Türk vatandaşlığının kaybettirilmesinin nedenlerini
yeniden belirleyerek sınırlamalar getiren Türk Vatandaşlığı Kanunu Tasarısı, alt
komisyon raporu üzerinden 21 Haziran Çarşamba günü TBMM İçişleri Komisyonu'nda
ele alınacak.
Tasarı, Türk vatandaşlığının kazanılması ve kaybına dair iş ve işlemlerin
yürütülmesine ilişkin usul ve esasları belirliyor. Buna göre, doğumla kazanılan
Türk vatandaşlığı, soy bağı veya doğum yeri esasına göre kendiliğinden
kazanılacak.
Türkiye içinde veyadışında Türk vatandaşı evli ana-babadan doğan çocuk, Türk
vatandaşı anne, yabancı babadan evlilik dışı doğan çocuk, Türk vatandaşı
baba-yabancı anneden evlilik dışı doğan çocuk, soy bağı kurulmasını sağlayan
usul ve esasların yerine getirilmesi halinde Türk vatandaşlığını kazanacak.
Türkiye'de doğan ve yabancı anne babasından dolayı doğumla herhangi bir ülkenin
vatandaşlığını kazanamayan çocuk, doğumdan itibaren Türk vatandaşı olacak.
Türkiye'de bulunmuş çocuk, aksi sabit olmadıkça Türkiye'de doğmuş sayılacak.
TÜRK VATANDAŞLIĞINI KAZANMAK
Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen bir yabancı, kanunda
belirtilen şartları taşıması halinde, yetkili makam kararıyla bu hakkıelde
edebilecek. Ancak aranan şartları taşımak, vatandaşlığın kazanılmasında kişiye
mutlak bir hak sağlamayacak.
Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancılarda; kendi milli kanununa,
vatansız ise Türk kanunlarına göre ergin ve ayırt etme gücüne sahip olmak,
başvuru tarihinden geriye doğru Türkiye'de kesintisiz 5 yıl ikamet etmek,
Türkiye'de yerleşmeye karar verdiğini davranışlarıyla teyit etmek, tehlikeli bir
hastalığı bulunmamak, iyi ahlak sahibi olmak, yeteri kadar Türkçe konuşabilmek,
Türkiye'de kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kimselerin geçimini sağlayacak
gelire veya mesleğe sahip olmak, milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel
teşkil edecek bir hali bulunmamak şartları aranacak.
Milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel oluşturacak bir hali bulunmamak
şartı taşımak kaydıyla, Bakanlığın teklifi, Bakanlar Kurulu'nun kararıyla
Türkiye'ye sanayi tesisleri getiren veya bilimsel, teknolojik, ekonomik, sosyal,
sportif, sanatsal alanlarda olağanüstü hizmeti geçen ya da geçeceği düşünülen ve
ilgili bakanlıklarca haklarında gerekçeli teklifte bulunulan kişiler,
vatandaşlığa alınması zorunlu görülen kişiler ile göçmen kabul edilen kişiler,
Türk vatandaşlığını kazanabilecek.
YENİDEN VATANDAŞLIK
Türk vatandaşlığı kaybettirilenler Bakanlar Kurulu kararıyla,
Türk vatandaşlığını kaybedenler Bakanlık kararıyla, milli güvenlik ve kamu
düzeni bakımından engel teşkil edecek bir halinin bulunmaması ve Türkiye'de 3
yıl ikamet etmek şartıyla Türk vatandaşlığını yeniden kazanabilecek.
Bir Türk vatandaşıyla evlenme, doğrudan Türk vatandaşlığını kazandırmayacak.
Ancak bir Türk vatandaşıyla en az 3 yıldan beri evli olan ve evliliği devam eden
yabancılar, Türk vatandaşlığını kazanmak üzere başvuruda bulunabilecek.
Başvuru sahiplerinde; aile birliği içinde yaşama, evlilik birliğiyle
bağdaşmayacak faaliyette bulunmama, milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından
engel teşkil edecek bir hali bulunmama şartları aranacak. Başvurudan sonra Türk
vatandaşı eşin ölümü nedeniyle evliliğin sona ermesi halinde evlilik şartı
aranmayacak.
EVLAT EDİNİLEN ÇOCUĞUN VATANDAŞLIĞI
Yetkili makam kararıyla Türk vatandaşlığının kazanılması,
eşin vatandaşlığında etkili olmayacak. Ana veya babanın Türk
vatandaşlığınıkazandığı tarihte velayeti kendisinde bulunan çocukları, diğer
eşin oluru halinde Türk vatandaşlığını kazanacak. Muvafakat verilmemesi halinde
ana veya babanın meskeninin bulunduğu ülkedeki hakim kararına göre işlem
yapılacak.
Ana veya babanın Türk vatandaşlığını kazandığı tarihte kendileriyle birlikte
işlem görmeyen çocukları, ergin olduktan sonra Türk vatandaşlığını kazanmak
üzere başvurdukları takdirde gerekli şartlar aranacak.
Bir Türk vatandaşı tarafından evlat edinilen 7 yaşından küçük çocuk, evlat
edinildiği tarihten itibaren Türk vatandaşlığını kazanacak. Ana veya babalarına
bağlı olarak Türk vatandaşlığını kaybeden çocuklar, ergin olmalarından itibaren
3 yıl içinde seçme hakkını kullanarak Türk vatandaşlığını kazanabilecek. Türk
vatandaşlığı, yetkili makam kararı veya seçme hakkının kullanılmasıyla
kaybedilecek.
Türk vatandaşlığının kaybettirilmesi, Bakanlar Kurulu kararının Resmi Gazetede
yayımlandığı tarihten itibaren yürürlüğe girecek. Kaybettirme kararları şahsi
olacak, ilgilinin eş ve çocuklarına etki etmeyecek. Türk vatandaşlığını, yalan
beyan veya bilgileri gizleyerek kazanankişinin vatandaşlığı, kararı veren makam
tarafından iptal edilecek. Ancak vatandaşlığın kazanılmasından 10 yıl geçtikten
sonra iptal kararı verilemeyecek.
TÜRK VATANDAŞLIĞINDAN AYRILABİLECEKLER
Tasarıda, ergin olmalarından itibaren 3 yıl içinde Türk
vatandaşlığından ayrılabilecekler ise şöyle sıralandı:
Ana ya da babadan dolayı soy bağı nedeniyle doğumla Türk vatandaşı olanlardan,
yabancı ana veya babanın vatandaşlığını doğumla veya sonradan kazananlar,
Ana ya da babadan dolayı soy bağı nedeniyle Türk vatandaşı olanlardan, doğum
yeri esasına göre yabancı bir devlet vatandaşlığını kazananlar,
Evlat edinilme yoluyla Türk vatandaşlığını kazananlar,
Doğum yeri esasına göre Türk vatandaşı oldukları halde, sonradan yabancı ana
veya babasının vatandaşlığını kazananlar,
Herhangi bir şekilde Türk vatandaşlığını kazanmış ana veya babayabağlı olarak
Türk vatandaşlığını kazananlar.
KKTC vatandaşları, Türk vatandaşı olmak istediklerini yazılı olarak beyan
ettikleri takdirde Türk vatandaşlığını kazanacak.
KENDİ İSTEĞİYLE VATANDAŞLIK KAZANANLAR
İzin almaksızın kendi istekleriyle yabancı bir devlet
vatandaşlığını kazananlar, yurtdışında bulunup da muvazzaf askerlik görevini
yapmak veya Türkiye'de savaş ilanı üzerine, yurtdışında bulunup da yurt
savunmasına katılmak için yetkili kılınmış makamlar tarafından usulen yapılacak
çağrıya mazeretsiz olarak 3 ay içinde icabet etmeyenler, sevk sırasında veya
kıtalarına katıldıktan sonra yurtdışına kaçıp kanuni süre içinde dönmeyenler,
milli güvenlik ve kamu düzeni açısından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak
kaydıyla, Türkiye'de ikamet etme şartı aranmaksızın Bakanlar Kurulu kararıyla
yeniden Türk vatandaşlığına alınabilecek.
Silahlı kuvvetler mensupları ile askerlik görevini yapmakta olanlardan görev,
izin, hava değişimi veya tedavi için yurtdışında bulunup da süresi bittiği halde
mazeretsiz olarak 3 ay içinde geri dönmeyenler de bu hükümden yararlanacak.
Böylece askerlik görevini yapmayanlar ile izin almadan yabancı bir ülke
vatandaşlığına geçenlerin Türk vatandaşlığının kaybettirilmesine son verilecek.
ntv