alınacağı düzenlenmiştir.
İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşme'nin (Avrupa
İnsan Hakları Sözleşmesi) ''İfade özgürlüğü'' başlığını taşıyan 10. maddesinde,
'' 1. Herkes ifade özgürlüğü hakkına sahiptir. Bu hak, kamu makamları tarafından
müdahale olmaksızın ve ulusal sınırlar dikkate alınmaksızın, görüşlere sahip
olma ve bilgi ve düşünceleri edinme ve bunları yayma özgürlüğünü içerecektir.
Bu madde, Devletlerin, radyo televizyon ya da sinema işletmeciliğinin izne/ruhsata
bağlanması isteminde bulunmalarını engellemeyecektir. 2. Bu özgürlüklerin kullanımı,
ödevler ve sorumluluklar ile yürütüleceğinden, ulusal güvenliğin, ülke bütünlüğünün
ya da kamu emniyetinin yararı, düzensizliğin ya da suçun önlenmesi için, sağlığın
ya da ahlakın korunması için, başkalarının şöhret ve haklarının korunması için,
gizli bilginin edinilerek açığa çıkmasının önlenmesi için, yahut yargılama organlarının
yetki ve tarafsızlığının muhafaza edilmesi için, hukukun öngördüğü ve demokratik
bir toplumda gerekli bulunan türdeki formalitelere, koşullara, kayıtlamalara
ya da cezalara tabi tutulabilir.'' hükmüne yer verilmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (E)
bendinin (g) alt bendinde "Memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve
derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak," fiili, Devlet
memurluğundan çıkarma cezasını gerektiren fiil ve haller arasında sayılmıştır.
Anayasa'da ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nda, Devlet memurlarının Türkiye Cumhuriyeti Devletine ve kanunlarına sadakatle bağlı oldukları, bulundukları ve ifa ettikleri kamu görevini devlete bağlılık, itibar ve güvenine uygun biçimde tarafsızlık yükümlülüğünü de gözeterek hizmet içinde ve dışındaki davranışlarıyla yerine getirecekleri; hiç bir şekilde "siyasi ve ideolojik" amaçlı beyanda ve eylemde bulunamayacakları düzenlemelerine yer verilmiş olup, 675 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (E) bendinin (g) alt bendinde ise; memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunanların Devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılacağı düzenlemesine yer verilmiştir.
Danıştay Kararı - 12. D., E. 2020/4415 K. 2023/5871 T. 20.11.2023 sayılı kararına konu, uyuşmazlıkta, her ne kadar davacı hakkındaki adli soruşturmada dosyasından, davacının cep telefonu üzerindeki Watsapp uygulamasından yaptığı paylaşımların direkt olarak devlet büyüklerini hedef almadığı ve hakaret boyutuna ulaşmayan ağır eleştiri boyutunda kaldığı gerekçesiyle kamu adına kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmiş ve eylemlerinin "hizmet içinde ve dışında devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak nitelikte davranışlar" kapsamında olduğu değerlendirilerek 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125. maddesinin birinci fıkrasının (C) bendinin (ı) alt bendi uyarınca 1/30 oranında aylıktan kesme cezası ile tecziyesi teklifinde bulunulmuşsa da; dava dosyasında mevcut olan bilgi ve belgeler ile dava konusu işlemin dayanağı olan soruşturma raporunun incelenmesinden, davacının telefonundaki Watsapp uygulamasından paylaşımında kullandığı paylaşımların Devlet büyüklerini hedef aldığı, bu eylemlerin düşünce hürriyeti kapsamında sayılamayacağı ve kamu görevlisi sıfatı ve onuruyla bağdaştırılamayacağı görüldüğünden, davacının "Memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak," fiilini işlediğinden bahisle Devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptaline dair İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin Ankara Bölge İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan davalı idarenin temyiz
isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin İdare
Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize
konu . Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin . tarih ve E:., K:. sayılı
kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın . Bölge İdare Mahkemesi ... İdari
Dava Dairesine gönderilmesine, 20/11/2023 tarihinde, kesin olarak oybirliğiyle
karar verilmiştir.
Dolayısı ile devlet memurlarının, özellikle sosyal medya hesaplarından yaptıkları paylaşım ve değerlendirmelerinde, memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmamaları, düşünce hürriyetini zedeleyecek ve kamu görevlisi sıfatı ve onuruyla bağdaşmayacak şekilde hareket etmemeleri, olası cezai ve hukuki sorumluluk bakımından önemli noktalar olarak belirginleşmektedir.