657 sayılı Devlet Memurları Kanunu 4/B kapsamında sözleşmeli statüde çalışmakta iken memur kadrosuna hem 632 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hem de 6495 sayılı Kanun ile geçenlerden kimler 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanununa, kimler 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa tabi olurlar?
Bu konuda kavram karmaşasının olduğu sitemizde yapılan yorumlardan anlaşılmakta, daha önce sitemizde yapmış olduğumuz değerlendirmelerimizi uygulamalarda oluşan tereddütler ve muhataplarının tam olarak bilmesi açısından tekrarlamaktayız.
Her iki yasal düzenleme ile sözleşmeli olarak sigortalı kapsamda çalışanlardan Devlet memurluğuna geçiş tercihini kullanan kişilerin emeklilik şartları nasıl olacaktır, emekli aylıkları nasıl hesaplanacaktır, prim ödeme şekilleri hangi esaslar üzerinden yapılacaktır.
A)Hizmet ve Yaş Hesabı Açısından
2008 yılı Ekim ayından önce memurluk hizmeti olanlar:
Memur kadrosuna geçmiş olan sözleşmeli personelden 2008 yılı Ekim ayı başından önce yedek subaylık, vekil öğretmenlik, fahri imamlık gibi memurluk bağı olan hizmet süreleri dahil Devlet Memurluğu hizmeti olanlar hakkında 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümleri uygulanır.
Bu durumda olanların emeklilik yaş ve emeklilik hizmet hesaplamasında, emekli aylığının, emekli ikramiyesinin hesaplanmasında, ek göstergede, makam tazminatında vb. emekli aylık ve emekli ikramiyesi tutarlarının bulunmasında tamamıyla 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümleri esas alınır. Yani, emeklilik hizmet ve emeklilik yaş koşulları ile birlikte emeklilik aylığının bağlanmasında da derece, kademe, ek gösterge, taban aylığı, kıdem aylığı, 5434 sayılı Kanun ek madde 70 de yer alan oranları oluşturan gibi kalemler esas alınarak hesaplanan, emekli aylığı bağlanması sistemine dahil olacaklardır.
Sosyal Güvenlik Kurumu primlerinin ödeme şekli de; emekli aylığı hesaplanmasında esas alınan kalemler sonucunda bulunan emekli keseneğine esas aylık tutarları esas alınır ve bu tutardan % 20 Kurum Karşılığı, % 16 da şahıs keseneği gönderilir.
2008 yılı Ekim ayından önce memurluk hizmeti olmamakla birlikte sigortalı veya bağ-kurlu hizmetleri bulunanlar:
Memur kadrosuna geçmiş olan sözleşmeli personelden 2008 yılı Ekim ayı başından önce yedek subaylık, vekil öğretmenlik, fahri imamlık gibi memurluk bağı olan hizmet süreleri dahil Devlet Memurluğu hizmeti olmayan, ancak bu tarihten önce 4/B sözleşmeli olan, işçilik, esnaflık süreleri olanlardan 2008 yılı Ekim ayından sonra Devlet memurluğu kadrosuna geçenler hakkında 5510 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.
Bunlardan sadece emeklilik hizmet ve emeklilik yaş grupları olarak:
Hizmet ve yaş tespitinde 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümleri esas alınır. Yani bu durumdaki kişiler hakkında hizmet durumlarına göre, ya 5434 sayılı Kanunun geçici madde 205 hükmü, ya da 5434 sayılı Kanun Madde 39 hükmü uygulanır.
Geçici Madde 205 kapsamına girdiklerinde, yaş tespitinde 23.5.2002 tarihini takip eden aybaşına kadar olan hizmetlere göre yaş, ayrıca kadın ise 20, erkek ise 25 hizmet yıllarını tamamlamaları gerekecektir.
5434 sayılı Kanunun 39. maddesi kapsamına girmeleri halinde ise, kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmaları ve her ikisi için de hizmet sürelerinin 25 yıl olması gerekmektedir. (39. madde 1999'dan sonra göreve giren personeli kapsamaktadır.)
Yine bu durumda olanların emekli aylığının, emekli ikramiyesinin hesaplanmasında 5510 sayılı Kanun esas alınır. Yani dönemsel olarak aylıklar hesaplanır ve son olarak da AYLIK= Ortalama Aylık Kazanç x Aylık Bağlama Oranı formulü ile hesaplanan bir aylık sistemine dahil olurlar. Bu durumdakilerin görev ünvanları, ek göstergeleri, vb. gibi görevde iken uygulanan görev aylığı kalemleri emekli aylıklarında dikkate alınmaz. Çalışma dönemlerindeki görev maaşları bağlanacak olan aylık tutarını belirlemeye katkı sağlar.
Sosyal Güvenlik Kurumu prim kesintilerinde 5510 sayılı Kanun esas alınır.
Bu kapsamdakilerin emekli ikramiyelerinin tutar hesaplarında ise eski memurlar gibi, yani 5434 sayılı Kanuna tabi memurların emekli ikramiyesi hesaplama sistemi uygulanır (5434 sayılı Kanun Ek Madde 82 hükmü).
2008 yılı Ekim ayından önce hiçbir statüde yani ne memurluk, ne işçilik ne de esnaflık süresi bulunmayanlar:
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun yürürlük tarihinden once (1 Ekim 2008 tarihinden önce) yedek subaylık, vekil öğretmenlik süreleri dahil Devlet Memurluğu hizmeti, Bağ-Kurlu, SSK.lı hizmeti olmayan ve ilk defa 1 Ekim 2008 tarihinden sonra sigortalılık kapsamına giren kişilerden Devlet Memurluğuna geçmek isteyenler hakkında tüm hükümleri ile 5510 sayılı Kanun esas alınır.Yani hizmet, yaş, emekli aylık bağlama sistemi gibi tüm hükümlerde 5510 esas alınır.
Memurluğa geçenlerin intibak işlemleri;
Sözleşmeli statüde geçen sürelerle sınırlı olarak, bu süreler memurun kazanılmış hak aylık intibakında sayılmaktadır.
Memurluğa geçenlerin emekli ikramiyeleri;
Memurluğa geçenlere iş sonu tazminatı ödenmeyip, emekli olmak istediklerinde memur statüsünde ve memur statüsündekilere uygulanan hesaplama sistemine bağlı olarak emekli ikramiyesi hizmet sürelerine eklenmektedir.
Özetle sonuç olarak:
1-Sözleşmeli statüde çalışanlar, bu çalıştıkları dönemde memur statüsünde olmazlar. Tüm çalışmaları sözleşmeli statüde geçenler işçi statüsünde emekli aylıkları bağlanır, iş sonu tazminatı alırlar. Memur statüsüne geçenlerde emekli ikramiyesi hizmet sürelerine eklenerek emekli ikramiyesi alırlar.
2-2008 yılı Ekim ayından önce memurluk hizmeti, memurluktan sayılan yedek subaylık, vekil öğretmenlik gibi hizmetleri olup da bu tarihten sonra yapılan yasal düzenlemelerle memur kadrosuna geçen sözleşmeliler hakkında 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanununun aylık, ikramiye, prim kesintileri, hizmet, yaş vb. gibi tüm konulardaki hükümleri uygulanır.
3-2008 yılı Ekim ayından önce memurluk hizmeti olmamakla birlikte işçilik, esnaflık gibi süresi olanlardan bu tarihten sonra yapılan yasal düzenlemelerle memur kadrosuna geçen sözleşmeliler hakkında 5510 sayılı Kanun Geçici Madde 2 hükmü gereği sadece emeklilik hizmet ve yaş açısından 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu Madde 39 veya Geçici Madde 205 hükmü, emekli ikramiyesi açısından da 5434 sayılı Kanun Madde 89 hükmü, ancak emekli aylık ve prim kesintileri açısından 5510 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.
4-2008 yılı Ekim ayından önce hiçbir şekilde çalışması olmayanlar hakkında ise emekli ikramiyesi hesaplaması hariç tamamıyla 5510 sayılı Kanun hükümleri uygulanır. Emekli ikramiyesi hesaplanmasında 5434 sayılı Kanun Madde 89 hükmü uygulanır, yani önceki memurlarla aynı hesaplama sistemine dahil olurlar.