SORU: Ben kamu kurumunda memur (hizmetli) olarak calışmaktayım. Hizmetliler ve özürlü hizmetliler yemekhanede bulaşık işlerinde calıştırılıyorlar. Burada calışanlar resmen işcilik yapıyor. Kanunen buralarda calıştırmaları yasalara uygun mu? Uygun degilse hakkımızı nasıl aramamız gerekir? Bu konularda bilgi almak istiyorum..
CEVAP: Memurun başka sınıfta çalıştırılamaz. Bu husus 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 45 inci maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddede yer alan hüküm şu şekildedir: "Hiç bir memur sınıfının dışında ve sınıfının içindeki derecesinin altında bir derecenin görevinde çalıştırılamaz."
657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 36 ncı maddesinde hizmet sınıfları sayılmış
olup yardımcı hizmetler sınıfına ilişkin olarak şu hükümlere yer verilmiştir.
"Yardımcı hizmetler sınıfı, kurumlarda her türlü yazı ve dosya dağıtmak
ve toplamak, müracaat sahiplerini karşılamak ve yol göstermek; hizmet yerlerini
temizleme, aydınlatma ve ısıtma işlerinde çalışmak veya basit iklim rasatlarını
yapmak; ilaçlama yapmak veya yaptırmak veya tedavi kurumlarında hastaların ve
hastanelerin temizliği ve basit bakımı ile ilgili hizmetleri yapmak veya kurumlarda,
çarşı ve mahallelerde koruma ve muhafaza hizmetleri gibi ana hizmetlere yardımcı
mahiyetteki görevlerde her kurumun özel bünyesine göre ve yine bu mahiyette
olmak üzere ihdasına lüzum gördüğü yardımcı hizmetleri ifa ile görevli bulunanlardan
4 üncü maddenin (D) bendinde tanımlananların dışında kalanları kapsar.
Bu sınıfa dahil personel tarafından yerine getirilmesi gereken hizmetlerden
hizmet yerlerinin ve tedavi kurumlarının temizlenmesi, tesisatın bakım ve işletilmesi
ve benzeri nitelikteki hizmetlerin üçüncü şahıslara ihale yoluyla gördürülmesi
mümkündür."
Sakatların devlet memurluğuna alınmaları ise 657 sayılı kanunun 53 üncü maddesinde
maddesinde düzenlenmiştir. Maddede şu hüküm yer almaktadır:
"Sakatların Devlet memurluğuna alınma şartları ile hangi işlerde çalıştırılacakları,
Maliye, Sağlık, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlıkları ile Devlet Personel
Başkanlığınca müştereken hazırlanacak bir yönetmelikle düzenlenir.
Kurum ve kuruluşlar bu Kanuna göre çalıştırdıkları personele ait kadrolarda
% 3 oranında özürlü çalıştırmak zorundadır. % 3 ün hesaplanmasında ilgili kurum
veya kuruluşun (taşra teşkilatı dahil) toplam dolu kadro sayısı dikkate alınır.
Kurum ve kuruluşlar, çalıştırdıkları ve işten ayrılan özürlü personel sayısını
üç ayda bir Devlet Personel Başkanlığına bildirmekle yükümlüdür. Bu Kanun kapsamındaki
kurum ve kuruluşlarda, ikinci fıkrada tespit edilen oranda özürlü personel çalıştırma
yükümlülüğünün yerine getirilmesinin takip ve denetiminden Devlet Personel Başkanlığı
sorumludur."
Yukarıda yer verilen hüküm uyarınca Bakanlar Kurulu Kararı ile "Özürlülerin
Devlet Memurluğuna Alınma Şartları ile Yapılacak Yarışma Sınavları Hakkında
Yönetmelik" çıkarılmış ve bu yönetmelik 16.09.2004 tarihli Resmi Gazetede
yayımlanmıştır. Anılan Yönetmeliğin 25 inci maddesinde "Belirli bir
mesleği olan özürlülerin meslekleri ile ilgili işlerde çalıştırılmaları esastır.
Belirli bir mesleği olmayan veya mesleğine uygun kadro bulunmayan özürlüler,
özür durumlarına göre, yapabilecekleri hizmetlere ait mevcut kadrolarda çalıştırılır.
Özürlüler, özürlülüklerini arttıırıcı veya ek özür getirici işlerde çalıştırılamazlar."denilmektedir.
Yukarıda yer verilen mevzuat uyarınca bulaşık hizmetinin yalnız işçi tarafından görülebilecek bir hizmet olmadığı yardımcı hizmetler sınıfında görevli personele bu hizmetin gördürülmesinde mevzuata aykırı bir husus bulunmadığı düşünülmektedir.
Ancak, devlet memuriyetine belirtilen mevzuat uyarınca özürlü personel olarak girmiş olmanız halinde, bu işin, özrünüzü artırdığı yönünde bir sağlık raporu almanız halinde "Özürlüler, özürlülüklerini arttıırıcı veya ek özür getirici işlerde çalıştırılamazlar." hükmü uyarınca bu işte çalıştırılmazsınız.
Diğer taraftan, bütün Devlet memurları yapıkları işin sağlıkları zara verdiğini "Devlet Memurlarının Tedavi Yardımı ve Cenaze Giderleri Yönetmeliği ve Memurların Hastalık Raporlarını Verecek Hekim Ve Sağlık Kurulları Hakkında Yönetmelik" hükümlerine uyularak alınmış sağlık raporu ile belgelendirmesi halinde işinin değiştirilmesi gerekir.