İçişleri Bakanlığı, toplumsal olaylar ve provokasyonlarda güvenlik güçlerinin
alması gereken önlemlerle ilgili bir rehber hazırladı. İçişleri Bakanlığı Strateji
Merkezi Başkanlığı'nın, "Toplumsal Olay ve Provokasyonları Önleme Rehberi"
adıyla hazırladığı kitapçığın önsözünde İçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu, bu
olaylarla muhatap olabilecek personele rehberin olumlu katkısı olacağını bildirdi.
Aksu, mülki amir ve kolluk yöneticilerinin, bu rehberi tüm personele dağıtmalarını
ve okunmasını sağlamalarını istedi.
Rehberin giriş bölümünde son yıllarda Türkiye'de, yoğun sosyal ve kültürel
değişimler, ekonomik krizler, dalgalanmalar, iç göçler, kent merkezlerinde artan
insan hareketlerinin getirdiği sorunlar yaşandığı ifade edilerek, "Zaman
zaman bu sorunlar istismar edilerek ülkenin istikrarını bozmak amacıyla provokatif
toplumsal olayların gerçekleştirildiği ve ülke geneline yaygınlaştırılma çabası
içine girildiği gözlenmektedir" denildi. Yakın dönemde kent merkezlerinde
beklenmeyen provokatif eylemlerin gerçekleştiği ve bu olayların kolluk birimleri
tarafından başarıyla önlendiğinin de altı çizildi.
PROVOKASYONLARIN ANALİZİ
Rehberde, "Milli değerlere sürekli olarak saldırıldığına dair haber ve
adli süreçle cezalandırılması gereken kimseleri kendi elleri ile cezalandırmaya
teşebbüs" edilebileceği ifade edilerek kalabalıkların ve grupların oluşumu,
özellikleri anlatılıyor.
Provokatif eylemlerin belli bir grubun ya da yabancı bir devletin çıkarları
doğrultusunda, istikrar ve güven ortamının sarsılması, insanların birbirleri
veya devlete olan güvenlerinin sarsılması, korku ve endişe psikolojisine itilmesi,
yönetimin hukuksuz el değiştirmesi, milli ve dini konularda toplumun sosyal
yapıyı bozacak ölçüde aşırı tepki vermeye zorlanması gibi yüzlerce nedene dayanabileceği
vurgulandı.
Provokasyon düzenleyen ekiplerin bir kanadının toplumsal olay zeminine çekilecek
insanlar üzerinde çalışırken, provokasyoncuların diğer kanadının ise zıt akımlar
içerisinde olayları tetikleyeceği ifade edilen rehberde, bilinçsiz kalabalıkların
provokasyon açısından daha riskli olduğu ifade edildi.
PROVOKATİF YÖNTEMLER
Kolluk güçlerinin tahrike kapılarak hata yapmalarının provokatörlerin en çok
arzu ettiği durum olduğu belirtilen kitapçıkta, toplumsal olaylarda kadın, yaşlı
ve çocukların kolluk kuvvetleri arasındaki "sıcak bölgeye" sokularak
kolluğun zor durumlarda kalmasının sağlanmaya çalışılacağına dikkat çekildi.
Provokatörlerin ateşli silah, patlayıcı kullanarak kitleleri harekete geçirebileceği
uyarısında da bulunulan kitapçıkta, kitlelerin kontrolden çıkarılmasının ardından
çevrenin tahrip edilmesi ve yağmaların olabilmesi olasılıklarına da işaret edildi.
KOLLUK GÜÇLERİ NELER YAPMALI
Toplumsal olaylar ve provokatif eylemlerde etkili kolluk davranışları ve görevlerinin
nasıl olması gerektiği anlatılan rehberde, kolluğun öncelikli görevinin kamu
düzenin yeniden sağlanması olduğu vurgulanılıyor. Toplumsal olaylarda kolluğun
duyumları titizlikle değerlendirmesi, provokatif olmayan toplumsal olaylarda
kitlenin başındaki liderle diyaloga geçilmesi, kolluk personelinin duygusal
davranmaması gerektiği vurgulanılarak, "Kolluk personeli profesyonel kamu
gücü olduğunu unutmamalıdır" deniliyor.
Personelin emir-komuta zinciri içerisinde soğukkanlı davranarak, bilgi akışına
önem vermesine dikkat çekilen rehberde, provokatörlerin en çok çekindiği konunun
kolluk gücünün profesyonelce hareket etmesi olduğunun altı çizildi. Kolluk personelinin
kitleye hitaben yapacağı konuşmalarda dolgun, yüksek ve sakin bir ses tonuyla
seslenmesi gerektiği de vurgulanılarak, sadece bir kolluk personelinin sağduyudan
uzak davranışının diğer kolluk görevlilerinin olumlu davranışını silebileceğine
işaret edildi.
Kalabalığın sık sık sakin olmaya davet edilmesi, kitleleri provokatörlerden
uzaklaştırarak kolluğun yanına çekmesi gerektiği ifade edilen rehberde, karşılıklı
tartışmalardan kaçınılması istendi.
CİDDİYETİ ZEDELEMEDEN GÜLÜMSEYİN
İki zıt grubun yer aldığı durumlarda öncelikle bu grupların birbirinden uzaklaştırılmasının,
gruplara kolluğun eşit ve tarafsız yaklaşımda bulunulmasının gerekliliğine dikkat
çekilerek, kitleleri tahrik eden kişi ya da provokatörlerin uygun bir yöntemle
uzaklaştırılmasının olayları önleyeceği kaydedildi.
Kolluk gücünün, gerginliğin, endişenin ve paniğin olduğu ortamda, ciddiyeti
zedelemeyecek şekilde sempatik ve güleryüzlü yaklaşım sergilemesinin olumlu
etki yapacağı belirtilerek, toplumsal olaylarda görev yapan medyayla sağlıklı
iletişim kurulması ve onların görevlerini yerine getirmeleri için yardımcı olunması
da istendi.
Toplumsal olaylarda fiziki güç kullanımının en son çare olması gerektiği vurgulanılan
rehberde, zor kullanmanın ölçüsünün "minimum" seviyede olması gerektiği,
gereksiz ve orantısız tepkilere ve tahriklere yol açabileceğine dikkat çekildi.