Düzenlemenin idarenin takdir hakkı kapsamında olduğunu belirterek iptal eden Danıştay 8. Daire kararını bozdu.
8. Daire düzenlemeyi iptal etmişti
Özel Öğrenci Barınma Hizmeti Kurumlarının Standartları ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönerge'nin 30. maddesinin 6. fıkrasında yer verilen revir ve sağlık personeline ait görevlerin hemşire yerine hemşire yardımcısı ya da acil tıp teknisyeni veya teknikeri tarafından yerine getirilemeyeceği, diğer bir ifadeyle barınma hizmeti sunan kurumlarda yerine getirilmesi gereken sağlık hizmeti bağlamında anılan personellerin hemşireye ikame olamayacağı anlaşıldığından, dava konusu Yönetmelik hükmünde hukuka uyarlık görülmediği, gerekçesiyle düzenlemenin iptaline karar verilmiştir.
İDDK: Düzenleme hukuka uygundur
Ortaokul, imam-hatip ortaokulu ve ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören öğrencilere öğrenim dönemlerinde barınma hizmetleri sunmak amacıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından öğrenci yurdu ve öğrenci pansiyonu açılmasına, işletilmesine ve bunların denetimine ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla yürürlüğe giren Ortaokul ve Ortaöğretim Kurumları Özel Barınma Hizmetleri Yönetmeliği'nin dava konusu madde hükmüne göre; kurumlarda hemşire görevlendirilmesinin isteğe bağlı olduğu, ancak kayıtlı öğrenci sayısı iki yüz elli ve üzeri olan kurumlarda, hemşire veya hemşire yardımcısı ya da acil tıp teknisyeni veya teknikeri görevlendirilmesinin zorunlu olduğu, ancak bu zorunluluğun kurumun tercihi doğrultusunda takdiri olduğu anlaşılmaktadır.
Zira, yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin incelenmesi neticesinde; dava konusu edilen Yönetmelik'in dayanağı hukuk normlarında, kurumlarda hemşire yerine hemşire yardımcısı ya da acil tıp teknisyeni veya teknikeri görevlendirilmesine engel teşkil edecek bir düzenlemeye yer verilmediği görüldüğünden, idarenin takdir yetkisi çerçevesinde tesis edilen düzenleyici işlemde kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmış olup, dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık görülmemiştir.
T.C.
DANIŞTAY
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No: 2024/1927
Karar No: 2025/1237
İSTEMİN KONUSU:
Danıştay Sekizinci Dairesinin 03/04/2024 tarih ve E:2022/821, K:2024/2094 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem:
11/09/2020 tarih ve 31241 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Ortaokul ve Ortaöğretim Kurumları Özel Barınma Hizmetleri Yönetmeliği'nin 29. maddesinin 6. fıkrasında yer alan ".. veya hemşire yardımcısı ya da acil tıp teknisyeni veya teknikeri" ibaresinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti:
Danıştay Sekizinci Dairesinin 03/04/2024 tarih ve E:2022/821, K:2024/2094 sayılı kararıyla;
Ortaokul ve Ortaöğretim Kurumları Özel Barınma Hizmetleri Yönetmeliği'nin dava konusu madde hükmüne göre; kurumlarda hemşire görevlendirilmesinin isteğe bağlı olduğu ancak kayıtlı öğrenci sayısı iki yüz elli ve üzeri olan kurumlarda, hemşire veya hemşire yardımcısı ya da acil tıp teknisyeni veya teknikeri görevlendirilmesinin zorunlu olduğu,
Özel Öğrenci Barınma Hizmeti Kurumlarının Standartları ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönerge'nin 30. maddesinin 6. fıkrasında; "Revirde gerekli ecza ve ilaçların bulunmasını sağlamak.", "Yemekhane, yatakhane, banyo, çamaşırhane ve kurumun diğer kısımlarını sağlık bakımından sık sık kontrol ederek gerekli gördüğü tedbirlerin alınmasını yönetime bildirmek.", "Müdürün emirlerine uygun olarak revire ait işleri, hasta bakımı, ilaçların verilmesi, enjeksiyonların yapılması, revirdeki hastaların beslenme ve öğrencilerin sağlık belgelerinin düzenlenmesi ile ilgili işleri yapmak." ve "Ortaokul/imam-hatip ortaokulu ile ortaöğrenim öğrencilerinin barındığı kurumlarda yılda bir defa öğrencilerin boy ve ağırlıklarını ölçerek dosyalarındaki sağlık sayfalarına yazılmasını sağlamak." revir ve sağlık personelinin görevleri arasında sayıldığı,
İlgili mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesi neticesinde; hemşire yardımcısının hemşire nezaretinde yardımcı olarak çalışan ve ayrıca hastaların günlük yaşam aktivitelerinin yerine getirilmesi, beslenme programının uygulanması, kişisel bakım ve temizliği ile sağlık hizmetlerine ulaşımında yardımcı olan ve refakat eden sağlık teknisyenleri olduğu, acil tıp teknisyeni veya teknikerlerinin ise acil sağlık hizmetlerinde acil tıbbi yardım ve bakım ile sınırlı kalmak kaydıyla, Bakanlıkça belirlenen sertifikalı eğitim programlarını tamamlamak suretiyle hastaya müdahale ve bu hususta lazım gelen iş ve eylemleri yapabileceğinin anlaşıldığı, Bu durumda, ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde; hemşire yardımcılarının, hemşire nezaretinde yardımcı olarak çalışması gerektiği ve acil tıp teknisyeni veya teknikerlerinin görev tanımları dikkate alındığında, Özel Öğrenci Barınma Hizmeti Kurumlarının Standartları ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönerge'nin 30. maddesinin 6. fıkrasında yer verilen revir ve sağlık personeline ait görevlerin hemşire yerine hemşire yardımcısı ya da acil tıp teknisyeni veya teknikeri tarafından yerine getirilemeyeceği, diğer bir ifadeyle barınma hizmeti sunan kurumlarda yerine getirilmesi gereken sağlık hizmeti bağlamında anılan personellerin hemşireye ikame olamayacağı anlaşıldığından, dava konusu Yönetmelik hükmünde hukuka uyarlık görülmediği, gerekçesiyle düzenlemenin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI:
Davalı idare tarafından, takdir hakkı çerçevesinde tesis edilen dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:
Davacı tarafından, barınma hizmeti sunulan yerlerde sağlık eğitimi ve halk sağlığı konularında eğitimli en az lisans mezunu, mümkünse halk sağlığı hemşireliği alanında uzmanlaşmış yüksek lisans mezunu hemşirelerin çalıştırılmasının gerektiği, dava konusu Yönetmelik hükmü ile hemşirelere ikame olarak hemşire yardımcılarının ya da acil tıp teknisyeni veya teknikerinin görevlendirilmesine olanak tanınmasının kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı olduğu, 1219 sayılı Kanun'a göre hemşire yardımcısının hemşire nezaretinde çalışması gerektiği, acil tıp teknisyeni/teknikeri ile hemşire yardımcılarının sağlık problemi ortaya çıktıktan sonra müdahale edebilecek sağlık meslek grubuna dahil olduğu ve hemşire yerine bu sağlık grubunun görevlendirilmesinin sağlık hizmetini sadece ilk yardım uygulamaları ile sınırlandıracağı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ:
Temyiz isteminin kabulü ile Daire kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa'nın 124. maddesinde, "Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler." düzenlemesine yer verilmiştir.
5661 sayılı Yüksek Öğrenim Öğrenci Yurtları ve Aşevleri Hakkındaki Kanuna Ek Kanun'un 1. maddesinin birinci fıkrasında, "Gerçek ve tüzel kişiler tarafından yemekli ve yemeksiz öğrenci yurtları ve buna benzer kurumlar açılması ve işletilmesi ortaokul ve ortaöğretim düzeyinde Milli Eğitim Bakanlığı'nın, yükseköğretim düzeyinde Gençlik ve Spor Bakanlığının iznine bağlıdır. İlgili Bakanlıklar bu gibi yurt ve kurumları tesbit edeceği esaslara göre denetler."; üçüncü fıkrasında, (Ek fıkra: 15/8/2017-KHK-694/19 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7078/19 md.) Yurt ve benzeri kurumlar, ortaokul, ortaöğrenim ve yükseköğrenim öğrencilerine barınma hizmeti vermek amacıyla açılır ve bu Kanun ile 25/8/2011 tarihli ve 652 sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 13 üncü maddesine göre işyeri açma ve çalışma ruhsatı alırlar. Öğrenim düzeyine göre barınma hizmeti verilecek öğrenciler ile bu hizmetin verilebileceği kurumlar ve bu hizmeti sunacak gerçek ve tüzel kişilerin nitelikleri yönetmelikle belirlenir." kuralı yer almaktadır.
652 sayılı Özel Barınma Hizmeti Veren Kurumlar ve Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 13. maddesinde; 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi, 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununun 15 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi ile 22/2/2005 tarihli ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen izin veya ruhsatlara ilişkin hükümler, öğrencilere özel barınma hizmeti veren kurumlar hakkında uygulanmaz. Öğrencilere özel barınma hizmeti veren kurumlara iş yeri açma ve çalışma ruhsatı ortaokul ve ortaöğrenim düzeyinde Milli Eğitim Bakanlığınca, yükseköğrenim düzeyinde Gençlik ve Spor Bakanlığınca verilir. Bakanlıklar bu yetkilerini valiliklere devredebilir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir." hükmü bulunmaktadır.
11/09/2020 tarih ve 31241 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Ortaokul ve Ortaöğretim Kurumları Özel Barınma Hizmetleri Yönetmeliği'nin "Amaç" başlıklı 1. maddesinde; "Bu Yönetmeliğin amacı; ortaokul, imam-hatip ortaokulu ve ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören öğrencilere öğrenim dönemlerinde barınma hizmetleri sunmak amacıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından öğrenci yurdu ve öğrenci pansiyonu açılmasına, işletilmesine ve bunların denetimine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir." kuralına, "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinin (b) bendinde; "Barınma hizmeti: Öğrencilerin öğrenim dönemi boyunca konaklaması, beslenme ve sosyal ihtiyaçlarının karşılanması ve eğitim hazırlıklarını yapmasını sağlayıcı hizmetleri ifade eder." kuralına, "Personel" başlıklı 29. maddesinin 6. fıkrasında; "Kurumlarda doktor, gıda mühendisi veya teknikeri, teknisyen, sağlık memuru, hemşire ile şoför görevlendirilebilir. Kayıtlı öğrenci sayısı iki yüz elli ve üzeri olan kurumlarda hemşire veya hemşire yardımcısı ya da acil tıp teknisyeni veya teknikeri görevlendirilmesi zorunludur." kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Anayasa'nın 124. maddesi uyarınca, Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren Kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelik çıkarabilecekleri hükme bağlanmıştır.
Anayasa'nın ilgili hükmü ve normlar hiyerarşisi bağlamında, bir yasa hükmüne dayalı olarak hazırlanan yönetmelikler ile yasa hükümlerine açıklık getirilmesi ve yasa hükümlerinin uygulamaya geçirilmesi amaçlanmakta olup kanun koyucu tarafından idareye tanınan düzenleme yetkisinin başta kamu yararı olmak üzere hizmet gerekleri, hukuk devleti, hukuk güvenliği ve kazanılmış haklara riayet ilkelerine uygun olarak kullanılması gerekmektedir.
İdarelerin işlem tesis ederken kendilerine Anayasa ve yasalarla çizilen çerçeve içinde takdir hakkına sahip oldukları açıktır. Ancak bu takdir hakkı, serbestçe kullanılabilecek bir keyfiyeti ifade etmeyip, kamu yararı ve hizmet gerekleri açısından hukuka uygun olarak temellendirilmiş olgularla desteklenmelidir.
Kamu yararı kavramı, tüm devlet organlarının işlem ve eylemlerinin genel nitelikteki amacını ve aynı zamanda nedenini oluşturmakta, çeşitli hak ve özgürlükler açısından bir sınırlama nedeni niteliği de taşımakta olup bu kavram genel bir ifadeyle bireysel, özel çıkarlardan ayrı ve bunlara üstün olan toplumsal yararı ifade etmektedir.
Ortaokul, imam-hatip ortaokulu ve ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören öğrencilere öğrenim dönemlerinde barınma hizmetleri sunmak amacıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından öğrenci yurdu ve öğrenci pansiyonu açılmasına, işletilmesine ve bunların denetimine ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla yürürlüğe giren Ortaokul ve Ortaöğretim Kurumları Özel Barınma Hizmetleri Yönetmeliği'nin dava konusu madde hükmüne göre; kurumlarda hemşire görevlendirilmesinin isteğe bağlı olduğu, ancak kayıtlı öğrenci sayısı iki yüz elli ve üzeri olan kurumlarda, hemşire veya hemşire yardımcısı ya da acil tıp teknisyeni veya teknikeri görevlendirilmesinin zorunlu olduğu, ancak bu zorunluluğun kurumun tercihi doğrultusunda takdiri olduğu anlaşılmaktadır.
Zira, yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin incelenmesi neticesinde; dava konusu edilen Yönetmelik'in dayanağı hukuk normlarında, kurumlarda hemşire yerine hemşire yardımcısı ya da acil tıp teknisyeni veya teknikeri görevlendirilmesine engel teşkil edecek bir düzenlemeye yer verilmediği görüldüğünden, idarenin takdir yetkisi çerçevesinde tesis edilen düzenleyici işlemde kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmış olup, dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık görülmemiştir.
Bu itibarla, dava konusu düzenlemenin iptali yolundaki Daire kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne;
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Danıştay Sekizinci Dairesinin temyize konu 03/04/2024 tarih ve E:2022/821, K:2024/2094 sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
5. Kesin olarak, 02/06/2025 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
X- Temyiz edilen kararla ilgili dosyanın incelenmesinden; Danıştay Sekizinci Dairesince verilen kararın usul ve hukuka aykırı bulunmadığı, dilekçelerde ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, temyiz isteminin reddi ile temyize konu Daire kararının onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.