AK Parti İstanbul Milletvekili Burhan Kuzu başkanlığında toplanan Komisyon
daha önce alt komisyonda ele alınan tasarıyı önergeler doğrultusunda değiştirerek
benimsedi.
Yasa tasarısı, kamu görevlilerinin uymaları gereken ''Saydamlık, dürüstlük,
hukukilik, kamu yararını gözetme, hesap verilebilirlik'' gibi etik davranış
ilkelerini belirlemek ve uygulamayı gözetmek üzere Kamu Görevlileri Etik Kurulu
kurulmasını öngörüyor. Kurulun çalışmaları; genel bütçeye dahil daireler, katma
bütçeli daireler, kamu iktisadi teşebbüsleri, döner sermayeli kuruluşlar, mahalli
idareler ve bunların birlikleri, kamu tüzel kişiliğine sahip olan kurul, üst
kurul, kurum, enstitü, teşebbüs, teşekkül, fon ve diğer adlarla kurulan bütün
kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan, yönetim ve denetim kurulu ile kurul, üst
kurul başkan ve üyeleri dahil tüm personeli kapsayacak.
Cumhurbaşkanı, TBMM üyeleri ve Bakanlar Kurulu üyeleri ile TSK ve yargı mensupları
ile üniversitelerde bu tasarı uygulanmayacak.
11 KİŞİLİK KURUL
Başbakanlık bünyesinde kurulacak olan Kamu Görevlileri Etik Kurulu üyelerini
Bakanlar Kurulu belirleyecek. Kurul, eski bakanlardan bir üye, il belediye başkanlığı
yapmış olanlar arasından bir üye, Yargıtay, Danıştay, Sayıştay üyeliği görevlerinden
emekliye ayrılanlar arasından üç üye, müsteşarlık, büyükelçilik, valilik, bağımsız
ve düzenleyici kurul başkanlığı görevlerinden bulunmuş veya bu görevlerden emekliye
ayrılanlar arasından üç üye, üniversitelerde rektörlük veya dekanlık görevlerinde
bulunan öğretim üyeleri veya bunların emeklileri arasından üç üye, kamu kurumu
niteliğindeki meslek kuruluşlarından en üst kademe yöneticiliği yapanlar arasından
bir üye olmak üzere toplam 11 üyeden oluşacak.
Üyelerin görev süresi 4 yıl olacak. Süresi dolanlar Bakanlar Kurulu'nca yeniden
seçilebilecek. Kurul üyelerinin görev süresi dolmadan görevlerine son verilemeyecek.
Ancak üyeler ciddi bir hastalık veya sakatlık nedeniyle iş görememeleri veya
atanmaya ilişkin şartları kaybetmeleri halinde, atandıkları usule göre süresi
dolmadan görevden alınacaklar. Üyelerin görevine, görevi kötüye kullanmaktan
veya yüz kızartıcı bir suçtan mahkum olmaları halinde ise Başbakan'ın onayıyla
son verilebilecek.
Kurul, başkanın daveti üzerine ayda en az iki kez, asgari 6 üyeyle toplanacak
ve üye tamsayısının salt çoğunluğunun aynı yöndeki oyuyla karar verecek. Üç
defa üst üste toplantıya katılmayan üye istifa etmiş sayılacak.
KURUL'UN GÖREVLERİ
Kurul, kamu görevlilerinin görevlerini yürütürken uymaları gereken etik davranış
ilkelerini hazırlayacağı yönetmelikle belirleyecek. Etik davranış ilkelerinin
ihlal edildiği iddiasıyla yapılacak başvurular üzerine gerekli inceleme ve araştırmayı
yaparak sonucu ilgili makamlara bildirecek olan Kurul, kamuda etik kültürünü
yerleştirmek üzere çalışmalar yapacak ve bu konudaki çalışmalara destek olacak.
Kamu kurum ve kuruluşlarında etik davranış ilkelerine aykırı uygulamalar bulunduğu
iddiasıyla en az genel müdür veya eşiti düzeydeki kamu görevlileri hakkında
Kurul'a başvurulabilecek. Diğer kamu görevlilerinin etik davranış ilkelerine
aykırı uygulamaları bulunduğu iddiasıyla yapılacak başvurular, ilgili kurumların
yetkili disiplin kurullarında, yönetmeliklerde belirlenen etik davranış ilkelerine
aykırılık olup olmadığı yönünden değerlendirilecek. Değerlendirme sonucu alınan
karar, ilgililere ve başvuru sahibine bildirilecek.
Başvurular, medeni hakları kullanma ehliyetine sahip Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları
ile Türkiye'de ikamet eden yabancı kişiler tarafından yapılacak. Ancak, kamu
görevlilerini karalama amacı güden, haklı bir gerekçeye dayanmayan, başvuru
konusuyla ilgili yeterli bilgi ve belge sunulmamış başvurular değerlendirmeye
alınmayacak.
Yargı organlarında görülen veya karara bağlanan uyuşmazlıklar hakkında kurula
veya yetkili disiplin kurullarına başvuru yapılamayacak.
BAŞVURU ÜÇ AY İÇİNDE SONUÇLANDIRILACAK
Etik Kurulu, başvurular hakkındaki inceleme ve araştırmasını etik davranış ilkelerinin
ihlal edilip edilmediği çerçevesinde yürütecek. Kurul, ihbar veya şikayet şeklindeki
başvuru üzerine yapacağı inceleme ve araştırmayı en geç üç ay içinde sonuçlandıracak.
İnceleme ve araştırma sonucu Başbakanlık makamı ve ilgililere yazılı olarak
bildirilecek.
Kurul, kamu görevlisinin etik davranış ilkelerine aykırı bir işlem veya eylemi
olduğunu belirlemesi ve kesinleştirmesi durumunda bunu Resmi Gazete aracılığı
ile kamuoyuna duyuracak.
Bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve kuruluşları Kurul'un başvuru konusu ile ilgili
istediği bilgi ve belgeleri verecek. Kurul, kanun kapsamındaki kuruluşlardan
ve özel kuruluşlardan temsilci çağırıp bilgi alma yetkisine sahip olacak.
Kanunun uygulanmasına ilişkin hususlar, Kurul'ca hazırlanacak yönetmeliklerle
belirlenecek.
HEDİYELERİN LİSTESİ İSTENEBİLECEK
Tasarı, ''Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu''nun
bir maddesinde de düzenleme öngörüyor.
Buna göre Kurul, mal bildirimlerini gerektiğinde inceleme yetkisine sahip olacak.
Mal bildirimindeki bilgilerin doğruluğunun kontrolü amacıyla ilgili kişi ve
kuruluşlar (Bankalar ve özel finans kurumları dahil) talep edilen bilgileri
en geç 30 gün içinde Kurul'a vermekle yükümlü bulunacak.
Devlet Memurları Yasası'nın bir maddesinde de düzenleme getiren tasarı, Kamu
Görevlileri Etik Kurulu'nu, hediye alma yasağının kapsamını belirlemeye ve en
az genel müdür veya eşiti seviyedeki üst düzey kamu görevlilerince alınan hediyelerin
listesini gerektiğinde her takvim yılı sonunda bu görevlilerden istemeye yetkili
kılıyor.
''ATMOSFER OLUŞTURMAK İÇİN...''
Burhan Kuzu'nun başkanlığında toplanan Anayasa Komisyonu'na bilgi veren Devlet
Bakanı Beşir Atalay, Etik Kurul'un alacağı kararların yargı kararı olmadığını
vurguladı.
Türkiye'de bir atmosfer oluşturmak için bu tasarıyı hazırladıklarını belirten
Bakan Atalay, ''Bunun büyük bir yaptırımı yok, bir şey tespit ederse bunu disiplin
kurullarına, ilgili kurullara bildiriyor. Kendisi bir ceza veren bir mekanizma
değil'' dedi.
Alt Komisyon'un etik ilkelere ilişkin olarak eklediği maddeyi de eleştiren Bakan
Atalay, bunların tümünün yasalarda bulunduğunu ifade etti. Bakan Atalay'ın tasarıyı
yeniden alt komisyona çekerek düzenleme önerisini Başkan Kuzu kabul etmedi.
Kuzu'nun bugünkü çalışmalar sırasında bu konunun düzenlenebileceğini kaydetmesinden
sonra bu madde metinden çıkartıldı.
-SİYASİ ETİK KURULU-
CHP milletvekilleri tasarının siyasi etiği de kapsayacak şekilde düzenlenmesini
istedi.
CHP Konya Milletvekili Atilla Kart ile CHP İzmir Milletvekili Yılmaz Kaya bu
yönde bir düzenleme yapılmaması halinde tasarının inandırıcılığı olmayacağını
söyledi. Başkan Kuzu, ''Onu da getiririz inşallah'' derken, Bakan Atalay, siyasi
odaklı bir çalışmanın Parlamento tarafından yapılmasından yana olduklarını söyledi.
ÜNİVERSİTELER TARTIŞMASI
CHP milletvekillerinin, üniversitelerin de tasarı kapsamı dışında tutulması
önerisini başta Burhan Kuzu olmak üzere bazı AK Parti milletvekilleri de destekledi.
Bazı AK Parti milletvekilleri de üniversitelerin tasarı kapsamına alınmasından
yana görüş bildirirken, AK Parti Sakarya Milletvekili Ayhan Sefer Üstün, Başkan
Kuzu'ya, ''Üniversite taraftarlığı yapılıyor gibi geliyor bana'' dedi. CHP milletvekillerinin
bunun Anayasal zorunluluk olduğunu belirtmeleri, Bakan Atalay'ın da komisyonun
takdirine bırakmasından sonra yapılan oylamayla üniversiteler tasarı kapsamı
dışında tutuldu.
AK Parti ve CHP milletvekilleri, ''milletvekillerinin de kurul üyeliği yapabilmesi''
yönünde ayrı ayrı önergeler verdiler. Bakan Atalay'ın kurul üyeliği yapması
öngörülen kişilerin daha önce idari görevlerde bulunmasını ölçü olarak aldıklarını
belirtmesinden sonra bu önergeler geri çekildi.
aa