Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Yükseköğretim Kanunu ve Yükseköğretim Personel
Kanunu'nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'u kısmen TBMM'ye iade etti.
Cumhurbaşkanlığı Basın Merkezi'nden yapılan açıklamada, ''Cumhurbaşkanı Ahmet
Necdet Sezer tarafından yayımlanması kısmen uygun bulunmayan, 5171 sayılı "Yükseköğretim
Kanunu ve Yüksek Öğretim Personel Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun",
1., 5., 6. ve 7. maddelerinin Türkiye Büyük Millet Meclisi'nce bir kez daha
görüşülmesi için, Anayasa'nın değişik 89. ve 104. maddeleri uyarınca Türkiye
Büyük Millet Meclisi Başkanlığı'na geri gönderilmiştir'' denildi.
Sezer, ''Yükseköğretim Kanunu ve Yüksek Öğretim Personel Kanununda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun'' kısmen iade gerekçesinde, YÖK'ün 5 üyesinin Bakanlar
Kurulu'nca hangi niteliklere göre seçileceğine yer verilmediğini, böylece Bakanlar
Kurulu'na mutlak bir takdir yetkisi verildiğini kaydetti.
Sezer, Yasa'nın 1. maddesiyle değiştirilen 2547 sayılı Yükseköğretim Yasası'nın
6. maddesinin, YÖK'ün oluşumunu yeniden düzenleyen hükmünü anımsattı.
Cumhurbaşkanı Sezer, maddede, Yükseköğretim Kurulu'nun 5 üyesinin Bakanlar Kurulu'nca
seçileceğinin belirtildiği; ancak, bu 5 üyenin hangi nitelikleri taşıyacağına
ilişkin herhangi bir kurala yer verilmediğini kaydetti.
Sezer, ''Böylece, Bakanlar Kurulu, Yükseköğretim Kurulu'na üye seçme konusunda
mutlak bir takdir yetkisiyle donatılmıştır'' dedi.
Anayasa'nın, ''Yükseköğretim Kurulu, üniversiteler ve Bakanlar Kurulunca seçilen
ve sayıları, nitelikleri, seçilme usulleri kanunla belirlenen adaylar arasından
rektörlük ve öğretim üyeliğinde başarılı hizmet yapmış profesörlere öncelik
vermek sureti ile Cumhurbaşkanınca atanan üyeler ve Cumhurbaşkanınca doğrudan
doğruya seçilen üyelerden kurulur'' şeklindeki 131. madde hükmünü anımsatan
Sezer, Bakanlar Kurulu'nca, Yükseköğretim Kurulu'na seçilecek adayların rektörlük
ve öğretim üyeliğinde başarılı hizmet yapmış profesörler arasından olması öncelikli
nitelik olarak belirtildiğini, diğer niteliklerin yasayla düzenlenmesi öngörüldüğünü
kaydetti.
Sezer, şöyle devam etti:''Nitekim, yürürlükteki düzenlemede, kendisine, üst
düzeydeki devlet görevlileri ya da emeklileri arasından Yükseköğretim Kurulu'na
üye seçme yetkisi tanınan Bakanlar Kurulu'nun bu yetkisi, seçeceği kişilerin
mesleklerinde 'temayüz etmiş' olmaları koşuluna bağlanmış; ayrıca, yargıç ve
savcı sınıfından olanların seçiminde ise Bakanlığın ve kendilerinin 'muvafakatlarının'
alınması zorunlu kılınmıştır.
İncelenen Yasa'da, Bakanlar Kurulu'nca Yükseköğretim Kurulu'na seçilecek üye
adayları için hiçbir nitelik öngörülmemiş olması Anayasa'nın 131. maddesiyle
bağdaşmamaktadır. Öte yandan, akademik yaşamı planlamak, düzenlemek, yönetmek,
denetlemek, yükseköğretim kurumlarındaki eğitim-öğretim ve bilimsel araştırma
etkinliklerini yönlendirmek gibi önemli görevleri bulunan Yükseköğretim Kurulu'na
seçilecek kişilerde kimi niteliklerin bulunması ve bunların yasa ile belirlenmesi
zorunludur.
Yükseköğretim Kurulu üyesi olmak için hiçbir nitelik aranmayan ve dolayısıyla
görevin gerektirdiği asgari nitelikleri taşımayan, hatta kamu görevlisi bile
olmayan kişilerin politik yaklaşımlarla bu göreve atanmalarının olanaklı kılınmasının
sakıncaları açıktır.
Bu nedenle, Yükseköğretim Kurulu üyeliğine, Bakanlar Kurulu'nca yapılacak üye
seçiminde herhangi bir ölçütün getirilmemiş olmasında 'kamu yararı' da bulunmamaktadır.''
''GENELKURMAY TEMSİLCİSİ''
Sezer, yasanın 3. fıkrasının (d) bendinde, Yükseköğretim Kurulu'na Genelkurmay
Başkanlığı'nca da bir üye seçilmesinin öngörüldüğünü belirterek, Anayasa'nın
131. maddesinin ikinci fıkrasında yapılan değişiklikle, Yükseköğretim Kurulu'na
Genelkurmay Başkanlığı'nca üye seçilmesine ilişkin kuralın Anayasa'dan çıkarıldığını
anımsattı.
Sezer, şunları kaydetti: ''Anayasa'nın 131. maddesinin yürürlükteki kuralına
göre, Yükseköğretim Kurulu'na, ancak Cumhurbaşkanı, Bakanlar Kurulu ve üniversitelerce
üye seçilmesi olanaklıdır.Bu durumda, incelenen Yasa'nın, 2547 sayılı Yasa'nın
6. maddesini değiştiren 1. maddesiyle, Yükseköğretim Kurulu'nun oluşumunda Genelkurmay
Başkanlığı'nca da bir üye seçileceğinin öngörülmüş olması, Anayasa'nın, yasaların
Anayasa'ya aykırı olamayacağına ilişkin 11. maddesine açık aykırılık oluşturmaktadır.''
aa