Adalet Bakanlığı tarafından liyakat sahibi olan ve yazı işleri müdürlüğü için görevde yükselme sınavına girmiş olup da sınavı kazandırılamayanlardan vekaleten yazı işleri müdürü olarak görevlendirilen yüzlerce personel bulunmaktadır. Bu personel, yazı işleri müdürünün sorumluluğunu alarak vekaleten yazı işleri müdürü olarak görevlendirilmiştir, ama vekaleten görevlendirilen bu personelin vekalet ücretleri aylardır ödenmiyor.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın Zorla çalıştırma yasağı başlıklı 18. Maddesinde Angaryanın yasak olduğu hüküm altına alınmıştır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Vekalet görevi ve aylık verilmesinin
şartları" başlıklı 86. maddesinde; "Memurların kanuni izin, geçici
görev, disiplin cezası uygulaması veya görevden uzaklaştırma nedenleriyle işlerinden
geçici olarak ayrılmaları halinde yerlerine kurum içinden veya diğer kurumlardan
veya açıktan vekil atanabilir. Bir görevin memurlar eliyle vekaleten yürütülmesi
halinde aylıksız vekalet asıldır.
...
Aynı kurumdan ayrılmalar dolayısıyla atanan vekil memurlara vekalet görevinin
3 aydan fazla devam eden süresi için, kurum dışından veya açıktan atananlarla
kurum içinden ilkokul öğretmenliğine atanan öğretmenler ile veznedarlık görevine
atananlara göreve başladıkları tarihten itibaren vekalet aylığı ödenir."
denmektedir.
160 Seri Nolu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliğinin "Uygulamaya İlişkin
Ortak Açıklamalar" başlıklı (E) bölümünün 6 ncı maddesinde; "Kararın
9 uncu maddesinin birinci fıkrasında, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun
86 ncı maddesi uyarınca kurumlarınca bir göreve kurum içinden, diğer kurumlardan
veya açıktan vekalet ettirilenlere ödenecek zam ve tazminatlara ilişkin hükümlere
yer verilmiştir.
Buna göre: 657 sayılı Kanunun 86 ncı maddesi uyarınca kurumlarınca bir göreve
kurum içinden veya diğer kurumlardan vekalet ettirilenlere;
a)Vekaletin, 657 sayılı Kanunun 86 ncı maddesine binaen yapılması ve bu hususun
onayda belirtilmiş olması,
b)Vekaletin, Bakanlar Kurulu kararı veya müşterek karar ile atama yapılması
gereken kadro veya görevler için ilgili Bakan, diğer kadro veya görevler için
asili atamaya yetkili amir tarafından verilmesi,
c)Vekillerin, genel ve ilgili özel mevzuatı uyarınca asaleten atanmada aranan
tüm şartları (asaleten atanmada sınav şartı aranılan kadro veya görevler için
bu sınavlara girebilme hakkının elde edilmiş olması dahil) bir arada taşımaları,
kaydıyla, vekalet ettikleri kadro veya görevler için öngörülen zam ve tazminatların
toplam net tutarının, asli kadro veya görevleri karşılığında fiilen aldıkları
zam ve tazminatların toplam net tutarından fazla olması halinde, aradaki fark;
657 sayılı Kanunun 175 inci maddesindeki oranlar (1/3 ve 2/3) dikkate alınmaksızın,
vekalet görevine başlanıldığı tarihten itibaren ve vekalet görevinin fiilen
yapıldığı sürece ödenecektir. ..." hükmü,
99 Seri Nolu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliği'nin 1 inci maddesinde; "Bir
görevin vekaleten yürütülmesi halinde görevin gerekleri ve nitelikleri değişmeyeceğinden
bu görevi vekaleten yürütecek olanların asil memurda aranan şartlara sahip olmaları
gerekmektedir.
Bu sebeple; a) 1-4 üncü dereceli kadrolara vekalet edeceklerin 657 sayılı Kanunun
68 inci maddesinde belirtilen şartları haiz olmaları,
b) 5-15 inci dereceli kadrolara vekalet ettirileceklerin öğrenim durumları itibariyle
tesbit olunan yükselinebilecek dereceyi aşmamak kaydıyla vekalet ettirilecekleri
kadronun derecesinin, kazanılmış hak aylık derecesinin üç üst derecesinden fazla
olmaması, gerekmektedir." hükmü yer almaktadır.
Bu bağlamda; Usulüne uygun tahsis edilmiş bir kadronun mevcut olduğu ancak söz
konusu kadroya asil memurun atanmamış olduğu veya kadronun çeşitli nedenlerle
boşalması sebebiyle asil memurun kadrosuyla bağının kalmadığı durumlarda söz
konusu boş kadroya yapılacak vekaleten görevlendirmelerde; görevlendirmenin
657 Sayılı Kanunun 86 ncı maddesi uyarınca yapıldığının kararda belirtilmesi
ve görevlendirilen personelin asilde aranan tüm şartları taşıması kaydıyla,
vekilin 3 aydan fazla devam eden süresi için 1/3 oranında vekalet aylığının
ve vekalet edilen görev için öngörülen zam ve tazminat ile ek ödemesinin toplam
net tutarının, asli kadro veya görev karşılığında fiilen aldığı zam ve tazminat
ile ek ödemenin toplam net tutarından fazla olması halinde, aradaki zam ve tazminat
ile ek ödeme farkının vekalet görevine başlanıldığı tarihten itibaren ödenebileceği
Adalet Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü tarafından teşkilata duyurulmuştur.
Vekaleten yazı işleri müdürü olarak görevlendirilenler; komisyon kararlarını
ancak Adalet Bakanlığıonaylarsa alabilmektedir. Bu ikircikli uygulamaya son
verilmeli ve vekaleten görevlendirilen tüm yazı işleri müdürlerinin vekalet
ücretlerinin ödenmesine ilişkin işlem tesis edilmelidir.
Yukarıda mevzuat hükümlerine de yer verdiğimiz açıklamalar ışığında; vekaleten
görevlendirilen yazı işleri müdürlerinin vekalet ücretlerinin ödenmesine ilişkin
Adalet Bakanlığı tarafından gereken düzenlemelerin en kısa sürede yapılması
elzem olmaktadır.
ÇOTANAK