Detaylar/Değerlendirmeler;
Emekli ikramiyesi memur olarak çalışmış olanlara, emekli aylığı bağlandığı
tarihte Sosyal Güvenlik Kurumunca ödenen bir tutardır.
Emekli ikramiyesi tutarının hesabında, memurların Sosyal Güvenlik Kurumu prim
kesintisine esas tutulan kalemler esas alınır. Sosyal Güvenlik Kurumunca emekli
ikramiyesi, memur olarak çalışmış olanlara aylık bağlandığı zaman yapılan bir
ödeme sistemidir.
5434'e tabi olanlarda Sosyal Güvenlik Kurumu prim kesintilerinde esas alınan
kalemler şunlardır:
1-Memurun derece ve kademesi
2- Memurun derece ve kademesine ve de görev unvanına göre belirlenmiş
olan Gösterge ve Ek gösterge (Özellikle ek göstergenin yüksek olması emekli
ikramiyesi tutarını, emekli aylık tutarını artırıcı bir durumdur)
3-Taban Aylık Katsayısı ve Kıdem Aylık Katsayısı
4- Emeklilik işlemlerinde ek gösterge aralığına göre belirlenmiş olan
yüzde oranı, yani özel hizmet aylığı (5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu
Ek Madde 70 de belirtilmiştir)
5- Memur Maaş Katsayısı (Bu da emekli ikramiyesi tutarını ve emekli aylık
tutarını artırıcı olan kalemlerden en önemlisidir.
Emekli ikramiyesi konusu 5434 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinde yer alır:
Bu madde içeriğine göre:
-Emeklilik ikramiyesi memurun aylık bağlandığında esas alınan memurluk sürelerinin
tam yıllarına karşılık yapılır.
-Memurun kamu işyerinde geçen sigortalı hizmet süreleri de varsa ve bu sürelerin
de emekli ikramiyesine dahil edilmesi durumunda, yine bu sürelerle beraber tüm
hizmet sürelerinin tam yıllarına karşılık yapılır.
-Bu maddede emekli ikramiyesi, emekli aylığı ne zaman bağlandı ise aylık bağlandığı
tarihteki katsayılar esas alınarak bulunan tutar üzerinden yapılır.
Peki emekli aylığı bağlandıktan sonra memur maaş katsayılarında bir artış
olursa bu artıştan hangi emekliler yararlanır.
Bu konuda yine 5434 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinde açıklayıcı hükümler bulunur.
Buna göre de;
-Kanunlarla belirlenen bekleme süreleri sonunda kadrosuzluk nedeniyle emekliye
sevk edilmiş olanlar, (Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununa tabi olanlar
ile Emniyet Teşkilatına tabi olanlar hakkında kanunla belirlenerek uygulanan
bir sistemdir)
-Yaş hadlerinden dolayı emekli olanlar,
-Vazife malulü olmaları nedeniyle vazife malullüğü aylığı bağlanması gerekenler,
(Memur olarak görevli iken vazife malullüğü kapsamına girenlerdir)
-Memur olarak görev yaparken vefat etmiş olanların hak sahipleri, (Memur iken
herhangi bir sebepten dolayı vefat etmiş olanlardan dolayı aylık bağlanmış olan
hak sahipleridir)
Bu durumda olanlara aylık bağlandığı tarihten sonra üç ay içinde emekli ikramiyesinin
hesaplanmasına esas alınan katsayılarda meydana gelecek artış nedeniyle oluşacak
ikramiye farkları ile ilk mali yılın birinci ayında katsayılar dışındaki diğer
unsurlarda meydana gelecek artışa, bu tarihte yürürlükte olan katsayılar uygulanmak
suretiyle bulunacak ikramiye farkları, emekli ikramiyesi ile ilgili hükümlere
göre ayrıca ödenmektedir.
Aylığa hak kazandıkları tarihi takip eden üç ay içinde katsayılarda artış yapılmadığı
takdirde, müteakiben katsayılarda altı ay içinde yapılacak ilk artıştan doğan
ikramiye farkları da bunlara ayrıca ödenmektedir.
Örnek; Ocak 2024 tarihi ile 14 Haziran 2024 tarihleri arasında kadrosuzluk,
yaş haddi, vazife malullüğü aylığı bağlanmış olanlar ile bu tarihler arasında
memur iken vefat etmeleri nedeniyle hak sahiplerine aylık bağlanmış olanlara,
OCAK 2024 MEMUR MAAŞ KATSAYI ARTIŞINDAN dolayı ayrıca bir ikramiye farkı ödemesi
olur. Bu ödemede bir defaya mahsus ödeme şeklidir.
Ancak, kendi isteği üzerine emekli olmuş memurlar ile aylık bağlandıktan sonra
vefat nedeniyle aylık bağlanmış hak sahipleri için bu işlem uygulanmaz.
Not: 65 yaş haddi memurların azami çalışabilecekleri yaştır. 65 yaşının
dolumundan sonra memur çalışamaz, 65 yaşını dolduran kendi isteğiyle emekli
olamaz. Çalıştığı Kurum tarafından tek taraflı olarak resen emeklilik işlemleri
yapılır. Hizmeti yetiyorsa emekli aylığı bağlanır, yetmiyorsa toptan ödeme işlemleri
gerçekleştirilir. Ancak kişi kendi isteğiyle emekli olabilmesi için mutlaka
65 yaşını doldurmamış olması gerekir, yani 64 yaş 11 ay 29 gün iken emekli talebinde
bulunması gerekir ki, bunu da yaş haddini bekleyen hiçbir memurun yapmayacağını,
yani en azından 65 yaşın dolumuna kısa süre (3 ay, 6 ay, vb gibi) hizmeti kalanların
olağanüstü bir durum olmadığı sürece yapmayacağını, değerlendirmekteyiz.
Sonuç bağlamında; Yaş haddi emeklilik ile isteğe bağlı emeklilikte aylık
tutarının ve ikramiye tutarının hesaplanması aynı olur değişmez. Sadece yaş
haddinden emeklilikte, emeklilik sonrası gelen ilk katsayı artışı oranında ikramiye
farkı ödenir, normal emeklilikte ise bu artış ödenmez. Ancak, her iki durumda
da emekli aylıkları her artışta yükselir.
Ayrıca, yaş haddinden emeklilikte doğal olarak isteği üzerine emeklilik arasında
hizmet yılı açısından da fark olur, zira yaş haddini bekleyen memurun hizmet
süresi de daha fazla olur ve bu hizmet süresi hem emekli aylığını hem de ikramiye
tutarını artırıcı bir unsur olarak ortaya çıkar.
Ancak, hizmet yılının fazla olması pek bir avantaj sağlamaz, zira daha fazla
olan memur için kıdem aylığı 25 yıl ile sınırlı tutulmuştur. Bu hizmet yılından
sonraki süreler hep 25 yıl kıdem üzerinden işlem görür. Bu konudaki değerlendirmemiz
için https://www.memurlar.net/haber/1070492/25-yildan-fazla-hizmeti-olanlar-icin-kidem-ayligi-gosterge-rakami-artirilmali.html
Adresimizi ziyaret edebilirsiniz.