Türkiye dolara karşı yerel parayla ticaretin ardından yeni bir modele daha geçiyor.
Son dönemde kurlarda yaşanan spekülatif artışın ekonomideki etkisini kırmak
ve dış ticarette döviz kullanımını asgariye indirmek için barter ticaretine
başlanıyor.
Takas ya da değiştokuş anlamına gelen barter ticaretiyle, ekonomide döviz talebi
azaltılacak.
ÇALIŞMA YAPILDI
Cumhurbaşkanlığı Kabinesi'nin 100 günlük icraat programında yer verilen sistemle,
Türkiye hem yabancı para kullanmadan takasla ticaret yapabilecek hem de para
sıkıntısı yaşayan ülkelerle ihracatını artıracak. Ticaret Bakanlığı, barter
ticaretinin önünün açılması için ülke bazlı çalışma yapıyor.
Bakanlık, daha önce İran ve Rusya ile malın malla takas edilmesini öngören bir
uygulama başlatmıştı. 2008 yılına kadar tüm ülkelerle uygulanan sistemle dış
ticaretin yaklaşık yüzde 2'si (3.5 milyar dolar) gerçekleştirilmişti. İran'a
yönelik ambargolu dönemde gözde yöntem olan takas yoluyla ticaret, ambargo kalkınca
gerilemişti.
AFRİKA VE ORTA ASYA
Barter ticareti için Türkiye'ye en uygun pazarların Afrika ve Orta Asya olduğu
belirtiliyor. Eximbank daha önce konuyla ilgili çalışmalar yapmıştı. Afrika
ülkelerinde "emtia bazlı finansman" modeliyle, parayla ticaret yapılamayan
pazarlarda dış satımın artması hedefleniyor. Dünyada barter ile ticaret yapan
birçok ülke var. Özellikle Çin Afrika'da ülkelerden şirketleri marifetiyle maden
ve doğal kaynak alıyor, karşılığında inşaat şirketleri aracılığıyla altyapı,
yol, baraj şeklindeki işleri yapıyor. Çin hükümeti, Afrika pazarında 200 milyar
dolarlık barter ticareti yapmak için şirket kurmuştu.
EMTİA KARŞILIĞI ALTYAPI
Türkiye'nin dövize bağımlılığını azaltmayı hedefleyen uygulamayla, bir makine
ithal edildiğinde karşılığında yerel para birimi ya da dövizle mal gönderilmeyecek.
Alınacak mal başka bir ürünle takas edilebilecek. Veya Türkiye ithal ettiği
ürün karşılığında o ülkenin altyapı işlerini alabilecek.
Betül ALAKENT